Breda wil in 2030 de eerste Europese stad in een groen park zijn. De gemeente is inmiddels vier jaar onderweg om deze groene ambitie waar te maken. Leidraad hierbij vormt het Groenkompas, waarin de koers naar Stad in het Park staat beschreven.
De Bredase ambities voor Stad in een Park sluiten aan bij de Groene Metropool, het programma van Staatsbosbeheer om een aantrekkelijk groen woon- en vestigingsklimaat in Nederlandse steden te creëren. De doelstelling van het project is om een groen, waterrijk netwerk voor plant, dier en mens te ontwikkelen dat het stedelijk gebied dooradert, van de natuurgebieden tot de stadscentra. Dit groene netwerk moet helpen om de stad gezonder en klimaatbestendiger te maken en moet de achteruitgang van de biodiversiteit terugdringen.
Aantrekkelijke stad
‘In het groen komen heel veel zaken samen’, stelt Peter Bakker, wethouder Klimaat en Energie in Breda. ‘Groen helpt niet alleen tegen hittestress en wateroverlast, maar is ook goed voor de biodiversiteit. Bovendien zorgt groen voor een mooie, aantrekkelijke stad waar mensen graag wonen, werken en verblijven. Het zorgt in die zin dus voor waardevast en toekomstbestendig vastgoed.’
In 2019 reserveerde de gemeenteraad 2,5 miljoen euro om de gemeente verder te vergroenen middels de aanleg van groene pleinen en parken. Ook zijn er diverse subsidieregelingen in het leven geroepen voor de aanleg van groene daken en geveltuintjes. ‘Het vergroenen van de stad is niet alleen een taak van de gemeente, maar ook van ondernemers, instellingen, vastgoedbezitters en de inwoners’, verduidelijkt Bakker. ‘We pakken het samen op.’
Om de groene ambities te versterken geeft het stadsbestuur al enkele jaren voorrang aan groene ontwikkelplannen. Daardoor gaan projectontwikkelaars er ook mee aan de slag en krijgt biodiversiteit steeds vaker een plek in hun plannen. ‘Die lijn is al door het vorige college ingezet’, stelt Tom Rozendal, coördinator van Stad in een Park. ‘Inmiddels gaan we zelfs een stap verder en hebben we in ons Groenkompas normen opgenomen over hoe groen nieuwe gebiedsontwikkelingen moeten zijn. Dan heb je het over 20 tot 35 procent groen. Elk nieuwbouwplan moet nu groen zijn en ook de tuinen in nieuwbouwwijken hebben een bepaalde groennorm. Tuintjes mogen niet meer vol met tegels liggen.’
Volgens Bakker geven de groennormen ontwikkelaars houvast. ‘Het zorgt voor een gelijk speelveld. Ontwikkelaars die in Breda willen gaan bouwen, weten waar ze aan toe zijn. Dat geeft duidelijkheid en richting.’
Ecologische verbindingszones
Om de natuur weer echt de stad in te halen worden ecologische verbindingszones aangelegd en een natuurinclusieve stadsrivier in ere hersteld. Bakker: ‘We willen de natuur aan de noordkant van Breda verbinden met de zuidkant. De Biesbosch zodoende verbinden met het Ulvenhoutse bos. Breda vormt daarin de geografische schakel. Zo halen we beestjes, bloempjes en insecten de stad in en zorgen we voor een soort snelwegen voor de natuur.’
Rozendal: ‘We kijken hoe we die verbindingen op verschillende manieren kunnen leggen. Bijvoorbeeld door simpelweg gebouwen te vergroenen, maar ook door meer groen in de openbare ruimte te plaatsen. Door de aanleg van groene parken en pleinen en door het vergroenen van straten.’ Dat vraagt volgens de coördinator van Stad in een Park soms wel de nodige creativiteit. ‘Het centrum is een behoorlijk versteend gebied. Het is een uitdaging om de beschikbare ruimte daar zo goed mogelijk te benutten.’
Groene bedrijventerreinen
Een andere uitdaging ligt bij bedrijventerreinen, de letterlijke hotspots als het om hittestress gaat. ‘Dit zijn sterk versteende gebieden’, stelt Bakker. ‘Ook daar willen we graag vergroenen. Maar daarbij hebben we wel de hulp nodig van ondernemers en pandeigenaren. Met subsidieregelingen en groennormen proberen we ze uit te dagen om die handschoen op te pakken. Dat is bewust samenspel.’
Volgens Rozendal zijn de eerste ontwikkelingen op bedrijventerreinen al zichtbaar. ‘Ondernemers staan steeds meer open voor groen. Uit onderzoek blijkt dat mensen productiever zijn in een groene omgeving. Een mooi argument om mensen over de streep te trekken.’
Meer groen in de openbare ruimte vraagt uiteraard om meer groenonderhoud. Daarin moeten volgens Bakker de nodige financiële afwegingen worden gemaakt. ‘Groenonderhoud kost geld, maar met het groen voorkomen we ook een hoop problemen, én we maken de stad een stuk aantrekkelijker. Zo hebben we in het Groenkompas de ambitie opgenomen dat alle inwoners van Breda een park hebben op pantoffelafstand van hun woning. Binnen tweehonderd meter moeten ze zich in een groene omgeving bevinden. Al dat groen moet uiteraard wel onderhouden worden.’
Bij het groenonderhoud kiest Breda voor ecologisch beheer waarbij de inheemse flora en fauna centraal staan. Rozendal: ‘Dat betekent onder andere dat we bermen minder frequent maaien. Zo geven we de natuur alle ruimte en voorkomen we monotonie.’
Breed gedragen
Stad in een Park wordt volgens Bakker inmiddels breed gedragen. ‘Mensen willen hier aan bijdragen, dat is mooi om te zien. De groene beweging is op gang gekomen en krijgt steeds meer navolging.’ Die gezamenlijke aanpak is volgens Rozendal heel belangrijk. ‘