Energie-onafhankelijkheid is
strategisch van groot belang
voor onze democratie en vrijheid,
voor onze soevereiniteit
maart 2022 21
Energietransitie
een strategisch wapen?
De sterk stijgende energieprijzen deden mij
denken aan de twee oliecrises in de 70er
jaren. In 1973 kreeg de Westerse wereld straf
van de Arabische wereld omdat zij Israël
steunde in de Jom Kippoer-oorlog. De straf
bestond uit een forse prijsstijging van olie en
een olieboycot voor een aantal Westerse lan-den
zoals de Verenigde Staten en Nederland
vanwege de steun aan Israël.
In 1979 volgde een tweede oliecrisis toen de
sjah van Perzië tijdens de Iraanse revolutie
moest vluchten voor een islamitische leider.
Het nieuwe regime bood een lager volume
op de oliemarkt aan waardoor de prijzen ver-der
stegen. Vanaf 1973 steeg de prijs van een
olievat van 3 naar 33 dollar in 1979.
De toenmalige president van de Verenigde
Staten, Jimmy Carter, noemde het oplossen
van de oliecrisis het ‘morele equivalent van
oorlog’, omdat de crisis een direct gevolg
had voor het dagelijks leven. Zo waren er in
1973 een reeks autoloze zondagen in Neder-land,
stonden automobilisten in Amerika
minstens twee uur in de rij voor benzine en
demonstreerden taxichauffeurs in Japan
tegen hoge benzineprijzen. Jimmy Carter
stelde dat het hele land moest samenwerken
en zich inzetten om deze slag te winnen. De
vraag naar olie moest omlaag door de eco-nomie
minder energie-intensief te maken.
Het antwoord in Nederland was ‘dubbelglas’
en ‘isolatie van spouwmuren’. Tot de 70er
jaren werden huizen met enkelglas uitgerust,
ook zonder verdere isolatie. Het dubbelglas
was net uitgevonden, toen Thermopane-glas
genoemd naar de meest bekende firma die
het leverde. Nieuwe huizen werden voortaan
met dubbelglas uitgerust. In het begin alleen
de woonvertrekken, daarna ook de slaapka-mers.
Woningen gebouwd in de 70er jaren
hadden wel een spouwmuur, maar geen
isolatie. Het idee om isolatie aan te brengen
in de spouwruimte was dus een ‘no-brai-ner’.
Onder invloed van de oliecrisis werden
huizen zo snel energiezuiniger. Tezamen
met andere ontwikkelingen, zoals zuiniger
auto’s, nam de energie-intensiteit van de
economie af en draaide de situatie op de
energiemarkt.
De Westerse economieën hebben opnieuw
te maken met een forse stijging van de ener-gieprijzen,
maar nu is het vooral pijnlijk voor
Europa om te ervaren hoe afhankelijk men is
van Russisch aardgas. De inval van Rusland
in Oekraïne maakt meer dan eens duidelijk
dat totalitaire regimes een ander idee heb-ben
over niet alleen vrijheid en democratie,
maar ook over soevereiniteit. Met desinfor-matie
wordt gemakkelijk een claim gefor-muleerd
op het grondgebied van een ander.
Dat gaat tegen het internationaal recht in en
kan Europa én daarmee ook ons raken.
De energieafhankelijkheid van Rusland
heeft ons bijzonder kwetsbaar gemaakt.
Dat maakt de huidige energietransitie ‘het
morele equivalent van oorlog’. Energie-on-afhankelijkheid
is strategisch van groot
belang voor onze democratie en vrijheid,
voor onze soevereiniteit. Dat maakt de
energietransitie eigenlijk tot een strategisch
wapen. Bijvangst is dat het ook goed is voor
het klimaat en de innovatie in de economie.
Maar dat is natuurlijk bijzaak. Oh ja, wellicht
is het ook een goed idee minder afhankelijk
te worden van grondstoffen en de circulaire
economie een boost te geven. Twee vliegen
in één klap.
COLUMN
Wim Fieggen
is directeur IVVD
met een professionele
achtergrond van vele
jaren in vastgoed-sturing
en duur-zaamheid
bij
vastgoedfondsen.
/