Het kabinet moet van goede, gezonde en duurzame schoolgebouwen een beleidsprioriteit maken en daar structureel geld voor vrijmaken. Dat stellen 21 samenwerkingspartners in een manifest.
Dagelijks zit een groot deel van de 2,5 miljoen kinderen en 285.000 leraren, ondersteuners en schoolleiders in Nederland in sterk verouderde, ongezonde en niet-duurzame schoolgebouwen, stellen 21 samenwerkingspartners in het manifest Goede Schoolgebouwen. Die gebouwen zijn ook nog eens ongeschikt voor modern onderwijs waaraan iedereen kan deelnemen, wat ten koste gaat van de leerresultaten.
Bovendien komt de verduurzaming van de schoolgebouwen niet van de grond, terwijl tegelijkertijd de energiekosten enorm stijgen. Daarnaast ligt de even belangrijke wens om onze gebouwen gezonder te krijgen. De coronapandemie onderstreept het belang van goede ventilatie en een goed beheersbaar binnenklimaat in scholen. Om aan alle maatschappelijke uitdagingen in het onderwijs te werken zijn goede, gezonde, en duurzame werk- en leerplekken nodig.
Beleidsprioriteit
Het kabinet moet daarom volgens het manifest nú werk maken van onderwijshuisvesting. Daarvoor is een structurele jaarlijkse investering van minstens €730 miljoen nodig voor een integrale en programmatische aanpak van verouderde en slechte schoolgebouwen. Met dit extra geld realiseren gemeenten en schoolbesturen goede en inclusieve schoolgebouwen.
Volgens PO-Raadvoorzitter Freddy Weima zitten veel te veel leerlingen en medewerkers al jaren in slechte schoolgebouwen die het onderwijs meer in de weg zitten dan dat ze het onderwijs ondersteunen. ‘Ze zijn gebouwd voor klassikaal onderwijs, hebben geen ruimte voor individuele ondersteuning of zorg en hebben een bedompt binnenklimaat. Leerlingen kunnen soms zelfs helemaal niet naar school in de buurt omdat het gebouw niet toegankelijk genoeg is. Met deze brede oproep vragen we het kabinet nú aan de slag te gaan met gezonde, energiezuinige en inclusieve schoolgebouwen.’
Klimaatdoelen
Als er nu geen actie wordt ondernomen, wordt het onhaalbaar om aan de doelstellingen in het Klimaatakkoord te voldoen. Onderwijsgebouwen moeten in 2030 maar liefst 55 procent minder CO2 uitstoten dan in 1990. Uitgaande van een doorlooptijd van initiatief tot ingebruikname duurt het al snel zeven jaar voordat een nieuwe school is gerealiseerd. Er is dus geen tijd te verliezen.
Vooral scholen in het primair en voorgezet onderwijs voldoen niet meer aan de huidige standaarden. Het gemiddelde schoolgebouw is veertig jaar oud en het grootste deel van de voorraad stamt uit de jaren 60, 70 en 80. Ook wordt er nog vaak verwarmd met gas, terwijl een deel van mbo’s, hbo’s en universiteiten de overstap naar alternatieve warmtebronnen al heeft gemaakt. Primair en voortgezet onderwijs zijn voor huisvesting meer afhankelijk van gemeenten, terwijl andere onderwijsinstellingen hun financiering naar eigen inzicht kunnen besteden.
Eigen begroting
Wicher Schönau, partner Huisvesting, Vastgoed en Facility Management bij TwynstraGudde stelt in een artikel in Cobouw dat er voor verduurzaming linksom of rechtsom geld moet komen. Of het Rijk stelt geld beschikbaar of scholen in het primair en voortgezet onderwijs moeten de vrijheid krijgen om zelf een begroting te maken. Er zijn volgens hem genoeg financiers die geld willen belenen voor maatschappelijk vastgoed voor aantrekkelijke rentes, zoals provinciale fondsen en lokale energiefondsen.
Minister Wiersma heeft aangekondigd medio november een brief naar de Kamer te sturen over de langetermijnaanpak van verouderde schoolgebouwen. Op 1 december debatteren minister Wiersma en minister De Jonge met de Tweede Kamercommissie voor Onderwijs-, Cultuur en Wetenschap over de onderwijshuisvesting.