‘Laten we het over een andere boeg gooien en op zoek gaan naar creatieve oplossingen’
Volgens diverse onderzoeken zijn er 40.000 daklozen en wonen 60.000 mensen in vakantiewoningen en caravans. Daarnaast zijn er nog mensen die langdurig noodgedwongen bij vrienden en familie inwonen en mensen die wel gescheiden zijn, maar niet uit elkaar kunnen omdat er geen woning te vinden of te betalen is. De taskforce Wonen en Zorg geeft bovendien aan dat er een snel oplopend tekort is aan geschikte woningen voor ouderen. Er moeten 1 miljoen woningen bij.
Waarom hebben we geen oog voor de creativiteit die een bijdrage kan leveren aan het verkleinen van de woningnood? Zo las ik in de Volkskrant een mooie serie over ‘De Hospita’, waarin met eigentijdse en aansprekende voorbeelden werd toegelicht wat ouderen en jongeren aan elkaar kunnen hebben. In deze voorbeelden stellen ouderen een kamer of etage beschikbaar aan jongeren. In een van de voorbeelden betaalde de student geen huur, maar bood ondersteuning bij het dagelijks leven. Verder zijn er al hele aansprekende voorbeelden van tijdelijke woningen, zoals op Texel. Daar is naast het realiseren van tijdelijke woningen ook oog voor het inrichten van nieuwe vormen van buurtschappen en samenleven, onder andere door het gezamenlijk gebruik van buitenruimten.
Er zijn steeds meer leegstaande kerken en ook nogal wat zorgorganisaties die hoofdbrekens hebben over een nieuwe invulling van grote voormalige instellingsterreinen. Zouden we juist die gebouwen en terreinen niet kunnen omzetten naar zorgzame buurten en wijken waarin iedereen mee kan doen? Met de leegstaande kerken kunnen we meer ruimte bieden voor particulier opdrachtgeverschap en nieuwe vormen van wonen die beter aansluiten op de verschillende behoeften uit de samenleving. Nieuwe woonvormen die voor meer differentiatie zorgen in de toch nog wel heel traditionele woningbouw van eengezinswoningen en driekamerappartementen.
Mooie voorbeelden, zoals op Texel, worden nog te veel als uitzondering gezien. Voor veel ouderen die de eigen woning te groot vinden of zich er alleen in voelen, heeft de landelijke overheid met het invoeren van passend toewijzen door woningcorporaties een probleem veroorzaakt. Ouderen zitten hierdoor vast aan hun eigen koopwoning: hun inkomen is te hoog voor een geschikte woning die door de corporatie wordt verhuurd en de vrije sector is (nog) niet toegerust op ouderen. Tenminste als het om de ouderen gaat die bij een verhuizing meer nodig hebben dan een toegankelijke woning. Zoals de mogelijkheid andere mensen te kunnen ontmoeten in de directe omgeving en om het afnemen van een samenhangend pakket ondersteunende diensten en zorg.
Laten we het over een andere boeg gooien en op zoek gaan naar creatieve oplossingen. Oplossingen die niet alleen bijdragen aan de versnelling van het realiseren van meer woningen, maar die veel beter aansluiten op veranderende behoeften, ingegeven door een groei in eenpersoonshuishoudens, de vergrijzing, de toename van eenzaamheid, de toename van kwetsbare mensen op de woningmarkt. Aan die behoeften kunnen we voldoen door woningen te ontwikkelen waarin een totaal woonconcept besloten zit dat meer omvat dan alleen huisvesting. Dat ‘meer’ vinden we in de vele mooie initiatieven die er al zijn en die als voorbeeld kunnen dienen voor de kansen die we kunnen aangrijpen. Niet als uitzondering, maar als regel.
–––
Anneke Nijhoff, conceptontwikkelaar en compagnon bij Fame Planontwikkeling. Door haar ervaring in de zorg en bij woningbouwcorporaties, breekt ze via Fame al dertien jaar een lans voor de visie dat niet het instituut maar de mens uitgangspunt moet zijn bij de ontwikkeling van woon- en zorgconcepten, zoals bij Wonen met een Plus. Deze lokale netwerk-aanpak combineert een veilige woning met een betrokken sociale omgeving, zodat ook kwetsbare mensen zelfstandig kunnen wonen.