Veel ouderen willen best verhuizen. Alleen zijn er vaak geen alternatieven. Het gebrek aan mogelijkheden tussen de eengezinswoning en het verpleeghuis is schrijnend.
Eind vorig jaar leek de zondebok voor de problemen op de woningmarkt dan eindelijk gevonden. ‘Gemeenten: gebrekkige doorstroming ouderen oorzaak van problemen woningmarkt’, kopte de NOS boven een eigen onderzoek onder gemeentebestuurders. Als ouderen na het uitvliegen van de kinderen sneller hun te grote woning zouden verlaten, dan zou de woningmarkt er heel anders voorstaan. Hun oude huis komt immers beschikbaar voor een nieuw gezin.
Wellicht onbedoeld worden ouderen zo ’geframed’ als de schuldigen. Terwijl iedereen die zich ook maar een beetje in het onderwerp heeft verdiept, weet dat veel ouderen best zouden willen verhuizen. Alleen zijn er vaak geen alternatieven. Het gebrek aan mogelijkheden tussen de eengezinswoning en het verpleeghuis is in veel regio’s vaak schrijnend. Wie de doorstroming op de woningmarkt wil bevorderen, en de zorg anders en beter wil inrichten, moet daar wat aan doen.
Tegen die achtergrond hebben zorgverzekeraar Zilveren Kruis en vermogensbeheerder Syntrus Achmea, allebei onderdeel van Achmea, vorig jaar de ambitie uitgesproken dat alle ouderen in 2040 een passend, toekomstbestendig huis moeten hebben. Wat daarvoor nodig is, zijn veel meer levensloopbestendige woningen. Van elke twee woningen die de komende jaren worden gebouwd, moet er één levensloopbestendig zijn. Dus geschikt voor ouderen en dan in het bijzonder alleenstaande ouderen. Dit is verreweg de snelst stijgende demografische groep in Nederland.
Zilveren Kruis en Syntrus Achmea vinden dat de focus moet liggen op gemeenschappelijke woonvormen waar sociaal contact tussen bewoners gestimuleerd wordt. Waar verzorging rond het huis beschikbaar is zodra daar behoefte aan is. Daarnaast blijft het nodig om ook het bestaande woonaanbod aan te passen, zodat het meer geschikt is voor senioren die daar willen blijven wonen. Zelfstandig, als stel of samen met anderen.
We zien bij ouderen, en in het bijzonder bij alleenstaanden, een groeiende vraag naar passende woonvormen waar zelfstandigheid en gemeenschappelijkheid hand in hand gaan. Waar sociaal contact tussen bewoners onderling gestimuleerd wordt. Vanzelfsprekend in directe nabijheid van zorginstellingen en goede eerstelijns zorg, zodat dichtbij huis (thuis)zorg kan worden geleverd als dat nodig is maar zonder dat de woning daarmee verandert in een zorginstelling.
Syntrus Achmea staat klaar om namens institutionele beleggers substantieel te investeren in deze nieuwe woonvormen. Zilveren Kruis heeft de kennis, de schaal en het netwerk om zorg in de buurt goed te regelen. Van gemeenten vragen wij drie acties:
• Stimuleer nieuwe woningbouw voor ouderen en kijk ook naar de mogelijkheden om gemeenschappelijke woonvormen te realiseren… Pas bestemmingsplannen aan.
• Laat de bestuurders en ambtenaren van de domeinen zorg, wonen en financiën intensief met elkaar samenwerken. Analyseer samen de lokale zorgvraag, woonvraag en demografie.
• Faciliteer en organiseer de combinatie van wonen en zorg waar het kan. Kijk naar de afstemming van het beleid voor de WMO, langdurige zorg en de Zorgverzekeringswet.
Het ontwikkelen van een divers aanbod aan gemeenschappelijke woonvormen in het bijzonder voor alleenstaande ouderen is positief voor mens én maatschappij. Ouderen kunnen zo langer zelfstandig in hun vertrouwde omgeving blijven wonen, ook als er intensievere zorg nodig is. Dit heeft een gunstig effect op de druk op mantelzorgers en hulpverleners. Zij worden ontlast omdat mensen als ‘goede buren’ meer op elkaar letten. De zorgvraag en dus de zorgkosten nemen af. De beperkte intramurale verpleeghuiscapaciteit kan dan worden gebruikt voor de groep ouderen met de meest zware zorgvraag.
En ja, ook de woningmarkt komt zo in beweging. Als ouderen verhuizen en kleiner gaan wonen, komen hun relatief grote eengezinswoningen beschikbaar voor huishoudens die uit hun huidige woning groeien en meer vierkante meters nodig hebben. Deze jonge gezinnen laten op hun beurt weer woningen achter voor starters. Zo komt een kettingreactie op gang. Anders gezegd: wie de jongeren op de woningmarkt wil helpen, begint bij de ouderen!
Lees hier het appèl ‘Alle ouderen een gezond thuis’