![](./pubData/source/images/pages/page25.jpg)
september 2019 25
COLUMN
Ik heb heel wat recessies meegemaakt.
Twee diepe, ernstige recessies staan mij
nog goed bij. De eerste was begin 80-er
jaren. De rente op tienjarige staatslenin-gen
was toen gestegen tot 12,75%, omdat
de inflatie in de 70-er jaren uit de hand
liep door inflatiecijfers tussen de 5 en 10%.
Sterk stijgende lonen en energieprijzen
waren de boosdoeners. De sterk geste-gen
huizenprijzen, onder invloed van die
hoge inflatie, hielden het niveau van de
70-er jaren niet vast en daalden fors onder
invloed van de gestegen renteniveaus.
Achteraf bleek de rente van 12,75% op die
tienjarige staatsobligatie ook de top in de
rente te zijn. Op dat moment was er angst
dat het alleen maar erger zou worden.
De tweede ernstige recessie begon zo’n
tien jaar geleden. Misstanden in de financi-ële
wereld, krachtig versterkt door de glo-balisering
van die financiële wereld, waren
de belangrijkste oorzaak. Het inflatieni-veau
was al heel lang laag door de almaar
voortgaande globalisering. Door de ernst
en omvang van deze recessie ontstond de
angst dat de inflatie zou kunnen omslaan in
deflatie. Overal dalende prijzen zijn econo-misch
ongewenst. Aankopen worden dan
steeds weer uitgesteld, omdat het morgen
goedkoper is. De reactie van de centrale
banken was het creëren van sterk dalende
rentes door onder ander massale inkoop
van (staats)obligaties om zo de econo-mie
te bedelven onder (bijna) gratis geld.
Sinds de top in de rente op een tienjarige
staatsobligatie van 12,75% begin 80-er jaren
staat die rente nu op min 0,5%. In Zwitser-land
staat de vergelijkbare rente al op min
1,0%. Van een afstandje bekeken, zitten wij
nu in de buurt van het dieptepunt. Echt heel
veel lager zal het niet gaan. Het is tijd om
te profiteren van deze lage renteniveaus.
Wim Fieggen
is directeur IVVD
met een professionele
achtergrond van vele
jaren in vastgoed-sturing
en duur-zaamheid
bij
vastgoedfondsen.
Nu is de tijd om te profiteren
van lage rente
Maar hoe dan?
In de persoonlijke sfeer zit ik dan te den-ken
aan de hypotheekrente. In Denemar-ken
zijn er nu al hypotheken waar je geld
toe krijgt, omdat de rente erop negatief
is. In Nederland wordt dat door de ban-ken
nog tegengehouden doordat zij his-torisch
hoge rentemarges vragen, maar
ook die zullen er niet aan ontkomen de
renteniveaus verder naar beneden aan
te passen. Nederland leeft tenslotte
niet op een economisch eiland. De kans
komt in zicht om de eigen woonlas-ten
heel lang vast te zetten op een laag
niveau. Het is ook een uitgelezen moge-lijkheid
om middels een hypotheek het
eigen huis (verder) te verduurzamen.
Voor de energietransitie van het maat-schappelijk
vastgoed is de lage rente ook
goed nieuws. Zet een revolverend fonds
op. Leen geld, krijg wellicht rente toe en
start met de uitvoering van de energie-transitieplannen
voor de vastgoedporte-feuille.
De energiebesparing vloeit weer
terug in het fonds voor weer nieuwe
investeringen en zo verder. Combineer
de investeringen slim met de meerja-renonderhoudsprognose
en kies zo het
moment voor elk gebouw uit de vast-goedportefeuille
om de transitie te maken.
Als de know-how ontbreekt, ga dan eens
praten met clubs als Stichting Maat-schappelijk
Vastgoed en Bewust Inves-teren.
Die doen dit al voor verschillende
maatschappelijk vastgoedorganisaties.
Gaat de rente morgen weer stijgen? Ik
denk het niet, daarvoor zit er wereld-wijd
nu te veel zwakte in de econo-mie.
Overmorgen? De kans neemt wat
mij betreft fors toe. Het leven bestaat
uit pieken en dalen, ook economisch.