We kennen allemaal de termen energieneutraal en nul-op-de-meter. Begrippen die tot de verbeelding spreken en toetsbaar en meetbaar zijn. Maar wat is eigenlijk de circulaire equivalent van deze termen?
Is het niet tijd om ook voor circulariteit een dergelijk begrip te lanceren, vraagt Menno Schokker, adviseur duurzaamheid en circulariteit bij Merosch zich af in een recent blog van zijn hand.
‘Circulair bouwen ontwikkelt zich naar een nogal hoge mate van complexiteit en moeilijk te begrijpen terminologie’, schrijft Schokker in zijn blog van 9 juli 2021. ‘Achter de schermen zijn er de nodige indicatoren en prestatie-eisen, maar moeten we vóór de schermen niet ook toe naar één of enkele duidelijke en generiek hanteerbare concepten en/of ambitieniveaus?’
Grondstoffenneutraal
Schokker doet in zijn blog ook enkele voorstellen: ‘Milieuneutraal, met de MPG als instrument, of wellicht Grondstoffenneutraal. Toegegeven, Milieuneutraal en Grondstoffenneutraal zijn voor nu nog wat lastig haalbaar. Maar dat dachten we jaren geleden over energieneutraal ook. Een circulaire ambitie/prestatie die tot de verbeelding spreekt en duidelijk en eenduidig is, kan zorgen voor decennia lange systeemontwikkeling. Kortom, op naar iets als Milieuneutraal of Grondstoffenneutraal.’
Een nieuwe en eenduidige term voor circulariteit, Wim Fieggen, directeur van het Instituut Voor Vastgoed & Duurzaamheid (IVVD), vindt het geen gek idee. ‘Ik vind Gronstoffenneutraal wel een aardige. Dat zou een hanteerbaar begrip kunnen zijn. Het moet dan wel toetsbaar en meetbaar gemaakt worden, maar het begrip maakt wel meteen duidelijk dat er geen nieuwe grondstoffen bij een bouwproject gebruikt zijn.’
Fieggen ziet wel meerwaarde in een dergelijk begrip. ‘Het maakt de doelstelling meteen duidelijk. Circulariteit is voor veel mensen nog steeds een abstract begrip. Met een term als Grondstoffenneutraal maak je die ambitie meer zichtbaar. Dat kan een positief effect hebben.’
Containerbegrip
Peter Kreukniet, Programmamanager Circulair bij Insert – marktplaats voor circulaire grondstoffen en bouwmaterialen – ziet weinig in een nieuwe term voor circulariteit. Hij voorziet dat het in de vastgoedwereld al snel misbruikt zal worden als containerbegrip.
‘Bij vastgoedprojecten gaat het vaak vooral om twee zaken: de snelheid van oplevering van een project en de kosten die daarmee gemoeid zijn. Circulariteit is nog te weinig een thema in de vastgoedwereld. Als je nu een circulaire term introduceert dan zal daar veel misbruik van gemaakt worden. Zo’n term gaat dan een eigen leven leiden.’
Circulariteit kun je volgens Kreukniet heel breed omschrijven. ‘Voor mij is circulariteit het hergebruik van bouwmaterialen en grondstoffen op zo’n hoog mogelijk niveau en het liefst in zijn originele vorm, dat is de basis. Alles wat daaronder zit is eigenlijk al een afgeleide hiervan.’
Protocol voor aanbestedingen
Kreukniet: ‘Wat ik wel goed zou vinden is als vastgoedpartijen, en dan met name de grotere, zich verenigen en aanbestedingen via een speciaal protocol met circulaire voorwaarden zouden opstellen om zo tot meer duurzame aanbestedingen te komen waarbij de milieuprestatie meegenomen wordt. De wil en de intentie om met circulariteit aan de slag te gaan, is belangrijker dan een nieuwe hippe term.’
Integraal wegen
Geurt Donze, directeur van W/E adviseurs ziet ook niet veel meerwaarde in een nieuwe algemene term voor circulariteit. ‘Er is nu met MKI Onderhoud een methodiek beschikbaar om de energiecomponent en de circulaire component bij bouw- en renovatieprojecten integraal af te wegen. Circulair en nul-op-de-meter zijn in mijn ogen geen doelen, maar middelen. De eigenlijke doelen zijn om klimaataantasting te beperken en de grondstoffenuitputting tegen te gaan.’
Volgens Donze is het voor opdrachtgevers vooral belangrijk om naar beide componenten – energie en circulariteit – te kijken bij het opstellen van nieuwbouwplannen. ‘Weeg ze allebei en dan kun je verstandige besluiten nemen. En daarbij moet het niet zijn: nul-op-de-meter óf circulair, maar én én.’