Wat ooit begon als een baggerdepot is de laatste jaren uitgegroeid tot een groen en waterrijk stadseiland voor diverse doelgroepen. Zeeburgereiland telt inmiddels ruim 5.000 inwoners en daar komen tot 2040 nog zeker 5.000 inwoners bij. Het driehoekige eiland aan de oostkant van Amsterdam is een prachtig voorbeeld van integrale gebiedsontwikkeling. Een kleurrijke rafelrand van de stad.
De gemeente Amsterdam werkt in het oosten van de stad sinds 2006 aan een nieuwe eigenzinnige buurt. Aan het water van de IJ, binnen de ring A10, is de afgelopen jaren een stedelijk gebied ontstaan met veel ruimte voor groen, openbare sportvoorzieningen, duurzaam vervoer en experimentele woonvormen. Een buurt voor studenten, starters, singles, gezinnen en ouderen. De Sportheldenbuurt is inmiddels klaar, de Sluisbuurt en Baaibuurt West en Oost staan in de spreekwoordelijke steigers.
Kenmerkend voor de ontwikkeling van Zeeburgereiland is dat de gemeente en Stadsdeel Oost er vanaf het begin van het proces bewust voor hebben gekozen het gebied samen met de toekomstige bewoners en ondernemers te ontwikkelen. Om dit in goede banen te leiden wordt er tweemaandelijks een Zeeburgereiland Meet Up georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomsten informeert de gemeente de bewoners over de laatste ontwikkelingen en kunnen bewoners of ondernemers hun ideeën en initiatieven presenteren. Zo wordt er gezamenlijk vormgegeven aan de ruimtelijke toekomst van het eiland.
Naast koopwoningen en appartementen in de vrij huursector is er op Zeeburgereiland ook de nodige plek ingeruimd voor sociale huur en middenhuurwoningen. Zo ontwikkelde woningcorporatie de Alliantie onder andere de Akropolistoren, een woontoren speciaal gebouwd voor 55-plussers.
In de veertien verdiepingen tellende toren bevinden zich 86 huurappartementen waarin de ouderen vanuit humanistisch uitgangspunt met respect en zorgvuldigheid met elkaar en het gebouw omgaan.
De Amsterdamse woningcorporatie Lieven de Key ontwikkelde op het eiland Startblok Zeeburg. Een tijdelijk wooncomplex waar 125 Nederlandse jongeren samen met 125 jongeren met een verblijfsvergunning samen wonen. De bewoners hebben allemaal een zelfstandige studio van 25 m², maar er worden voor en door huurders allerlei activiteiten georganiseerd, er zijn sportvoorzieningen en er is een clubhuis. Zo biedt Startblok Zeeburg de jongeren kansen om een netwerk op te bouwen, hun horizon te verbreden en te groeien naar een volgende stap in hun wooncarrière.
Een mix van sociale huurwoningen, middeldure huurwoningen en koopwoningen is te vinden in wooncomplex WOON&, ontwikkeld onder de vlag van BPD Bouwfonds gebiedsontwikkeling. Een uniek en innovatief leef- en deelconcept. Wonen in WOON& sluit naadloos aan bij de behoeften van de stadbewoners van nu. In gezamenlijke ruimtes kunnen de bewoners werken, ontspannen, afspreken en opslaan. Naast het delen van deze ruimtes biedt WOON& ook deelfietsen en -auto’s aan. Met deze mix legt WOON& het fundament voor een duurzame samenleving.
Op Zeeburgereiland wordt ingestoken op een groene, gezonde en duurzame leefomgeving. Het water en de parken in de nieuwe buurten zorgen voor een fijne atmosfeer en voor de broodnodige verkoeling in de zomers. Er is altijd wel een park op loopafstand te vinden. Het autoverkeer binnen de buurten wordt tot het meest noodzakelijke beperkt. Voetgangers en fietsers krijgen juist alle ruimte. Om wateroverlast tegen te gaan, wordt regenwater op een slimme manier opvangen en naar de grachten in de buurten geleid.
Ontspanning en recreatie vormen belangrijke pijlers op het eiland. Dit komt schitterend tot uiting in de ‘Urban Sport Zone’ waar allerlei sporten worden beoefend. Het meest in het oog springt het enorme skatepark van 3850 m² gewapend beton. Sinds de opening in 2020 trekt dit ‘skatewalhalla’ jaarlijks duizenden skateboarders, bmx’ers en inline-skaters naar Zeeburgereiland. Op het openbare sportpark naast de skatebaan kunnen de eilandbewoners diverse sporten beoefenen zoals voetbal, hockey, korfbal, padel, 3×3 basketbal en atletiek.
Ruimte voor wonen en ruimte voor groen gaan op Zeeburgereiland hand in hand. Bewoners, vastgoedpartijen en de gemeente werken samen onder procesbegeleiding en aanjaging van De Gezonde Stad aan een groene leefomgeving. Zo is er een buurtmoestuin gerealiseerd van maar liefst 1 hectare groot. Buurtbewoners met groene vingers kunnen hier groente, fruit en kruiden kweken. Een bijzonder project waarin co-creatie, co-financiering en gedeeld eigenaarschap de basis vormen. Ook zijn er op het eiland inmiddels 75 miniparkjes aangelegd.
Klimaatbestendig bouwen is een belangrijk thema op het eiland. Bij de bouw van nieuwe appartementencomplexen investeren ontwikkelaars, bouwers en beleggers hier heel bewust in. Door meer groen toe te passen zorgen ze enerzijds voor betere klimaatbeheersing binnen de panden en anderzijds voor beheersing van de klimaatrisico’s. Dit is goed voor de bewoners, maar ook belangrijk voor het rendement van investeerders. Groene aantrekkelijke wijken hebben op termijn immers meer vastgoedwaarde en dus hogere rendementen.
Ook het onderwijs is tot bloei gekomen op het eiland. Zo zijn er naast enkele basisscholen inmiddels ook een vmbo-school, het Cburg College, en een hbo-school van Hogeschool Inholland te vinden. Vanuit de hogeschool is onlangs een stadslab opgestart voor sociale innovatie op Zeeburgereiland. Studenten, onderzoekers, eilanders en andere belanghebbenden werken hier samen aan de vraag: Hoe vind je een eiland uit?
Zodoende pakken ook de studenten van Inholland een actieve rol bij de ontwikkeling van de Sluisbuurt.
Speciale vermelding verdient ALASCA (de Amsterdam Liberal Arts & Sciences Academie). Dit betreft een moderne, ambitieuze school voor onderwijs op het hoogste niveau: vwo+ en havo. ALASCA is een vernieuwingsschool met een geheel eigen onderwijsconcept. De IB World School combineert sterke academische ambities met een vernieuwende aanpak. Leerlingen worden voorbereid op de studies en arbeidsmarkt van morgen. Onderwerpen als filosofie, ethiek, design, kunst, Engels en techniek krijgen hierbij extra aandacht.
Alle woningen en bedrijven op Zeeburgereiland krijgen op termijn hun warmte van Heat Source Zeeburg. Hiermee draagt deze warmte-installatie bij aan de ambitie van Amsterdam om van het gas af te gaan. De installatie bestaat uit een 30 meter hoog buffervat en een pompgebouw. Aan het ontwerp van het warmtestation is veel aandacht gegeven, zowel op technisch, esthetisch als ecologisch gebied. Het gebouw, dat eind 2026 wordt opgeleverd, wordt een ware blikvanger: een markering van Zeeburgereiland én het visitekaartje van de bedrijvenstrook waar het gebouw aan staat.
De komende jaren gaat Amsterdam vrolijk verder met de ontwikkeling van dit kleurrijke eiland. Na de bouw in de Sluisbuurt, die momenteel in volle gang is, volgt vanaf 2028 de bebouwing van Baaibuurt West. Ook dit wordt een gemengde stadsbuurt, maar dan met lagere torens en meer groen. In Baaibuurt Oost is straks zelfs nog meer ruimte voor water en groen. De bouw start hier op z’n vroegst in 2029. In beide Baaibuurten krijgen creatieve bedrijven en activiteiten de overhand. Door de ontwikkeling van Zeeburgereiland ontstaat er zodoende een nieuw stukje Amsterdam dat als lichtend voorbeeld kan dienen voor gebiedsontwikkeling elders in het land.