Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voesdelkwaliteit) heeft vandaag tijdens een bijeenkomst van Stroomversnelling het startsein gegeven voor de Gedragscode natuurinclusief bouwen. Woningen die een nul-op-de-meter-renovatie ondergaan volgens het NOM Keur, worden standaard voorzien van nestkasten voor gierzwaluwen, huismussen en vleermuizen. Doel is dat deze beschermde soorten daardoor makkelijker een nestplek vinden. De komende vijf jaar worden de resultaten nauwkeurig gemonitord.
Aantal nestplaatsen gaat omhoog
Het aantal beschikbare nestplekken gaat de komende jaren stijgen, doordat elke woning na een nul-op-de-meter-renovatie nestplaatsen voor beschermde soorten biedt. Het belang hiervan is groot. In deze kabinetsperiode wordt toegewerkt naar renovatie van 50.000 bestaande woningen per jaar, daarna moeten het er jaarlijks 200.000 worden. Doel is dat alle 7 miljoen woningen in Nederland in 2050 energieneutraal zijn.
Tom Jongen, directeur renovatieconcepten bij BAM Wonen, is een van de initiatiefnemers die aan de gedragscode hebben gewerkt: “We hebben samen met de natuurbeschermingsorganisaties om tafel gezeten om de Gedragscode natuurinclusief bouwen te ontwikkelen. Het was goed om naar elkaar te luisteren. We hebben namelijk allemaal hetzelfde doel: Nederland duurzamer maken en de biodiversiteit waarborgen.”
Voor Jip Louwe Kooijmans, programmacoördinator bij Vogelbescherming Nederland, was de samenwerking ook een bijzondere ervaring: “Bouwers en natuurbeschermingsorganisaties zijn niet elkaars natuurlijke partner. Maar in dit geval was van beide kanten expertise nodig om de aanpak die in de code wordt beschreven, tot een succes te maken.”
Natuur-inclusief renoveren wordt standaard
Een groot deel van de bestaande woningen ondergaat de komende tijd een NOM-renovatie of krijgt in ieder geval isolatie aan de buitenkant, waardoor soorten zoals de gierzwaluw, huismus en vleermuizen hun habitat kwijtraken. Woningen worden namelijk zo goed geïsoleerd dat er geen ruimtes voor nestplaatsen overblijven. De gedragscode maakt natuurinclusief renoveren en bouwen tot standaard.
Martin van de Reep van de Gierzwaluwbescherming: “Dankzij de gedragscode wordt er voortaan proactief op de aanwezigheid van beschermde soorten ingespeeld. Nu krijgen vogels of vleermuizen nogal eens de schuld van vertraging in het bouwproces, terwijl er vooraf gewoon onvoldoende ecologisch onderzoek is gedaan en nestplaatsen over het hoofd worden gezien. Als bestaande nestplekken verdwijnen, komen er lang niet altijd voldoende voor terug.”
De nieuwe, natuurinclusieve werkwijze is de afgelopen jaren al in een aantal NOM-projecten uitgeprobeerd, dankzij een experimentele ontheffing van de Wet natuurbescherming. De geleerde lessen zijn in de gedragscode verwerkt. De initiatiefnemers verwachten dat code gaandeweg de norm wordt voor de hele bouwpraktijk.
Bouwproces verloopt transparant en voorspelbaar
Stroomversnelling, bouwers en natuurbeschermingsorganisaties hebben de gedragscode in nauwe samenwerking ontwikkeld, met ondersteuning van het ministerie van LNV.Deelnemende partijen zijn onder meer BAM, Vogelbescherming Nederland en Gierzwaluwbescherming Nederland. Het resultaat bestaat uit gedetailleerde afspraken over de werkwijze, zoals maatvoering en plaatsing van nestkasten. Ook wordt rekening gehouden met mogelijk bijzondere situaties, bijvoorbeeld als een zeldzame beschermde soort worden aangetroffen. Er zijn robuuste afspraken gemaakt over hoe in die situatie wordt gehandeld. Doordat het bouwproces volledig transparant en voorspelbaar verloopt, worden vertraging bij de verduurzaming van woningen en onnodige hinder voor bewoners voorkomen.
Continue verbetering dankzij monitoring
In de gedragscode zijn ook afspraken gemaakt over onafhankelijke monitoring. Alle betrokken partijen vinden het van cruciaal belang om de komende jaren kennis op te doen over de situatie van beschermde soorten en het totale effect van de maatregelen voor soorten in Nederland. Het lerende kennisplatform Natuurinclusief Renoveren speelt hierbij een belangrijke rol. Het platform, waarin relevante natuurorganisaties, bouwers en andere stakeholders vertegenwoordigd zijn, zal de praktijkervaringen en monitoringresultaten benutten om lessen te trekken. Op basis daarvan wordt de aanpak steeds verbeterd en de gedragscode aangescherpt.
| Waarom een gedragscode? De Wet natuurbescherming die 1 januari 2017 is ingegaan, biedt de mogelijkheid om een gedragscode op te stellen en daarmee een vrijstelling te krijgen voor het aanvragen van een ontheffing op grond van deze wet. Een bouwer heeft die ontheffing nodig om te kunnen bouwen op een plek waar beschermde soorten voorkomen. Bij te renoveren woningen is dat vaak het geval. Stroomversnelling heeft die mogelijkheid aangegrepen en is samen met de natuurbeschermingsorganisaties om tafel gegaan om een gedragscode op te stellen. Vervolgens is die code bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland ingediend. In de gedragscode zijn onder meer maatregelen opgenomen om bij een NOM-renovatie de situatie van beschermde soorten te verbeteren, waardoor aan de eisen van de wet wordt voldaan. In de periode van ter inzage ligging hebben verschillende natuurbeschermingsorganisaties op de code gereageerd. Op basis van die reacties is de tekst aangepast, vervolgens vastgesteld en door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Carola Schouten, goedgekeurd. |