Leren vanuit het verleden is passé. Het is tijd om te leren vanuit de toekomst. Hoe? Dat legt adviseur Léon Bobbe uit tijdens de Woningcorporatie Dag 2023.
De vraagstukken in de samenleving worden steeds complexer. Voor woningcorporaties brengt dit allerlei nieuwe uitdagingen met zich mee. Zij moeten meer gaan samenwerken met andere organisaties en meer wendbaar worden. Daarbij moeten ze vooral ook leren vanuit de toekomst, stelt zelfstandig adviseur Léon Bobbe. Tijdens de Woningcorporatie Dag 2023 legt Bobbe uit hoe corporaties kunnen ‘leren vanuit de toekomst’ en welke meerwaarde dit biedt.
Nieuwe stappen zetten
‘We zijn enorm gewend om te leren van het verleden. Om vanuit bestaande kennis plannen te maken en projecten te formuleren. Maar de huidige complexe vraagstukken vragen om een andere aanpak, om meer wendbaarheid en meer innovatie. Oplossingen worden gaandeweg gevonden, vooral door te experimenteren. Zo ontvouwt zich de toekomst. Deze wordt gaandeweg zichtbaar en met de opgedane kennis kunnen corporaties vervolgens weer nieuwe stappen zetten.’
Bobbe helpt woningcorporaties bij het ontwikkelen van strategieën en positioneringsvraagstukken. Een goede strategie is volgens hem de basis waaruit gewerkt moet worden. ‘Het vraagstuk van een corporatie is allang niet meer sec hoe ze betaalbare huurwoningen kunnen bieden, maar hoe ze buurten en complexen leefbaar kunnen houden. Hoe ze ervoor kunnen zorgen dat er een community ontstaat die weerbaar is. En hoe ze in samenwerking met andere partijen kijken naar onderwerpen als welzijn, zorg, inkomen en onderwijs.’
‘Door te experimenteren ontvouwt zich de toekomst’
Experimenteren
Vraagstukken rond samenlevingsopbouw, kansengelijkheid en verduurzaming kunnen corporaties alleen in samenwerking met anderen oppakken, stelt Bobbe. ‘Daarbij moeten ze vooruitkijken naar de toekomst. Ze zullen projecten moeten starten, nieuwe innovaties een kans geven en durven experimenteren. Een deel zal misschien mislukken, maar alleen op die manier kunnen we leren vanuit de toekomst. Corporaties zullen hierin rolvast moeten zijn.’
Alleen sturen op klanttevredenheid kan in de huidige tijd niet meer volgens Bobbe. ‘Dan wordt een corporatie al snel een starre organisatie. Om stappen te zetten moet een corporatie af en toe durven loslaten en kijken hoe de toekomst zich ontvouwt. Daarvoor heb je wendbaarheid nodig, want je moet continu bij kunnen sturen. Dat vraagt uiteraard wel om een goede inregeling.’
Ingewikkelde vraagstukken
Corporaties moeten volgens Bobbe leren hoe ze dit ‘leren vanuit de toekomst’ op kunnen pakken. ‘Hoe en welke lange termijn samenwerkingen ga je aan met andere organisaties? Hoe houdt de Raad van Commissarissen toezicht? Hoe kan er bijgestuurd worden? En wat betekent deze manier van werken voor de budgetten? Er komen ongelooflijk ingewikkelde vraagstukken aan de orde. Daar moeten woningcorporaties uiteraard goed over nadenken.’
Dat aan experimenten ook risico’s zijn verbonden beseft Bobbe terdege. ‘Maar dit hoeven geen enorme risico’s te zijn. Bovendien kan een experiment ook positief uitpakken, waardoor je juist meer met je budgetten kunt doen. Het is vooral zaak om je wendbaarheid goed te managen, zodat je ten alle tijden bij kunt sturen.’
Toch zit het belangrijkste vraagstuk volgens Bobbe niet in het geld, maar in de cultuur van woningcorporaties. Ofwel: hoe krijg je medewerkers hierin mee? ‘De wereld verandert heel snel. De opdracht van woningcorporaties wordt daardoor breder en dat vraagt om een andere aanpak. Het gaat steeds meer om ontmoeten, samenwerken en leren. Leren niet alleen uit het verleden, maar ook vanuit de toekomst.’
–––
Léon Bobbe is al meer dan veertig jaar werkzaam in de volkshuisvesting. Hij was zowel directeur van de Woonbond als bestuurder van woningcorporaties Dudok Wonen in Hilversum en Lieven de Key in Amsterdam. Sinds 2021 werkt hij als zelfstandig adviseur Strategie en Positionering. In die hoedanigheid helpt hij woningcorporaties bij het ontwikkelen van strategieën en positioneringsvraagstukken.
