De wereld van het maatschappelijk vastgoed is ingrijpend veranderd sinds de oprichting van IVVD. IVVD heeft deze veranderingen altijd gevolgd en voor het voetlicht gebracht. Maar ook binnen IVVD is het nodige veranderd. Van de twee oprichters nam Roel Meulenbeld dit voorjaar afscheid en Wim Fieggen volgt in het voorjaar van 2024. Een nieuw team, met aan het hoofd Michel Keizer, staat klaar om het stokje over te nemen.
[Door: Ivo van der Hoeven, redactie IVVD]
In 2012 startten Wim en Roel het Instituut Voor Vastgoed & Duurzaamheid. Zij zagen een groeiende behoefte aan professionalisering in het maatschappelijk vastgoed en wilden hier actief aan bijdragen. ‘We zijn begonnen met niets en kenden niemand’, aldus Wim. We hebben gestaag een netwerk opgebouwd en ons programma van congressen en opleidingen jaar op jaar uitgebouwd. In 2016 brachten we het eerste nummer van ons magazine Vastgoedsturing uit. Daarmee was de basis gelegd van het huidige IVVD.’
Inmiddels verzorgt het onafhankelijke kennisplatform al ruim elf jaar congressen, symposia, seminars, trainingen, workshops, masterclasses en cursussen. ‘Altijd in samenwerking met het werkveld, met de verschillende sectoren in het publiek maatschappelijk vastgoed’, benadrukt Wim. ‘We bieden de koplopers uit die sectoren een podium en brengen inspirerende projecten voor het voetlicht. We halen de vragen die spelen in het werkveld op en werken samen met dat werkveld aan een goed opleidingsprogramma.’
DNA van IVVD
Een nieuw team staat inmiddels klaar om IVVD verder door te ontwikkelen. Een geruststellende gedachte voor Wim die in maart met pensioen gaat. ‘De nieuwe mensen van team IVVD zullen een logisch vervolg geven aan wat Roel en ik met een kleine groep enthousiaste medewerkers hebben neergezet. Met vers bloed en nieuw elan. Maar met het DNA van IVVD. De onafhankelijke positie die wij altijd hebben nagestreefd, zal behouden blijven. Daaraan ontlenen we voor een belangrijk deel ons bestaansrecht.’
IVVD vervult een belangrijke verbindende factor in het werkveld, stelt Michel Keizer, de nieuwe opleidings- en congresmanager van IVVD. ‘Ons doel is om kennis te delen, netwerken te versterken en organisaties te verbinden. We laten daarbij niet alleen de succesvolle voorbeelden zien, maar ook de minder succesvolle. We willen het echte verhaal vertellen en de sectoren als het ware een spiegel voorhouden. Daarin zit onze meerwaarde. Ik vind het heel mooi om daar een bijdrage aan te leveren.’
Wim: ‘Er moeten keuzes gemaakt worden en dat vraagt een professionele benadering van het vastgoedsturingsvraagstuk’
Professionalisering
De professionalisering in het maatschappelijk vastgoed heeft de afgelopen jaren langzaam vorm gekregen. Toch staat het werkveld volgens Wim nog maar aan het begin van die ontwikkeling. ‘De stapeling van ambities, verspreid over velerlei terreinen, gaat niet gepaard met ruime budgetten. Ambities betreffende de energie- en materialentransitie, maar ook inclusie, klimaatadaptatie en een gezonde leefomgeving. Er moeten keuzes gemaakt worden en dat vraagt een professionele benadering van het vastgoedsturingsvraagstuk.’
Die stapeling van ambities maakt het extra moeilijk om goed te sturen op het vastgoed. Wim: ‘Het betekent dat je met hetzelfde budget veel meer moet doen. Dat vraagt om duidelijke keuzes en die maak je niet steeds per gebouw, maar dat doe je op basis van solide uitgangspunten voor je hele vastgoedportefeuille. Dat vraagt om een verdere professionalisering van het hele werkveld, van het strategisch niveau tot en met het operationeel niveau. Die belangrijke afwegingen kun je alleen maken als je het gestructureerd aanpakt, met oog voor de lange termijn. De behoefte aan kennis is daardoor groter dan ooit.’
Michel: ‘Ons doel is om kennis te delen, netwerken te versterken en organisaties te verbinden’
Maatschappelijke meerwaarde
Het doel van die professionalisering is ook om maatschappelijke meerwaarde te creëren. Daar ligt volgens Wim steeds meer de focus. ‘Alle sectoren – het onderwijs, de zorg, de woningcorporaties en de gemeenten – willen met hun vastgoed het verschil maken. Het gaat al lang niet meer sec om het vastgoed. Het gaat om huisvesting waarmee je maatschappelijke meerwaarde creëert. Dat element wordt steeds belangrijker.’
Michel: ‘Het gaat bij maatschappelijk vastgoed heel sterk om de menskant, om die doelgroep waarvoor je het vastgoed bouwt en onderhoudt. Ik merk af en toe nog wel een lichte aarzeling om dat te durven benoemen. Maar gelukkig wordt dat maatschappelijk rendement steeds meer meegenomen in de KPI’s. Vroeger waren het alleen harde KPI’s, nu komen die zachte voorwaarden ook steeds meer naar voren, zoals inclusie, leefbaarheid en welzijn. Dat vind ik een goede ontwikkeling.’
Enorme uitstroom
De professionalisering binnen het maatschappelijk vastgoed zet zich volgens Wim door de laatste jaren. ‘Maar we zien tegelijkertijd een enorme uitstroom van personeel door de vergrijzing. Een nieuwe lichting van mensen stroomt in. Die mensen hebben frisse, nieuwe ideeën, maar ook behoefte aan kennis. Professionalisering blijft daarmee aan de orde van de dag. Het blijft nodig om continu mensen op te leiden en onderling kennis te delen.’
Een voorbeeld van een nieuwe training die IVVD onlangs is gestart, is de driedaagse opleiding onderwijshuisvesting. Michel: ‘De kracht van deze opleiding is dat er vanuit verschillende doelgroepen wordt gekeken naar het onderwijsvastgoed. We brengen verschillende partijen aan tafel: schoolbesturen, gemeenten en adviesorganisaties. Samen kijken we integraal naar de vraagstukken rond onderwijshuisvesting. Alle elementen komen daarin naar voren: bouwheerschap, bekostiging, verduurzaming.’
Wim: ‘Waardegestuurd assetmanagement gaat een belangrijke rol spelen. Alle sectoren krijgen hiermee te maken’
Verdiepende trainingen
Rondom de driedaagse opleiding onderwijshuisvesting organiseert IVVD diverse verdiepende trainingen, zoals een masterclass verordening of een masterclass bekostiging. Die verdiepende trainingen zijn heel belangrijk, stelt Michel. ‘We willen het hele werkveld bedienen met onze opleidingen. De junioren die behoefte hebben aan basiskennis, de medioren die hun kennis willen verbreden en de senioren die echt op specifieke thema’s kennis willen ophalen. We bedienen ze allemaal met onze integrale training en met de verdiepende trainingen die daarop aansluiten.’
Wim ziet daarnaast ook een groeiende behoefte aan incompany trainingen. ‘Het gaat steeds vaker over de gehele portefeuille in plaats van over losse gebouwen. Het is daarom belangrijk om alle betrokken partijen bij elkaar te brengen en samen te kijken naar de uitdagingen en doelstellingen. Neem waardegestuurd assetmanagement: Wat betekent het voor een organisatie om daarmee te gaan werken en hoe kun je dat in een organisatie borgen?
Waardegestuurd
Kijkend naar de komende jaren zien Wim en Michel enkele belangrijke trends die de wereld van het maatschappelijk vastgoed verder gaan veranderen. Wim: ‘Waardegestuurd assetmanagement gaat een steeds belangrijkere rol spelen. Alle sectoren krijgen hiermee te maken. Ze zullen allemaal een manier moeten vinden om zich tot de stapeling van ambities te verhouden. Dat kan alleen als zaken gestructureerd worden aangepakt en ambities nadrukkelijk benoemd. Thema’s als inclusie, klimaatadaptatie en circulariteit gaan pas leven als organisaties ze nadrukkelijk op de agenda zetten en prioriteren.’
Michel: ‘We benoemen niet enkel urgente thema’s, we bieden ook handvatten om hiermee aan de slag te gaan’
Een andere trend die het speelveld gaat veranderen is innovatie. Wim: ‘Ik zie heel veel innovatie in de wereld van het vastgoed. Of het nu gaat over fabrieksmatig bouwen, lichtgewicht zonnepanelen, slimme oplossingen voor netcongestie of de rol die kunstmatige intelligentie gaat spelen bij vastgoedsturing. Het zijn allemaal innovaties die een bijdrage leveren aan de verdere professionalisering van het werkveld. Voor veel mensen zijn het nog vergezichten, maar die ontwikkelingen zijn onomkeerbaar. Voor IVVD ligt daar een belangrijke rol. Wij laten zien hoe vastgoedafdelingen met deze innovaties hun voordeel kunnen doen. Wij tonen de best practices tijdens congressen en in ons magazine Vastgoedsturing.’
NEN 8026
Die rol wil IVVD blijven spelen, benadrukt Michel. ‘We benoemen de trends, laten mooie voorbeelden zien en sluiten met ons opleidingsprogramma aan op deze ontwikkelingen. Zo loopt bij ons al weer een tijdje de masterclass NEN 8026, de nieuwe norm voor assetmanagement. Deze norm geeft structuur bij het waardegestuurd inrichten van een vastgoedorganisatie. Tijdens de masterclass maken we duidelijk hoe de assetmanager de opdrachten van de vastgoedeigenaar kan vertalen naar de losse assets, de gebouwen. En hoe ze dat vervolgens kunnen borgen in de organisatie. Die toepasbaarheid is heel belangrijk. Het is niet alleen thema’s benoemen, maar ook handvatten bieden om ermee aan de slag te gaan.’
Michel is blij met de huidige portefeuille aan congressen, opleidingen en cursussen die IVVD nu heeft staan. Toch ziet hij mogelijkheden voor verbetering. ‘Ik sluit me aan bij Wim dat we ons nog meer moeten richten op incompany trainingen. Daar zie ik een duidelijke behoefte in de markt. Ik denk daarnaast dat we meer kunnen doen met e-learning als voorbereiding op fysieke trainingen. Ik zie sowieso kansen om onze portefeuille verder uit te breiden met kapstoktrainingen en samenwerkingstrainingen. Daaromheen moeten we de digitale ontwikkelingen nog meer omarmen. Congressen kunnen in mijn beleving moderner, interactiever en soms thematischer of met een samenwerkingspartner. En we kunnen nog meer de integraliteit opzoeken. Iets minder praten over de verschillende ketens en doelgroepen en meer met.’
Nieuwe energie
Wim ziet de plannen van het nieuwe team IVVD als een logische doorontwikkeling van wat hij samen met Roel de afgelopen elf jaar heeft opgebouwd. ‘Voor mij is dit een mooi moment om te stoppen. Ik heb er alle vertrouwen in dat Michel met zijn team een goed vervolg kan geven op wat er nu staat. Met nieuwe mensen, nieuwe ideeën en nieuwe energie.’