De zorg is aan grote veranderingen onderhevig. Veranderingen die sterk ingrijpen op de bedrijfsvoering van ziekenhuizen. Rijnstate, topklinisch ziekenhuis in de regio Arnhem, stelde daarom een integrale investeringsstrategie op die veel verder gaat dan een langetermijnhuisvestingsplan. Met de betrokken partijen werd gekeken naar de toekomst en hoe de zorg aangeboden moet worden. Nu ligt er een plan voor de komende tien tot twintig jaar.
Willem Jan Hanegraaf, programmadirecteur Bouw bij Rijnstate, is zeer te spreken over de integrale investeringsstrategie van Rijnstate. ‘We hebben er bewust voor gekozen niet monodisciplinair naar ons vastgoed te kijken, maar een integrale visie te ontwikkelen op onze zorg en waar we naartoe willen in de toekomst. Er zijn namelijk allerlei ontwikkelingen gaande die invloed hebben op de zorg die we bieden en daarmee op ons vastgoed. Denk aan de digitalisering, de trend dat er meer zorg aan huis wordt aangeboden, technische ontwikkelingen en uiteraard ook demografische ontwikkelingen. Al deze zaken hebben invloed op onze bedrijfsvoering. Daarnaast hebben we ons de vraag gesteld: wat zijn onze speerpunten op het gebied van zorg en waar moeten wij als topklinisch ziekenhuis naartoe groeien? We hebben met de Raad van Bestuur de afspraak gemaakt om dit te vertalen naar een integrale investeringsstrategie. Het vastgoed speelt daarin een belangrijke rol, maar daar ligt bijvoorbeeld ook een hele digitale strategie onder. Want, wat doet de digitalisering in de zorg de komende jaren en wat heeft dat voor gevolgen voor de hele bedrijfsvoering? Hoe vertaalt zich dat naar een investeringsbehoefte en wat is de relatie tussen de investeringen die je doet in ICT en je vastgoed. Ga je bijvoorbeeld vastgoed afstoten? Al die verschillende disciplines grijpen in elkaar en hebben invloed op elkaar. Een integrale visie is daarom onontbeerlijk.’
Integrale investeringsstrategie
De integrale investeringsstrategie van Rijnstate is in 2018 op papier gezet en opgeknipt in twee tranches. ‘Samen met de artsen, de managers van de verschillende afdelingen en onze Raad van Bestuur hebben we de integrale investeringsstrategie opgezet. De eerste tranche hebben we in uitvoering. Eind 2021 moet deze gereed zijn. We richten ons hierbij voornamelijk op onze acute as in Arnhem. Daar realiseren we een nieuwe intensive care, een nieuw OK-complex, nieuwe apotheekfuncties en nieuwe cathkamers. In de tweede tranche, die we inmiddels al verder hebben uitgewerkt, kijken we met name over de locaties heen en hebben we onszelf de vraag gesteld: waar zouden we het beste de zorg kunnen aanbieden de komende jaren? Daarbij hebben we heel bewust naar ons profiel gekeken. Op onze hoofdlocatie in Arnhem bieden we topklinische zorg en aan de andere kant van ons verzorgingsgebied, op de locatie in Zevenaar, bieden we meer electieve en ouderenzorg. Dit past bij de demografische ontwikkelingen en de invulling van onze profielen.’
Juiste zorg op de juiste plaats
Rijnstate wil de vastgoedportefeuille de komende jaren gaan verjongen en afslanken. Zo zijn er concrete plannen om afscheid te nemen van de locaties Velp en Arnhem-Zuid. Hanegraaf: ‘We zien aan de oostkant van ons verzorgingsgebied veroudering en krimp optreden, terwijl aan de zuidkant juist sprake is van groei en verjonging. Om de juiste zorg op de juiste plaats te bieden, onderzoeken we hoe we de zorg die we nu aanbieden in Velp en Arnhem-Zuid kunnen centraliseren in een nieuw te realiseren ziekenhuisvoorziening in Elst, gemeente Overbetuwe. Op termijn gaan we dus terug van vier naar drie locaties. Daarnaast hebben we onlangs afscheid genomen van onze oude zusterflat in Arnhem waar kantoorfuncties waren ondergebracht. Zodoende gaan we in vergelijking met 2015 zeker 10.000 vierkante meter vloeroppervlak inleveren. Dit draagt tevens bij aan het terugdringen van onze CO2-footprint.’
Ook de digitale transformatie gaat een grote invloed hebben op de manier waarop zorg wordt aangeboden. ‘We gaan steeds meer samenwerken met de eerste lijn, bijvoorbeeld de huisartsen en de verloskundige praktijken’, stelt Hanegraaf. ‘Samen gaan we de zorg meer en meer naar de thuissituatie brengen, waarbij monitoring op afstand een belangrijke rol gaat spelen. Zo zijn we momenteel met Philips bezig met een pilotproject waarbij we patiënten na een operatie thuis kunnen monitoren, het project Bariatrie@Home. Onze rol verandert hierdoor. We worden meer kennis- en expertisecentrum en hoeven patiënten niet meer per se in het ziekenhuis te houden. Daardoor kun je ook anders kijken naar de vastgoedbehoefte van het ziekenhuis.’
Duurzaamheid is de derde pijler onder de investeringsstrategie van Rijnstate. ‘Rijnstate is een van de eerste ziekenhuizen die samen met de RVZ de eerste individuele routekaarten gaan uitwerken voor ziekenhuizen. Eind 2019 moet die routekaart, die ons gaat helpen om de verduurzaming vorm te geven, klaar zijn. Daarmee dienen we als voorbeeld voor andere ziekenhuizen die in 2020 dergelijke individuele routekaarten klaar moeten hebben.’
Geen vastgoedfeestje maar co-creatie
Draagvlak creëren voor de nieuwe plannen van het ziekenhuis was volgens Hanegraaf zeer belangrijk. ‘We hebben heel bewust vanaf dag één alle partijen betrokken bij het samenstellen van de investeringsstrategie. Het is in die zin geen vastgoedfeestje of ICT-feestje, maar een co-creatie van de verschillende stakeholders en partijen binnen het vraagstuk.’ Ook de Raad van Toezicht, de banken en zorgverzekeraars moesten mee in dit traject. ‘Het is belangrijk dat we tempo kunnen maken’, stelt Hanegraaf. ‘We willen afscheid nemen van een deel van ons vastgoed, maar tegelijkertijd willen we onze diensten op een goede manier blijven aanbieden. Dat betekent dat je de planningen moet harmoniseren. Je moet het oude vastgoed aanbieden op de markt en tegelijkertijd het nieuwe vastgoed ontwikkelen. De uitdaging zit erin dat je tempo blijft maken, maar dat je tevens de rust neemt om na te denken over zorgvernieuwing en innovatie. Al die elementen komen in onze integrale investeringsstrategie samen.’