Mensen voelen dat hout kan
helpen bij het creëren van gezonde
woon- en leefomgevingen
maart 2022 17
COLUMN
Willen we in hout bouwen?
Houtbouw zit in de lift, dat zien we allemaal.
Logisch ook natuurlijk, het geeft veel ant-woord
op problemen waar we in de maat-schappij
mee worstelen. Hout heeft natuurlijk
de eigenschap om CO2 op te slaan of beter:
de ‘C’ (van carbon), want de ‘O’ is immers
uitgestoten bij de groei. Dat vinden we alle-maal
leuk. Daarnaast kost het weinig energie
om houtbouw te realiseren, in tegenstelling
tot staal of beton, wat een drastische ver-mindering
oplevert van de CO2-voetafdruk
van een gebouw. Houtbouw is een lichte
bouwmethode. Een groot voordeel in de
steeds-meer-prefab georiënteerde bouw.
Beter een halfhouten gebouw op een vracht-wagen,
dan één betonnen wandelement op
een vrachtwagen. Ook dan is het logisch om
voor hout te kiezen. Tackel je ook meteen het
stikstofverhaal, want geen probleem om alles
elektrisch te doen!
Dat is echter allemaal bedacht vanuit de
bouw en techniek. Nog veel interessanter
is dat hout zowel fysiologisch als psycho-logisch
een grote, positieve invloed heeft
op mensen: de biofilische aspecten. We
zijn allen nog voor 99% natuurlijk geco-deerd
en we zijn gewend om in en met de
natuur te leven, onder de bomen en sterren.
Hoe meer natuur, hoe beter we ons voelen.
Met natuur, hout en een biobased aanpak
kan je al veel gezondheidsvoordelen in de
gebouwde omgeving winnen: het verbete-ren
van cognitieve prestaties bijvoorbeeld,
of stressvermindering en een beter humeur.
Dat alleen al is een reden dat mensen onbe-wust
vaak een voorkeur voor hout hebben.
Mensen omschrijven het als warm, natuurlijk,
ontspannend en comfortabel. Men voelt dat
hout kan helpen bij het creëren van gezonde
woon- en leefomgevingen.
We kunnen hout op veel manieren erva-ren.
Zo is onze tast- en reukzin echt een
onderbelicht aspect van het ervaren van
je omgeving, maar ook de warmte- en
vochtregulerende aspecten van hout ervaren
we. Hout maakt fijne, natuurlijke binnenom-gevingen.
Uit diverse onderzoeken blijkt dat
het visuele aspect het meest bijdraagt aan
onze positieve ervaringen van hout. Denk aan
kleuren, textuur, knoesten en andere opper-vlakte-
eigenschappen. Als je naar een stuk
hout kijkt, is het volgen en bekijken van het
nervenpatroon en de kleur al bijna meteen
ontspannend!
Vanuit biofilisch oogpunt is het interessant
om het ook wetenschappelijk te verklaren.
Als we kijken hoe onze visuele cortex beel-den
verwerkt, zien we dat dat een belangrijk
onderdeel is van de positieve respons op
hout. Of het nu om een tafel, een gitaar, een
pollepel, een balk of gevelafwerking gaat, het
wordt meteen geïdentificeerd als hout door
de patronen op het oppervlak. Dat geldt
natuurlijk met onbewerkt of kaal hout veel
sterker dan wanneer hout gelakt of (bijna)
dekkend geschilderd is. Vervolgens maken
onze hersenen een reeks aan associaties,
ook wel semantische verwerking genoemd.
Door het zien van hout leggen onze herse-nen
onbewust een verband tussen hout en
bomen, tussen bomen en leven en natuur. En
laat dat nu precies bij ons passen en inspelen
op onze aangeboren affiniteit met de natuur!
We naderen het einde van de energietransitie
zou je kunnen zeggen. Als we het echt willen
zijn we er zo. Ondertussen zitten we mid-denin
de materiaaltransitie, denk aan C2C,
materialenpaspoorten en circulariteit. De vol-gende
in lijn is de gezondheidstransitie. Daar
zie je de eerste stappen al met WELL Buil-ding
Standard, coronavraagstukken en biofili-sche
architectuur. Hout en biobased zijn daar
prachtige trekkers in. Natuurlijk waar het kan,
technisch waar het moet!
Daan Bruggink
is een op de natuur
geïnspireerd archi-tect.
Zijn bureau
ORGA architect ont-werpt
een diversiteit
aan gebouwen, in
hout en met bio-based
materialen.
Zijn gebouwen zijn
voorbeelden van
natuurlijke, biobased
en biofilische archi-tectuur.
Zo won de
basisschool De
Verwondering de
Gouden Kikker 2021
voor meest duur-zame
bouwproject
van Nederland.
/