Energiezuinig Kröller-Müller Museum klaar voor de toekomst

| Door Klementine Vis

Het Kröller-Müller Museum in Otterlo beschikt sinds half januari 2017 in haar hele museumgebouw over een moderne klimaatinstallatie. Deze zorgt voor optimale klimaatomstandigheden voor de kunstcollectie en voor een behaaglijk gevoel voor de museumbezoeker. De operatie om met nieuwe systemen 20 procent aan energie te besparen, duurde anderhalf jaar. Het museum bleef al die tijd gewoon open.

Het Kröller-Müller Museum is de thuisbasis van de op een na grootste Van Goghverzameling ter wereld (bijna 90 schilderijen en ruim 180 tekeningen). Daarnaast zijn er talrijke topstukken te zien van moderne meesters als Claude Monet, Pablo Picasso en Piet Mondriaan.

Energiebesparing van 20 procent
“Het museum was toe aan groot onderhoud van het klimaatsysteem”, legt Jeroen van Asseldonk uit. Hij is projectmanager namens het Rijksvastgoedbedrijf, dat eigenaar is van het museumgebouw. “We kozen ervoor om het hele museum in één keer te voorzien van duurzame, moderne systemen en oplossingen. Belangrijk doel was om 20 procent aan energie te besparen. Uit berekeningen bleek dat dit een realistisch percentage is. Zeker als je in ogenschouw neemt dat een museumgebouw behoorlijk wat energie nodig heeft voor de luchtvochtigheid, de binnentemperatuur en de ventilatie. Dat komt in musea erg nauw.”

Volgens Johan Stegeman, hoofd Technische Dienst van het museum, is die besparing prima haalbaar. “Dat kan niet anders, zeker met alle nieuwe technieken waarover we nu beschikken. Waar we nu op gaan monitoren, is of de installatie stabiel blijft onder alle omstandigheden. Wat doet ze bijvoorbeeld bij grote mensenstromen? Of bij een weersomslag? Het wordt dus monitoren en ‘fijnslijpen’.”

In fases vernieuwen
De renovatie begon in het voorjaar van 2015. Het was voor het museum de eerste keer dat het vernieuwen van het klimaatsysteem zo grootschalig is aangepakt. Kuijpers-projectmanager Frank Engelen somt op: “We hebben achttien gloednieuwe luchtbehandelingskasten geïnstalleerd, een nieuwe stookruimte en koelcentrale ingericht en gezorgd voor alle elektro, leidingwerk en regeltechniek.” Ook verving Kuijpers de bestaande warmtekrachtkoppeling (WKK) door een nieuw, kleiner exemplaar. Verder is het depot van het museum uitgebreid met een extra verdieping. Ook daar beschikt het museum nu over moderne klimaatsystemen die de kunstcollectie onder optimale omstandigheden beschermen tegen invloeden van buitenaf.

Museum bleef open
Kuijpers heeft de operatie fasegewijs uitgevoerd. Steeds werd een deel van het museumgebouw onder handen genomen. Ondertussen bleef het museum gewoon open. “We hadden het logistiek zo georganiseerd dat de werkzaamheden onzichtbaar bleven voor het publiek”, vertelt Stegeman. “De aanvoer van grote componenten, zoals luchtbehandelingskasten, gebeurde steevast op maandagen. Dan is het museum altijd gesloten.” Cruciaal was wel, dat de planning van de werkzaamheden strookte met de tentoonstellingsagenda. “Daar hebben we bovenop gezeten. Met als resultaat dat enkele grote tentoonstellingen gewoon konden doorgaan. Bezoekers hebben nauwelijks wat gemerkt van de ingrepen. We hebben in het eerste kwartaal van 2016 zelfs meer bezoekers gehad dan ooit.”

Aftrap van succesvolle samenwerking
Volgens Stegeman laat de geslaagde renovatie een sterk staaltje samenwerking zien. “De communicatie verliep soepel, er was nooit strijd. Dat is prettig, zeker in zo’n groot project.” Van Asseldonk beaamt dit: “Dankzij veel en goed overleg met Kuijpers en het museum waren problemen snel opgelost en kwam de planning geen enkele keer in gevaar.”

De basis voor de gemeenschappelijk gedeelde gedrevenheid om er een succes van te maken, ligt in de aftrapbijeenkomst. Het Rijksvastgoedbedrijf hield deze net voor de start van het project voor alle betrokken medewerkers en partijen. Van Asseldonk: “We hebben elkaar daar leren kennen, iedereen heeft zijn rol kunnen toelichten en we zijn gaan kijken hoe we samen de klus konden klaren. Terugkijkend drukt die goede samenwerking een stevig stempel op het goede verloop van het project.”

Kuijpers blijft in 2017 de prestaties van de nieuwe installaties monitoren, zodat luchtkwaliteit, temperatuur en vochtregulering in het Kröller-Müller Museum van een perfect niveau zijn én blijven. Daarmee blijft de kunstcollectie optimaal geconserveerd en voelt de bezoeker zich in het museum heerlijk comfortabel.