In vijf jaar tijd is het ROC Graafschap College in Doetinchem, stap voor stap getransformeerd tot een modern, gasloos en flexibel onderwijsgebouw. De complete revitalisatie sluit aan bij de nieuwste onderwijsvisie, waarin hybride, innovatief en gepersonaliseerd leren centraal staan. Het gebouw voldoet ook aan de eisen van ‘Frisse Scholen klasse B’. Het heeft daarmee een gezond, comfortabel en energiezuinig leerklimaat.
Tekst Nicole Beaujean | N.B. tekst & advies | enbee.nl
Met ongeveer 10.000 studenten en meer dan 900 medewerkers is het Graafschap College de grootste mbo-instelling in de Achterhoek. Het biedt een breed scala aan opleidingen in de sectoren Techniek & Informatica, Economie & Dienstverlening, Zorg, Welzijn & Sport en Educatie & Participatie. Tussen 2019 en 2024 is de locatie aan de J.F. Kennedylaan in vijf bouwfasen gerenoveerd en verduurzaamd.
“In 2018 stelden we een strategisch huisvestingsplan op voor deze locatie,” vertelt Tonko Oosterink, teammanager huisvesting. “Het gebouw was inmiddels 25 jaar oud en toe aan groot onderhoud. Tegelijkertijd zagen we de effecten van demografische krimp in de regio, wat het moment des te geschikter maakte om de renovatie in gang te zetten. Daarnaast kregen we, net als andere scholen, te maken met de overheidsdoelstelling om in 2030 de CO2- uitstoot te halveren,” legt Tonko uit.
“Wij hebben die verplichting aangegrepen om breder te denken: we streven niet alleen naar 50% minder CO2, maar ook naar de helft minder afval en fossiel vervoer. We hebben een Fietsplan, 2 deelauto’s voor woon-werkverkeer en stimuleren OV-gebruik. De uitstoot van mobiliteit bleek namelijk groter dan die van onze gebouwen. Ook willen we 50 procent meer groen realiseren, zowel in als rondom onze gebouwen. Die vergroening van ons buitenterrein is de laatste fase van het project.”
Bouwprojectmanager Mike van Weelden van Projectis: “In totaal gaat het om ruim 27.000 m2 bruto vloeroppervlak. Onze grootste uitdaging: waar laat je 11.000 leerlingen en medewerkers tijdens de renovatie? Daarom hebben we het gebouw in vijf fasen aangepakt, telkens één vleugel of etage, zodat het onderwijs zo veel mogelijk kon doorgaan.
Grote sloopwerkzaamheden planden we vooral op strategische momenten, in de schoolvakanties. In 2021 en 2022 hielp corona onverwacht mee — het onderwijs vond toch al grotendeels op afstand plaats. De verschillende onderwijssectoren zijn, parallel aan de fasering, drie jaar lang tijdelijk elders gehuisvest.”
"De verplichting om in 2030 de CO2-uitstoot te halveren hebben we aangegrepen om breder te denken"
Foto - van links naar rechts: Mike van Weelden, Jorrit Hulshof en Tonko Oosterink
Tonko: “In vervolg op het strategisch huisvestingsplan zijn we in gesprek gegaan met de gebruikers van het gebouw. Ik zie mezelf als de verhuurder van het pand; de input van onze huurders is essentieel. In sessies met docenten, sectormanagers en opleidingsmanagers zijn de wensen en behoeften geïnventariseerd. Op basis daarvan is een programma van eisen opgesteld — de basis voor het uiteindelijke schetsontwerp.”
“Het gebouw bestond oorspronkelijk uit drie losse panden, met donkere gangen en gesloten praktijklokalen,” vertelt architect Jorrit Hulshof van Maas Kristinsson Architecten. “Wij wilden juist openheid creëren en laten zien wat zich achter de gevels afspeelt. Daarom hebben we de hoge borstweringen van anderhalve meter verwijderd. Alle onderwijssectoren zijn nu op elkaar aangesloten en al in de entree zichtbaar. Je kunt van buitenaf zien waar de leerlingen aan werken. Dat is niet alleen een mooi visitekaartje voor de buitenwereld, maar ook prettiger voor de studenten zelf - ze mogen trots zijn op waar ze zijn en wat ze doen.”
Leerlingen van de sector Techniek waren actief betrokken bij de uitvoering van de renovatie. Dit via stages bij installateurs en aannemers. Het was bepaald geen eenvoudige klus,” vertelt Tonko. “We gingen van traditionele verwarming naar een laagtemperatuursysteem.
We hebben gekozen voor warmtepompen, luchtverwarming via plafonds en, incidenteel, vloerverwarming. Dan begin je bij de basis: de schil van het pand. We hebben het gebouw als het ware een nieuwe isolatiejas gegeven. De isolatiewaarde van het dak is verdubbeld, de gevels zijn waar mogelijk na-geïsoleerd, alle kozijnen werden vernieuwd en voorzien van triple glas.”
Jorit vult aan: “We hebben strategische keuzes gemaakt. De grootste winst is gehaald met kierdichting, gevelisolatie en het vervangen van de 30 jaar oude aluminium vliesgevelkozijnen. In samenwerking met de oorspronkelijke fabrikant kon zo’n 80 procent van de bestaande kozijnen behouden blijven en worden opgewaardeerd met triple glas. Ook hebben we een aantal gevels kunnen behouden, door deze te voorzien van een HSB-wand met houten gevelbekleding of steenstrips op isolatie. Zo voldoe je met bestaande elementen toch aan de huidige eisen voor isolatie en comfort. Het gebouw draagt nu het predicaat ‘Frisse Scholen klasse B’.”
Ook in de afwerking en inrichting is gekozen voor duurzame oplossingen, met natuurlijke materialen, zoals rubber op de vloeren. “Voor het meubilair hebben we bewust ingezet op hergebruik,” zegt Tonko. “We hebben bestaand meubilair laten renoveren en besloten om in de toekomst geen nieuw lesmeubilair meer aan te schaffen, maar het bestaande op te knappen en opnieuw te gebruiken.”
Het vernieuwde Graafschap College is ingericht op hybride en gepersonaliseerd leren, met veel aandacht voor flexibiliteit in het gebruik van lesruimten. “Soms geeft het bedrijfsleven hier les, terwijl studenten juist de regio in trekken voor praktijkervaring,” legt Tonko uit. “Dat vraagt om een andere indeling van het gebouw.
We hebben open leerpleinen gecreëerd, kleinere projectruimtes en flexibel in te delen zones. Bovendien stappen we over op centrale roostering, zodat lokalen en praktijkruimtes efficiënter benut kunnen worden.”
Met deze ingrijpende verduurzaming en herinrichting is het Graafschap College niet alleen als gebouw toekomstbestendig, maar ook als onderwijsinstelling. De vernieuwde leeromgeving sluit naadloos aan op de eisen van modern, flexibel en praktijkgericht onderwijs. Daarmee is het Graafschap College helemaal klaar voor de uitdagingen en kansen van het mbo van morgen. Bouwprojectmanager Mike van Weelden: “Wat ik tot slot nog wil toevoegen is dat een project als dit van bestuurlijk lef getuigt. En dan heb ik het niet alleen over budgettaire uitdagingen. Dit schoolbestuur heeft pioniersmentaliteit getoond en verder durven denken dan de wettelijke eisen.”
Kijk voor meer informatie op www.ma-kr.nl.