Het donorskelet doet meer en meer zijn intreden in de circulaire bouw. Bij meerdere bouwprojecten in Nederland werd de laatste jaren gebruik gemaakt van een tweedehands constructie. Dat scheelt veel primaire grondstoffen en draagt zo bij aan een forse reductie van de milieu-impact door bouwen.
‘Donorskelet’: van concept tot circulaire werkelijkheid
Al in 2012 startte IMd Raadgevende Ingenieurs uit Rotterdam een onderzoek naar de mogelijkheden om oude gebouwen niet te transformeren, maar hun constructie opnieuw toe te passen. Met succes want het zogenaamde ‘donorskelet’ is de laatste jaren van een concept uitgegroeid tot circulaire werkelijkheid: meerdere bouwprojecten kregen de afgelopen jaren delen van een tweedehands constructie.
Material Driven Design
Het Rotterdamse winkel- en wooncomplex Hoogstraat 168-172 en Het Hof van Cartesius in Utrecht hebben als pilot-project de basis gelegd van het zogenoemde ‘Material Driven Design’, oftewel het op de juiste manier inzetten van tweedehands constructieve elementen. Dit vroeg bij beide projecten wel om een andere aanpak dan het traditionele ontwerptraject. Ook bij de nieuwbouw van het laboratorium voor Biopartner Center Leiden wordt gebruik gemaakt van gebruikte materialen. Zo worden de stalen portalen uit een naastgelegen pand bijna volledig hergebruikt. En nog enkele bouwprojecten die momenteel lopen maken gebruik van ‘Material Driven Design’.
Volgens de geestelijk vader van het donorskelet, ir. Pim Peters van IMd Raadgevende Ingenieurs zijn er ondanks de successen met circulair bouwen ook nog de nodige uitdagingen. Zo is nog lang niet bij iedereen bekend dat een constructie uit elkaar gehaald kan worden en hergebruikt. Te vaak nog wordt de hoofddraagconstructie volgens Peters gezien als iets om te downcyclen, zoals betonnen onderdelen die vermalen tot puin in de wegenbouw belanden.
Afstemmen vraag en aanbod
Een ander punt waar volgens Peters nog ruimte voor verbetering is, is bij het goed op elkaar afstemmen van vraag en aanbod van donorskelet-onderdelen. Het opslaan van relatief grote en zware constructieve elementen blijkt op dit moment nog een struikelblok voor toepassing van het donorskelet. En ook de kosten – demonteren kost meer dan traditionele sloop – spreken niet in het voordeel van het donorskelet. Maar daarin maken aannemers en bouwers volgens Peters een misrekening. Immers, herbruikbare constructieve elementen als kolommen, balken en vloeren zijn waardevoller dan puin. En als de werkelijke milieukosten worden doorbrekend – wat slechts een kwestie van tijd is – dan zou het donorskelet financieel als gunstige oplossing uit de bus komen.
Essentieel voor het succes is volgens de bedenkers van het concept dat zowel de opdrachtgever als het hele bouwteam het donorskelet omarmen. Peters: “Dan zijn alle hobbels goed te nemen, zoals die op het gebied van financiële haalbaarheid, risicobeheersing, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid en blijkt het toepassen van een donorskelet zeer goed mogelijk.”