Woningcorporatie woCom innoveert met slim en groen dak ROEF.
Energietransitie en klimaatadaptatie gaan hand in hand.
Dat visie en doortastendheid kunnen leiden tot een samenwerking van maatschappelijk belang, bewijzen ROEF en woningcorporatie woCom. Vorig jaar voorzagen zij in Helmond-West 24 bestaande woningen van een slim, groen dak. Het moet leiden tot lagere energiebehoefte, een betere biodiversiteit en dus een betere leefbaarheid.
Als je over Helmond-West zou vliegen, zou de 1e Haagstraat je meteen opvallen: een groene reep tussen een verder grijze massa. Alsof er een tuin op de daken ligt. En eigenlijk is dat ook zo. 24 woningen kregen hier een ROEF-dak, een volledig circulair en natuurinclusief dak dat is beplant met sedum en inheemse kruidsoorten.
Hoewel groene daken an sich niks nieuws zijn, is het concept van ROEF dat wel. Het is namelijk speciaal ontwikkeld voor renovaties en zó uitgedacht dat het op 95% van de bestaande hellende woningcorporatiedaken past. Het dak wekt duurzame energie op, isoleert, buffert water, voegt natuur toe, helpt bij herstel van de biodiversiteit en maakt woningen comfortabeler en gezonder om in te wonen. Corporaties kunnen met ROEF woningen eenvoudig verduurzamen en renoveren.
Enthousiast
De voordelen van ROEF waren voor woCom reden genoeg om te gaan pionieren. ‘Ik ken de bedenker van het ROEF-concept al vijftien jaar’, zegt Barry van der Eijk, projectleider bij woCom in Someren. ‘Hij nodigde ons uit om eens te komen kijken. We werden enthousiast en besloten het te gaan doen.’ De groene daken van ROEF vergroten volgens Van der Eijk de biodiversiteit in de wijk en dat zorgt voor een betere leefomgeving. ‘Je merkt dat zo’n versteende wijk aan het opwarmen is. Op hete dagen in de zomer scheelt dat zo drie tot vier graden ten opzichte van het platteland.’
Barry van der Eijk: ‘We kijken of we de groene daken van ROEF ook in nieuwbouw kunnen toepassen’
Tegelijkertijd is zo’n wijk vergroenen niet gemakkelijk, weet Barry. ‘Daarvoor is op het maaiveld meestal niet genoeg ruimte. We kunnen bewoners natuurlijk niet verplichten een groene tuin te hebben. Het enige dat we kunnen doen, is het dak vergroenen.’
Insectenhotel
Nu groeien er dus planten en kruiden op de daken van de 24 gerenoveerde woningen in de 1e Haagstraat. Er komt veel expertise bij kijken om deze daken te realiseren. Wat kan wel en wat kan niet? En welke plantensoorten moeten een plek krijgen op het dak? ‘We werken vanaf het begin samen met ecologen’, vertelt Janneke de Cort, manager wijkvergroening en -verduurzaming bij ROEF. ‘Samen kijken we welke kruidsoorten bijdragen aan herstel van de biodiversiteit. Zo zit er een plantensoort in het dak waarop een bedreigde bijensoort zijn nectar verspreidt.”
Ook zijn de ROEF-daken voorzien van een insectenhotel. Horren voor het dakraam voorkomen eventuele overlast. En steekinsecten als wespen komen niet snel op het groene dak af omdat die zoeken naar zoetigheid. Verder heeft het dak acht nestkasten in de dakranden voor gierzwaluwen, huismussen en vleermuizen. De Cort: ‘Wat waar komt, bepalen we aan de hand van het advies van de ecoloog. Zo maken we de inrichting van de daken wijkspecifiek.’
Dakconstructie
ROEF werkt met gestandaardiseerde onderdelen. Naast de nestkasten is ook het overige materiaal modulair. Na de benodigde voorbereiding in de werkplaats, kan een dakrenovatie met ROEF in slechts één dag worden gerealiseerd. ‘ROEF kan ook prima op één woning worden toegepast en is daarmee heel geschikt voor gespikkeld bezit’, verduidelijkt De Cort. ‘En als een particulier met een woning grenzend aan een ROEF-dak ook een ROEF-dak wil, dan kunnen we het dak eenvoudig ‘doorleggen’.’
WoCom hoefde de dakconstructie voor de 24 woningen overigens niet aan te passen. Het groen ligt namelijk op plekken die constructief het sterkst zijn. De lichtere zonnepanelen komen op plekken die constructief minder draagkrachtig zijn. Een slimme constructieve keuze die het mogelijk maakt om een relatief zwaar groendak toch toe te passen bij renovatie, zonder dat daarvoor dure aanpassingen aan de dakconstructie nodig zijn.
Janneke de Cort: ‘Bij elk ROEF-dak leveren we vijf jaar onderhoud. Zo borgen we de kwaliteit van het groen’
Klimaatadaptief
De ROEF-daken kunnen 32 liter water per vierkante meter opnemen. Eventueel overtollig water voert het systeem af naar een zogeheten waterbuffervat van 500 liter bij de woning. Gemiddeld kunnen de groene daken zo 1.500 liter water vasthouden en overbelasting van het riool beperken. Bij een droge periode gebruikt het systeem het water in het vat om het dak te besproeien. De Cort: ‘Sensoren in het dak meten de vochtigheid van het substraat, de bodem waar de planten in staan. Als de vochtigheid onder een bepaalde waarde komt, gaan het systeem sproeien. Zo blijft het groen mooi groen en warmt het dak minder snel op. Dat voorkomt hittestress.’
Omdat het groene dak van ROEF een nieuw product is en woCom het bij woningrenovatie nu voor het eerst heeft gebruikt, is de uitwerking van het dak op de wijk nog niet bekend. Janneke: ’Ecologen zeggen: natuur groeit wel. En als het dak wat kale plekjes heeft, is dat ook niet erg. Je mag de natuur wel een beetje zijn gang laten gaan. Tegelijkertijd weten we ook dat de planten op het dak de eerste vijf jaar het meest kwetsbaar zijn. Daarom leveren we elk ROEF-dak met vijf jaar onderhoud. Zo kunnen we de kwaliteit van het groen borgen.’
Nieuwbouw
Intussen zijn bij woCom de verwachtingen hooggespannen. “We zijn nu aan het bekijken of we de groene daken van ROEF ook in nieuwbouw kunnen inpassen. We gaan een aantal projecten selecteren die daarvoor geschikt kunnen zijn. Zo kunnen we nog meer woningen verbeteren en ervoor zorgen dat de natuur een plek krijgt in onze wijken.’