Door op de juiste manier de vervuilde binnenlucht af te voeren en verse buitenlucht toe te voeren kunnen scholen zorgen voor een prettige leer- en werkomgeving.
Om beter te gaan ventileren op scholen is het belangrijk te beginnen bij het begin. Welke voorzieningen hebben we eigenlijk? Gebruiken we ze wel op de juiste manier? Of moeten we toch kiezen voor een nieuwe installatie? Een procesmatige aanpak helpt om van inzicht naar uitzicht te komen. Jeroen Paas van Kenniscentrum Ruimte-OK vertelt er meer over.
Goed ventileren op scholen is belangrijk. Door op de juiste manier de vervuilde binnenlucht af te voeren en verse buitenlucht toe te voeren kunnen scholen zorgen voor een prettige leer- en werkomgeving. Als je het aan de techneuten vraagt, is het geen rocketscience. De voorzieningen waar goed mee geventileerd kan worden, bestaan al jaren en sommige scholen lukt het zelfs al met alleen natuurlijke voorzieningen. Toch gaat het op veel scholen nog niet goed, en daar zitten ook scholen tussen met volledige gebalanceerde mechanische ventilatie. Tijd voor verbetering dus!
Stap voor stap
Door een procesmatige aanpak kunnen scholen stap voor stap tot een goed geventileerd schoolgebouw komen. Begin daarbij bij het begin, maak inzichtelijk welke voorzieningen aanwezig zijn en of deze op de juiste manier gebruikt en onderhouden worden. In veel gevallen kunnen scholen met de bestaande voorzieningen nog redelijk tot goed ventileren. Het is belangrijk om in eerste instantie de voorzieningen die aanwezig zijn, optimaal te benutten. Speciaal hiervoor heeft Ruimte-OK de handreiking optimaal ventileren op scholen opgesteld met een stappenplan.
Prioriteiten
Om te weten te komen of met de bestaande voorzieningen goed geventileerd kan worden kan een CO2-meting worden uitgevoerd. De CO2-concentratie in de binnenlucht geeft een eerste indicatie of er voldoende luchtverversing aanwezig is in een vol klaslokaal. Dit geeft ook een eerste indicatie of vervolgstappen genomen moeten worden. De mate waarin de gewenste CO2-concentratie is overschreden, helpt bij het bepalen van de prioriteiten. Een klaslokaal dat soms even boven de 1200 ppm uitkomt maar waar met aanvullend spuien de CO2-waarde weer onder de 1200 ppm gebracht kan worden, is minder urgent dan een klaslokaal waar de CO2-concentratie vaak ver boven de 1200 ppm stijgt. Een RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) kan dan een methode zijn om de te nemen maatregelen in de toekomst in te plannen.
‘Door een proces-matige aanpak kunnen scholen optimaal geventileerd worden’
Plan van aanpak
Stel op basis van de prioritering een plan van aanpak op. Het kan in sommige gevallen zo zijn dat het beter is om de bestaande voorzieningen te blijven gebruiken of dat het onderhoud beter uitgevoerd moet worden. In dat geval zal het plan van aanpak vooral gericht zijn op communicatie richting de gebruikers van de klaslokalen en verbetering van het onderhoudsproces. Indien de binnenluchtkwaliteit met eenvoudige maatregelen niet structureel verbeterd kan worden, dan moet er een plan van aanpak worden gemaakt voor upgrade of vernieuwing van de bestaande voorzieningen. Het is aan te raden om hierbij een deskundige op het gebied van ventilatie en binnenklimaat in te schakelen. Er zijn veel systemen beschikbaar en zeker bij optimalisatie van de ventilatie in bestaande schoolgebouwen is het belangrijk om voor de juiste techniek te kiezen. Betrek bij complexere situaties ook een onafhankelijke deskundige bij het proces. Dit kan helpen bij het maken van afwegingen tussen verschillende technieken of het opstellen van een programma van eisen.
Investering
De bekostiging van ventilatie kan soms een uitdaging zijn. Scholen bouwen aan de hand van de meerjarenonderhoudsplanning (MOP) een voorziening op. Met dit systeem spaart de school voor vervanging van de gebouwonderdelen die reeds aanwezig zijn. Als er nog geen mechanische ventilatie is, schrijf je hier dus niet op af en bouw je ook geen voorziening op. Vooral bij scholen die alleen voorzien zijn van natuurlijke ventilatie vraagt een nieuw ventilatiesysteem om een forse extra investering. Scholen en gemeenten hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor onderwijshuisvesting en zeker bij oudere scholen die al (bijna) afgeschreven zijn, kan het voor het schoolbestuur moeilijk zijn om (alleen) te investeren in vernieuwing van slechts een deel van het gebouw. Hier is een gezamenlijke aanpak door de betrokkenen gewenst.
Ervaringen in de praktijk
Vanuit de verschillende ondersteuningsprogramma’s is er de afgelopen periode veel ervaring opgedaan met optimaal ventileren op scholen. Soms lukt het scholen om met minimale, eenvoudige maatregelen de ventilatie in orde te brengen. In andere gevallen zijn verdergaande maatregelen nodig. Goed ventileren op scholen is vaak maatwerk, ieder gebouw is anders en zeker bij renovatie kan een techniek die op de ene plaats goed werkt ergens anders niet toe te passen zijn. Door echter een goed proces te hanteren kunnen scholen van inzicht naar uitzicht komen en met hulp van professionals de juiste keuzes maken. <
Een compleet overzicht, zie onze ondersteuning. Op deze pagina staan ook kennisdocumenten, stappenplannen en praktijkervaringen. Er is aanvullende ondersteuning beschikbaar. Via info@ruimte-ok.nl of 085-1303682.