Om ouder wordende bewoners passend te huisvesten zal de woningvoorraad van Nederlandse gemeenten moeten veranderen. Dit blijkt eens te meer uit onderzoek van SiRM en Finance Ideas waarbij de woonvisies van 339 gemeenten zijn onderzocht op de aanpak van wonen en zorg voor ouderen.
83% van de gemeenten ziet dat de woningvoorraad moet veranderen om goede huisvesting te bieden aan ouderen. 70% geeft daarnaast aan dat het doorstromen van ouderen naar een meer geschikte woning een belangrijk aandachtspunt is. Het tekort aan geschikte woningen en de lage verhuisbereidheid van ouderen zijn de grootste knelpunten.
Beperkte doorstroming
Uit het onderzoek blijkt dat veel ouderen zich niet, of beperkt, bewust zijn van de toekomstige zorgvraag en daarom beperkt anticiperen op de toekomstige woon-zorgbehoefte bij de beslissing waar te (gaan) wonen. Het sociale leven rondom de nieuwe locatie en de hogere woonlasten van een nieuwe woning zijn ook redenen om niet naar een geschiktere woning te verhuizen.
Aan de aanbodzijde signaleren gemeenten dat er niet genoeg geschikte woningen zijn. Daarnaast constateren de onderzoekers dat er maar een beperkt aantal woningen op voor ouderen geschikte locaties zijn, in nabijheid van belangrijke voorzieningen. Ook de beperkte transparantie van de markt is volgens de onderzoekers een knelpunt.
Mantelzorg en domotica
In de woonvisies van gemeenten zou meer aandacht mogen komen voor mantelzorg en innovaties, stellen de onderzoekers. Zo komen de thema’s mantelzorg (59%) en vernieuwing en innovatie zoals domotica en woonzorgconcepten (53%) in slechts iets meer dan de helft van de woonvisies voor.
Ook op de thema’s eenzaamheid en sociale netwerken (35%) kunnen nog stappen worden gezet. Slechts één op de negen gemeenten verbindt een concreet doel aan de door haar benoemde thema’s.
Centrale rol gemeenten
Gemeenten zijn volgens de onderzoekers van SiRM en Finance Ideas dé partij om een coördinerende rol in te nemen bij de huisvesting van ouderen. Met taken en verantwoordelijkheden op zowel de woningmarkt als de zorgmarkt overzien gemeenten het speelveld en beschikken zij over instrumenten om dit te sturen.
Uit het onderzoek blijkt dat 47% van de gemeenten de samenwerking tussen woningmarkt- en zorgmarktpartijen nog niet benoemt in de woonvisie.
Opvallend, aangezien de rol van verbinder voor gemeenten juist relatief eenvoudig is te bewerkstellingen. Bijvoorbeeld met het organiseren van gezamenlijke gesprekken tussen woningcorporaties en zorginstellingen.
Sturen op woonvisie
De Taskforce Wonen en Zorg, een initiatief van VNG, Aedes, ActiZ en de ministeries van VWS en BZK, presenteerde eerder dit jaar een plan van aanpak, met daarin een drieledige oproep aan gemeenten: breng het probleem rondom wonen en zorg in kaart, stel een heldere visie op en maak prestatieafspraken. Het onderzoek van SiRM en Finance Ideas bevestigt deze oproep, geeft een beeld van waar gemeenten op dit moment staan en laat zien dat er wat te kiezen valt voor gemeenten in rollen en instrumenten.
Lees het volledige rapport ‘Waar moeten opa en oma wonen? Gemeentelijke woonvisies en handelingsperspectieven onderzocht’