TNO gaat richtlijnen optimaal binnenklimaat langdurige zorg opstellen

| Door Odette Koldewey

Zorginstellingen willen hun cliënten en medewerkers natuurlijk een optimaal binnenklimaat bieden, alleen is het onbekend aan welke eisen ze dan moeten voldoen. Dat gaat veranderen.

Er zijn geen richtlijnen voor een optimaal binnenklimaat in de langdurige zorg. Doordat er nu geen duidelijke eisen zijn, wordt volgens Roberto Traversari, Senior Researcher/consultant bij TNO, het Bouwbesluit vaak als uitgangspunt genomen. “Het Bouwbesluit is bedoeld als vangnet, dat is echt de minimale kwaliteit. Ontwikkelaars zien dat echter vaak als standaard ontwerpniveau, dat is een groot probleem. Als een zorginstelling een gebouw in gebruik heeft genomen en het binnenklimaat blijkt niet te voldoen, dan leidt dat vaak tot discussie. Voor zorginstellingen is het lastig om aan te geven wat er mis is, dat is niet hun expertise. Als ze van tevoren ergens om vragen, krijgen ze soms ook terug van de ontwikkelaar dat het niet in het Bouwbesluit staat en dus niet nodig is.”

Roberto Traversari, Senior Researcher/Consultant – TNO

Hoog tijd dus voor meer duidelijkheid. Via het programma Expertisecentrum Verduurzaming Zorg gaat TNO met TU Delft, TU/e en de Hogeschool Utrecht onderzoeken aan welke eisen zorginstellingen moet voldoen om een optimaal binnenklimaat te garanderen. Dat biedt helderheid aan zorginstellingen en zorgvastgoedeigenaren, maar ook aan aannemers en installateurs. Alle partijen weten dan waarmee bij verduurzaming, renovatie of nieuwbouw van huisvesting voor de langdurige zorg rekening moet worden gehouden.

Noodgrepen
“Straks zit je met een prachtig zorggebouw dat helemaal verduurzaamd is, maar waarbij je bent uitgegaan van de verkeerde eisen voor het binnenklimaat”, zegt Traversari. “Dan moet je mogelijk later allerlei noodgrepen toepassen om dat binnenklimaat te verbeteren, waardoor je misschien weer een stap terug doet op het gebied van duurzaamheid.” Bovendien gaat dat ten koste van de middelen die overblijven voor de zorg zelf. Dat het opstellen van richtlijnen nu door het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg is opgepakt en niet door de zorgsector zelf, vindt hij opmerkelijk. “Iedereen in de zorg vindt het belangrijk, maar ze hebben nooit gezamenlijk de handschoen opgepakt.”

Het onderzoek wordt inhoudelijk en financieel ondersteund door Woonzorg Nederland, Binnenklimaat Nederland en TVVL. Het doel is het opstellen van een richtlijn met betrekking tot onder andere temperatuur, luchtvochtigheid, hoeveelheid fijnstof en ventilatie. De richtlijn kan gebruikt worden bij afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer in bestekken, controles en/of bij klachten.

Programma van Eisen
Samen met wetenschappers van TU Delft, TU/e en de Hogeschool Utrecht verzamelt, beschouwt en selecteert TNO alle literatuur die te vinden is. Op basis van deze literatuurstudie wordt een leidraad opgesteld op basis waarvan eisen aan het binnenklimaat in zorgvoorzieningen kunnen worden gesteld. Traversari: “Dan heb je ook geen discussie meer, want dit is wat de wetenschap zegt.” Stakeholders worden bij de richtlijnen betrokken via een klankbordgroep.

Naar verwachting zijn de eerste resultaten van het literatuuronderzoek in de zomer bekend. Daarna volgt voor het einde van 2022 een leidraad, op basis waarvan Stichting Binnenklimaattechniek een Programma van Eisen (PvE) voor de doelgroep langdurige zorg op zal stellen. Dit PvE kan door partijen kosteloos worden gebruikt om daarmee invulling te geven aan de kwaliteit van het comfort.

Evidence based
Een belangrijk verschil met andere normen en richtlijnen, is dat dit PvE evidence based is. Traversari: “Veel richtlijnen komen tot stand doordat een aantal experts bij elkaar gaat zitten en op een gegeven moment tot een consensus komt. Dat is lang niet altijd gebaseerd op wetenschappelijke literatuur. Ik vind het lastig als richtlijnen alleen zijn gebaseerd op expert opinions, dat zijn uiteindelijk persoonlijke meningen van experts. Wij willen in de leidraad die we gaan maken een heel duidelijk onderscheid maken tussen wat keihard uit de wetenschap komt en wat ik maar even een consensusmening noem.”
Bij langdurige zorg gaat het deels om mensen die niet zelfredzaam zijn en niet zelf de thermostaat kunnen bedienen, kunnen ventileren of een frisse neus kunnen halen. Dat maakt het des te belangrijker dat het binnenklimaat zo optimaal mogelijk is.