Sinds eind januari beschikt UMC Utrecht over een nieuwe centrale sterilisatie-afdeling. In het hart van het ziekenhuis helpen robots bij het reinigen en steriliseren van medische instrumenten die bij operaties en ingrepen worden gebruikt. De volledig geautomatiseerde afdeling is uniek in Europa.
De centrale sterilisatie-afdeling (CSA) is een essentieel onderdeel van het ziekenhuis. Hier wordt geregeld dat alle medische instrumenten die nodig zijn bij een operatie en ingreep klaar liggen en steriel zijn. UMC Utrecht is sinds eind januari dit jaar in het bezit van een nieuwe CSA, waar robots het werk van de medewerkers verlichten en de werkprocessen geautomatiseerd zijn.
Eigenlijk was de aanleiding voor de nieuwe afdeling niet zo spannend: de apparatuur was afgeschreven en de onderhoudsservice liep op zijn einde. ‘Het was dus gewoon noodzaak’, vertelt projectleider Wouter Hagen. ‘Er is toen meteen nagedacht of er mogelijkheden waren om het proces te stroomlijnen en de werkomstandigheden te verbeteren. Bij het doorlichten van het proces en de zoektocht naar bottlenecks bleek onder andere dat medewerkers veel met de instrumenten moesten lopen, ze veel moesten tillen en ook dat ze veel moesten improviseren.’ Daar kwam automatisering als veelbelovende oplossingsrichting uitrollen.
Workflow
In de nieuwe CSA zijn de werkprocessen verregaand geautomatiseerd. Hagen: ‘De robots verzorgen de interne logistiek op de afdeling, dus veel van het tillen, vervoeren en verslepen naar A naar B. Het systeem zorgt er ook voor dat er een logische workflow is, die op basis van de prioritering van de operatiekamers gestuurd wordt. Als er over twee uur een bepaalde set nodig is, dan heeft dat voorrang.’
Door de automatisering hoeft er minder geïmproviseerd te worden, waardoor ook de foutkans verder wordt gereduceerd, hoewel er eigenlijk al weinig mis ging. De robots ondersteunen de medewerkers en nemen een deel van de werkzaamheden over, maar in dit geval scheelt het nog geen banen. Dat komt bijvoorbeeld omdat een instrumentenset nog altijd door een medewerker worden gecontroleerd voordat ze via de sterilisatiekamer richting operatiekamer of (poli)klinische afdeling gaan.
Efficientie
‘De afdeling is natuurlijk nog maar kort open en het systeem is vanuit niets bedacht. Er zijn dus nog wel wat optimalisatieslagen te behalen. De automatisering en robotisering ondersteunen en ontlasten de medewerkers in het werk en dat is in tijden dat het moeilijk is om aan goed personeel te komen, een mooie ontwikkeling. Daarnaast biedt het mogelijkheden tot een eventuele verhoging van de productie in de toekomst. Medewerkers hebben wel al meer tijd om hun werk netjes en zorgvuldig te doen en de ergonomische omstandigheden zijn sterk verbeterd.’
Duurzaamheid was een van de uitgangspunten bij de Europese aanbesteding. Door gebruik te maken van een warmte-terugwin-systeem verwacht Hagen aanzienlijk minder energie te gebruiken. ‘Hoe dat in de praktijk uitvalt, moet nog blijken, net als de exacte waterbesparing. We verwachten daar toch wel een flinke klapper te maken. Niet alleen doordat techniek is verbeterd – een vaatwasser van vijftien jaar geleden gebruikt ook meer water dan een moderne – maar ook omdat we een deel van het water terugwinnen, reinigen en hergebruiken voor het spoelen.’