Met de oplevering van de nieuwbouw van IKC Het Kristal in Dordrecht is een bijzondere mijlpaal bereikt. Het gebouw is niet alleen het eerste nieuwbouwproject van Vereniging Arcade Dordrecht, maar ook een schoolvoorbeeld van hoe moderne huisvesting een vernieuwende onderwijsvisie kan versterken. Het kindcentrum, onderdeel van Stichting H3O, biedt ruimtes voor kinderopvang, peuteropvang, basisonderwijs, naschoolse opvang en een multifunctionele gymzaal onder één dak.
Tekst Marco van Zandwijk
Een ontwerp dat ontmoeting stimuleert
Het nieuwe gebouw, ontworpen door BDG Architecten, telt twee lagen en is opgezet vanuit het idee van verbinding. Waar traditionele schoolgebouwen vaak bestaan uit strikte scheidingen tussen onderwijs en buitenschoolse opvang, is binnen het ontwerp voor Het Kristal bewust gekozen voor verweving. Activiteitenruimtes zijn ingericht voor groepen van 15 of 30 kinderen en kunnen flexibel dienstdoen voor zowel onderwijs als opvang.
Proces: visie en flexibiliteit
Het traject voor de nieuwbouw kent een oorsprong in 2018. John Kusters, manager vastgoed bij Arcade (zie kader), vervulde de rol van opdrachtgever. “IKC Het Kristal is het eerst opgeleverde bouwproject binnen Arcade. Belangrijk uitgangspunt in het ontwerp was flexibiliteit. Het gebouw moest toekomstige onderwijskundige vernieuwingen kunnen opvangen en dat is goed gelukt.” Jean Paul Hofkens, procesmanager bij nul25, benadrukt hoe belangrijk het is om gedurende het proces steeds te blijven toetsen of het gebouw de visie ondersteunt. “Het is belangrijk dat de huisvesting niet alleen technisch en financieel klopt, maar vooral ondersteunend is aan de visie op het leren. Daarom is in alle fasen van het project steeds opnieuw getoetst of het ontwerp nog aansloot bij de visie.” De bouw startte eind januari 2024 en verliep voorspoedig. In maart 2025 volgde de sleuteloverdracht en kon het inrichten beginnen.
Grote diversiteit aan plekken
IKC Het Kristal is een samenvoeging van twee scholen die voorheen verdeeld waren over twee verouderde locaties. De nieuwbouw bood de kans om niet alleen een frisse start te maken, maar ook de onderwijsvisie ruimtelijk waar te maken. Lilian vertelt: “Samen met het team hebben we scherp toegezien op de gebruiksvriendelijkheid van gebouw en inrichting: ruimtes moesten aansluiten bij het bioritme en de spanningsboog van kinderen. Daarmee ontstaat meer ruimte voor thematisch gericht onderwijs en een grotere diversiteit aan plekken. Deze keuze pakt goed uit. Ouders en school ervaren nu al de positieve effecten. Doordat instructie en ontspanning elkaar meer afwisselen lijken kinderen op verrijkingsdagen om 17.00 uur energieker dan op normale schooldagen.”
Speels en toegankelijk
“De positionering van het gebouw op de relatief kleine kavel bleek cruciaal voor het ontwerp”, licht Sandra Ras, architect bij BDG Architecten, toe. “Waar de oude gymzaal de uitstraling van het terrein bepaalde, heeft het nieuwe gebouw door een andere opzet juist een open karakter naar de wijk gekregen. Met een compact ontwerp geven we optimaal invulling aan het programma van het kindcentrum en behielden we zoveel mogelijk bestaand groen. Door de afwisseling van onderwijs en BSO is de relatie met het buitenterrein extra belangrijk. Elk lokaal op de begane grond heeft een deur direct naar buiten. Bordessen met buitentrappen en een glijbaan brengen de leerlingen op de eerste verdieping ook snel naar buiten en fungeren in het ontwerp naast toegang voor de bovenbouw ook als zonwering en vluchtweg. Ze geven het gebouw een speelse en toegankelijke uitstraling.” Er is slechts één inpandige (tribune)trap en er zijn geen leerpleinen. Wel is er een veelheid aan ruimtes die kinderen uitnodigen tot ontdekken, spelen en leren.
Bouw en samenwerking
De realisatie van het 3.200 m² grote gebouw lag in handen van BM van Houwelingen. Werkvoorbereider Tim van Vliet, kijkt met trots terug op het proces: “Tijdens de bouw was er regelmatig contact met de buurt. Onze hoofduitvoerder zorgde er persoonlijk voor dat omwonenden goed op de hoogte bleven, onder andere met een 6-wekelijkse nieuwsbrief.”
