Butterfly Effect verhuurt tiny houses aan vrijwilligers op zorglocaties zodat mensen met én zonder beperking dichter bij elkaar wonen. Een innovatief zorgconcept met een grote maatschappelijke impact.
‘Wij geloven in de waarde van natuurlijke verbindingen tussen mensen mét en zonder zorgvraag’, vertelt Stijn van Kreij, die de sociale onderneming Butterfly Effect in 2018 opstartte. De voormalige innovatiemanager van Cello, zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking, gelooft dat zorgvernieuwing begint bij samenwerken. Niet enkel door zorgprofessionals, maar vooral door cliënten, de familieleden, vrijwilligers en buurtbewoners.
Menselijk perspectief
‘De zorg wordt nu te veel vanuit het professionele perspectief bekeken’, stelt Van Kreij. ‘Maar het menselijke perspectief is veel breder. Het geeft betekenis om voor iemand te zorgen of bij iemand betrokken te zijn. Dat hebben we de afgelopen dertig à veertig jaar te veel geparkeerd bij de overheid. Gelukkig komt dat langzaam weer meer terug in het publieke domein.’
Om de verbinding tussen vrijwilligers en mensen met een zorgbehoefte te versterken, bedacht Van Kreij een concept waarbij tiny houses op het Cello-terrein in Rosmalen werden geplaatst. De zorgorganisatie schafte de woningen aan en verhuurde deze aan vrijwilligers tegen een marktconforme prijs.
De animo voor de kleine huisjes was groot. Veel mensen wilden maar wat graag op het mooie groene terrein in Rosmalen wonen en onderdeel worden van de woongemeenschap van Cello. De drie vrijwilligers die werden uitgekozen voelden zich al snel thuis op het terrein en dat had grote impact op de bewoners.
Het succes van dit innovatieve zorgconcept zette Van Kreij aan het denken.
‘Dit concept is heel makkelijk op te schalen. Als snel had ik de droom om deze formule in heel Nederland toe te passen. Maar dan moet je er wel vol voor gaan. En dus heb ik de knoop doorgehakt en de sociale onderneming Butterfly Effect opgericht.’
Risico wegnemen
In de financiering van de tiny houses zat volgens Van Kreij het grootste knelpunt. ‘Zorgorganisaties kunnen de investering in vastgoed voor vrijwilligers vaak niet voor hun rekening nemen en dus heb ik het businessmodel aangepast. Wij verzorgen nu de werving, selectie en matching van de vrijwilligers én regelen de financiering en het beheer van de huisjes. Daardoor kunnen ze zich richten op hun kerntaak: het leveren van de best mogelijke zorg.’
Het enige dat de zorgorganisaties nu hoeven te doen is aanhaken bij Butterfly Effect en grond beschikbaar stellen, plus een eenmalige bijdrage voor de ontwikkeling van het project. ‘Wij hebben externe financiers die de woningen aanschaffen. Sociale investeerders die niet voor een hoog rendement gaan, maar juist voor die sociale impact.’
Vijftien huisjes in ontwikkeling
Na de eerste drie huisjes in Rosmalen zijn momenteel vijftien nieuwe huisjes in ontwikkeling. Tien moeten er komen op landpark Assisië in Biezenmortel onder de vlag van Prisma en vijf op het terrein van Het Rijtven in Deurne onder de vlag van Oro. Naar verwachting worden deze rond de zomer opgeleverd.
‘Het geeft betekenis om voor iemand te zorgen of bij iemand betrokken te zijn’
Van Kreij: ‘We zijn nu verschillende verkenningen met zorgorganisaties gestart als gevolg van een deal met de provincie Brabant (zie kader). De bedoeling is dat er de komende jaren ten minste honderd kleine huisjes worden geplaatst op verschillende zorgterreinen in Noord-Brabant.’
Het concept wordt daarbij volgens Van Kreij ook verbreed van verstandelijke gehandicaptenzorg naar ouderenzorg en GGZ. ‘Heel mooi, want ik geloof er heilig in dat dit concept voor de brede langdurige zorg interessant is.’
Betekenis geven aan het leven
De tiny houses voorzien volgens Van Kreij in meerdere behoeften die spelen in de maatschappij. ‘Mensen zijn sociale dieren, ze zoeken altijd contact. En ze willen betekenis geven aan het leven door voor anderen te zorgen. Daarnaast is er een groeiende behoefte aan eenpersoonswoningen. Het aantal eenpersoonshuishoudens stijgt in Nederland tot 2030 naar veertig procent, maar het aanbod sluit daar nog niet op aan.’
Van Kreij verbindt met Butterfly Effect die behoefte aan uitdagingen die spelen in de zorg. ‘De problemen die spelen in de zorg, zoals gebrek aan mensen, kunnen we niet meer oplossen vanuit de professionele zorgwereld. We moeten de zorg lichter vormgeven, dichtbij de mensen en daarmee integratie tussen zorg en welzijn ontwikkelen. Dan kunnen er hele mooie dingen ontstaan.’
Multipliereffect
Van Kreij: ‘We zien nu dat elke vrijwilliger die op het Cello-terrein woont impact heeft op meer dan tien bewoners. Er ontstaan allerlei bijzondere, nieuwe initiatieven. Soms gaat het om een-op-eencontact, maar ook om groepsactiviteiten. En het mooie is dat de bewoners van de zorglocatie beter in hun vel zitten, rustiger zijn en minder zorg nodig hebben. Dat werkt weer door naar hun directe omgeving en zo ontstaat er een multipliereffect.’
Als het aan Van Kreij ligt staan er binnen enkele jaren honderden tiny houses in heel Nederland. De eerste contacten zijn al gelegd met een landelijk opererende instelling en met zorgorganisaties in Limburg en Noord-Holland.
‘De huisjes worden in de fabriek binnen drie maanden in elkaar gezet en kunnen dan binnen een paar dagen op locatie geplaatst worden. We kunnen dus makkelijk en snel opschalen. Dat is maar goed ook, want de opgave is groot. Er is nog veel werk te doen op dit vlak.’
Butterfly Effect
‘Een schijnbaar nietige vleugelslag op één plek kan uitgroeien tot een bulderende orkaan elders in de wereld. Dat is in één zin het butterfly effect, een verschijnsel uit de chaostheorie. Dit principe vormt de kern van onze onderneming, omdat we ervan overtuigd zijn dat kleine momenten van geluk enorm bijdragen aan het welzijn en de gezondheid van mensen.’
Twee miljoen subsidie
De provincie Noord-Brabant stelt een subsidie van 2 miljoen euro beschikbaar aan Butterfly Effect in de vorm van een lening. Volgens het provinciebestuur spelen de tiny houses van Butterfly Effect in op sociaal-maatschappelijke behoeften en versterkt deze lening de sociale veerkracht van Brabant. Met de lening komt er 20.000 euro per huisje vrij voor de eerste honderd woningen. Dit verlaagt volgens Van der Kreij het risico voor de banken en draagt bij aan het vertrouwen van andere financiers en zorgorganisaties.