Hoezo beton niet duurzaam?

| Door Dieuwke van Vuure

Met bouwconcept Circle biedt CascoTotaal een alternatief voor houtskeletbouw. Het bouwconcept heeft een zeer lage MPG, is volledig circulair en gaat meer dan 100 jaar mee.

 Het circulaire bouwconcept Circle is in 2021 ontwikkeld door ingenieursbureau ABT, KAAN Architecten en betonwarenproducent CascoTotaal. Het betreft betonnen casco’s – ‘legostenen’ van 3,8 bij 9,8 meter – die schakel- en stapelbaar zijn. Zodoende is met een Circle casco in zeer korte tijd een tiny house te realiseren of een eengezinswoning. Stapel je de casco’s, net als legostenen, dan kan een appartementencomplex worden neergezet tot wel vier bouwlagen hoog.

Circle onderscheidt zich op het gebied van duurzaamheid van concurrenten. Het bouwsysteem heeft een zeer lage MPG van 0,14/m² BVO en is daarmee volgens Rob Hogendoorn, commercieel directeur van CascoTotaal, het meest circulaire betoncasco van Nederland. Waarschijnlijk zelfs van Europa. ‘Het volledige casco kan na verloop van tijd worden hergebruikt in een nieuw project. Dat is voor beleggers en woningcorporaties zeer interessant, want dit verlaagt de afschrijvingen en de Total Cost of Ownership aanzienlijk.’

Bouw versnellen
Bouwen gaat snel met de gestandaardiseerde modules van Circle. Een casco kan binnen 24 uur worden gestort en ontkist. Het afbouwen van een casco vergt ongeveer vijf werkdagen. Daarmee bieden de woonmodules volgens Hogendoorn een passend antwoord op de grote woningbouwopgave in Nederland. ‘Om de wooncrisis het hoofd te bieden, zijn nú grote aantallen woningen nodig. Dat vraagt om snelle, hoogwaardige en vooral zeer flexibele oplossingen. Met Circle bieden we zo’n oplossing.’

Volgens Hogendoorn zijn de circulaire betoncasco’s van Circle driedubbel flexibel. ‘Het betoncasco voegt zich gemakkelijk naar architectonische en inrichtingswensen, is als enkele unit of groot wooncomplex inzetbaar en is ook nog eens zeer levensloopbestendig.’ Aanpassingen zijn volgens Hogendoorn door de droge, demonteerbare verbindingen eenvoudig te realiseren. ‘Wanden kunnen gemakkelijk worden weggehaald of juist geplaatst. Compacte starterswoningen kunnen zo uitgroeien tot ruime gezinshuizen en net zo makkelijk ook weer krimpen, al naar gelang de vraag.’

Rob Hogendoorn: ‘De modules van Circle kunnen keer op keer worden hergebruikt. Nu en over 10, 50 of 100 jaar’

Slimmere maatvoering
Hogendoorn: ‘We maken al langere tijd een grote denkfout in Nederland door overal grote woningen te willen bouwen. Die zijn daardoor behoorlijk duur. Kiezen we voor een slimmere maatvoering, zoals bij ons betoncasco, dan kunnen we kleiner, maar tegelijkertijd veel flexibeler en goedkoper bouwen. Daarmee spelen we meteen ook beter in op marktontwikkelingen zoals het groeiend aantal alleenstaanden.’

Om een flexibele levensloopbestendigheid te realiseren is gekozen om de installatie geheel los te koppelen van de cascoproductie. Daarvoor is onder andere ruimte gecreëerd tussen de funderingsbalken. Hogendoorn: ‘Dat maakt het hergebruik van de modules veel gemakkelijker.’ De commercieel directeur van CascoTotaal benadrukt dat de betoncasco’s voldoen aan alle eisen van het Bouwbesluit. ‘Ze zijn daarmee geschikt voor zowel tijdelijke als permanente bouw.’

‘Circular to the bone’
Hogendoorn: ‘De modules van Circle kunnen keer op keer worden hergebruikt. Nu en over 10, 50 of 100 jaar. En wordt er geen nieuwe bestemming gevonden, dan kan het beton weer worden verwerkt tot granulaat en opnieuw in het productieproces worden ingezet. Hierdoor blijft de productketen volledig gesloten en is ons concept ‘circular to the bone’.’

Rob Hogendoorn: ‘De volgende stap is om in samenspraak met opdrachtgevers en bouwbedrijven specifieke woonconcepten te ontwikkelen’

Het afgelopen jaar heeft CascoTotaal al meer dan 150 Circle casco’s verkocht. Zowel voor permanente als tijdelijke bouwprojecten. Nieuwe projecten staan inmiddels op stapel. ‘Een bouwbedrijf zet de woonmodules eerst in voor de tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten, waarna ze een-op-een worden verplaatst naar twee recreatieparken’, vertelt Hogendoorn. ‘Bij een ander project worden twee woningen voor een woningcorporatie verplaatst naar een nieuwe plek, waar ze een permanente bestemming krijgen.’

Verdere ontwikkeling
De leverancier van 3D-betoncasco’s heeft grote plannen voor de komende jaren. ‘Onze ambitie is om 500 casco’s per jaar te gaan produceren’, stelt Hogendoorn. ‘Maar ook om een systeem op basis van betonnen elementen toe te voegen, waarmee we sparingen voor trappen, kozijnen, ramen en deuren flexibel kunnen open- of dichtzetten. Hierdoor wordt een plug-and-play invulling van de sparingen mogelijk en ontstaat er nog meer ontwerpvrijheid. Zowel qua architectuur als qua indeling.’

Met het innovatieve Circle betoncasco is een mooie, duurzame basis gelegd. Hogendoorn: ‘De volgende stap is om in samenspraak met opdrachtgevers en bouwbedrijven specifieke woonconcepten te ontwikkelen. Inmiddels zijn concepten als Modulo en Hive ontwikkeld met verschillende lokale partijen. Daarnaast werken we aan een dealernetwerk van bouwbedrijven voor specifieke doelgroepen. En we denken inmiddels aan een tweede productielocatie om de groeiende vraag aan te kunnen. Voorlopig hebben we onze handen vol.’


30 procent minder beton
Minimalisering van het materiaalgebruik stond voorop bij de ontwikkeling van het circulaire bouwconcept Circle. En dat is aardig gelukt. Doordat de modules grotendeels in één keer worden gestort is het mogelijk de wanden en vloeren dunner dan normaal uit te voeren. De modules hebben bovendien geen cementdekvloer nodig. Dat resulteert in een betonreductie van ongeveer 30 procent. Dat vermindert niet alleen de CO²-voetafdruk, maar ook de materiaalkosten. Bovendien kunnen de modules in één keer naar de bouw worden vervoerd, dat bespaart aanzienlijk op transportbewegingen.