Gemeenschapszin ontstaat niet vanzelf

| Door Dieuwke van Vuure

Leefbaarheid staat in veel kleine dorpen onder druk. Door krimp en vergrijzing verdwijnen voorzieningen en daarmee verdwijnt op termijn ook de geest uit het dorp. Dat het ook anders kan, bewijst het voormalige vissersdorpje Zwartewaal onder de rook van Rotterdam. Hier zorgt de ontwikkeling van een nieuw dorpshart voor een impuls voor het dorp. ‘We zijn bij Zenzo trots hier een bijdrage aan te mogen leveren.’

Een thuis is zo veel meer dan een dak boven je hoofd. Thuis heeft te maken met geborgenheid, gezondheid, veiligheid en geluk. En met jezelf verbonden voelen met je omgeving. Met erbij horen en met sociale interactie. In kleine dorpen is het moeilijk om die sociale interactie overeind te houden. Zeker in krimpregio’s. En daarbij voelt 1 op de 10 Nederlanders zich tegenwoordig sterk eenzaam. Die eenzaamheid komt vooral voor onder de meest kwetsbaren, waaronder een aanzienlijke groep ouderen.

Ondernemen we niets, dan zal de vereenzaming de komende decennia alleen maar verder toenemen. Door de vergrijzing zullen nog meer ouderen vooral op zichzelf zijn aangewezen. Maar dat hoeft niet. Mede door goede, integrale vastgoedontwikkelingen, zoals in Zwartewaal, kunnen we het tij keren. Door sociale verbondenheid met de wijk te stimuleren en geplande en toevallige ontmoetingen te faciliteren, helpen we om gevoelens van eenzaamheid te verminderen. Menselijk contact is nu eenmaal van fundamenteel belang voor ieders leef- en woongeluk.

Vroeger was gemeenschapszin in een dorp de normaalste zaak van de wereld. Het dorp was gebouwd rondom de kerk, de kroeg en de school. Daarmee had je de basis voor een sterk centrum. Daaromheen werden huizen gebouwd en je had een gemeenschap. Iedereen kende elkaar en men stond voor elkaar klaar. Door individualisering en digitalisering is dat veranderd. De rol van het dorp is daarmee anders geworden. En toch kunnen we ook vandaag de dag die gemeenschapszin weer opbouwen en aanwakkeren. Bij Zenzo zijn wij daar in verschillende projecten dagelijks mee bezig.

Een mooi voorbeeld is de ontwikkeling van het nieuwe dorpshart in Zwartewaal. Pal naast de 14e-eeuwse Martinuskerk wordt in dit Zuid-Hollandse dorpje een voorzieningencluster gebouwd waar de plaatselijke basisschool, het dorpshuis en een sportzaal onderdak krijgen. Rondom dit nieuwe, multifunctionele gebouw komen 85 nieuwbouwwoningen. Zo ontstaat een compleet nieuw dorpshart dat Zwartewaal een mooie impuls zal geven. Zwartewaal wordt weer aantrekkelijk voor jonge gezinnen en er ontstaat weer een goede balans tussen jong en oud. Goed voor de gemeenschap en het verenigingsleven en daarmee voor de contacten.

Als maatschappelijk vastgoed ontwikkelaar zijn we ons er steeds meer van bewust dat we bij dit soort ontwikkelingen een bepalende rol kunnen spelen. Door gebouwen en wijken zo in te richten dat tussen uiteenlopende groepen uit de samenleving, kwetsbaar en krachtig, op een natuurlijke manier sociale interactie ontstaat. Door verder te kijken dan die stapel stenen en door samen met andere partijen mooie integrale vastgoedontwikkelingen van de grond te krijgen. Dat sluit naadloos aan bij ons motto: ‘waar je leeft, waar je ontmoet’.


— Column Vastgoedsturing juni 2024

Gert van Uffelen is partner en conceptontwikkelaar bij Zenzo