Het institutionele zorgsysteem loopt op z’n laatste benen. Het knelt aan alle kanten en dat heeft grote gevolgen voor het zorgvastgoed. Veel vastgoed sluit niet meer aan op de behoeften en eisen van deze tijd. Ook moet er fors bijgebouwd worden om de scheiding van wonen en zorg in goede banen te leiden. Investeringen in de stenen zijn hard nodig voor duurzame en efficiënte zorg. Om het personeelstekort het hoofd te bieden zijn bovendien nieuwe woonzorgconcepten nodig. Zorg moet hierbij worden teruggebracht in de gemeenschap.
Zorgtransformatie
Individualisering heeft de maatschappij de afgelopen decennia minder weerbaar gemaakt. De zorg is systematisch uit de gemeenschap gehaald. Het is hoog tijd om de zorg weer terug te brengen in die gemeenschap. We zullen weer moeten leren om voor elkaar te zorgen. Dat vraagt om een ingrijpend transformatie van de zorg en het zorgvastgoed. Alleen op die manier kunnen we de zorg toekomstbestendig maken.
Transactievolume gehalveerd
Het aantal transacties op de zorgvastgoedmarkt daalde in 2023 fors. Het transactievolume kwam uit op 626 miljoen euro, een daling van 57% ten opzichte van 2022. Ook werd er in 2023 slechts 428 miljoen euro in nieuwbouw geïnvesteerd, 31% minder dan in voorgaande jaren. Ondanks die dalingen, tonen beleggers optimisme in dit segment voor de komende jaren. De bereidheid om te investeren blijft groot met een beschikbaar kapitaal van circa 4,5 miljard tussen 2024 en 2026.
Passende woonvormen
Om ouderen zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen laten wonen, met zorg als dat nodig is, zijn meer passende woningen nodig. De totale nieuwbouwopgave die er ligt: 290.000 extra woningen voor ouderen tot en met 2030, waarvan 170.000 zogeheten nultredenwoningen, 80.000 geclusterde woonvormen en 40.000 zorggeschikte woningen. Corporaties zullen een deel hiervan voor hun rekening nemen.
Nieuwe woonzorgconcepten
Er is niet alleen grote behoefte aan nieuwe woningen, maar ook aan nieuwe woonvormen. Goede woonzorgconcepten kunnen de zorg flink ontlasten. In deze nieuwe woonomgevingen worden ouderen gestimuleerd om zo lang mogelijk zelfstandig en actief te blijven. Deze woonvormen, zoals het ‘knarrenhof’, zorgen voor een vloeibare overgang van thuis naar het verpleeghuis.
De community manager
Een gemeenschap of community ontstaat niet vanzelf. Gebouwen en gebieden die ontworpen zijn op ontmoeting hebben ook behoefte aan een verbindend en sturend persoon. Een community manager kan bewoners samenbrengen, activiteiten organiseren, mensen ondersteunen bij welzijnsvragen. Zo ontstaan sterke community’s waarin mensen naar elkaar omkijken.
Blauwe zones
Blauwe Zones zijn plekken op aarde waar mensen langer en gezonder leven dan elders op de wereld. Deze plekken hebben vijf belangrijke gemeenschappelijke kenmerken: verbondenheid met elkaar, het hebben van een levensdoel, dagelijkse beweging, geen stressvol leven en met mate eten. Die elementen vormen de basis voor een gezond en gelukkig leven. Bij het ontwikkelen van zorglocaties kunnen deze elementen worden toepassen. Daarmee bieden we preventieve zorg zodat later minder ’echte’ zorg nodig is.
Verduurzamen vastgoed
De zorg is verantwoordelijk voor 7% van de Nederlandse CO2-uitstoot, en gebruikt ongeveer 13% van de grondstoffen in Nederland. Verduurzaming van de zorg is dan ook van groot belang. De helft van de zorgorganisaties zijn hier inmiddels mee bezig. Het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ) ondersteunt de sector hierbij. Ze monitoren de vooruitgang en bieden kennis en tools voor de strategische verduurzaming van vastgoed en organisaties.
De CO2-routekaart
De CO2-routekaart laat zien op welke manier een zorgorganisatie werkt aan de klimaatdoelen. Het geeft inzicht in de ingeplande maatregelen en de verwachtte CO2-emissiereductie. Met de routekaart is het voor zorgorganisaties makkelijker om regie te houden over het verduurzamen van het vastgoed. Het EVZ werkt aan het harmoniseren van de routekaart-aanpak met bestaande wetgeving en informatieplicht.
Domeinoverstijgende samenwerking
De samenleving wordt steeds complexer en dat vraagt om domeinoverstijgende samenwerking. Samenwerking tussen gemeenten, corporaties, zorgorganisaties, zorgverzekeraars en zorgkantoren leidt onder andere tot betere zorg thuis en daarmee minder druk op verpleeghuizen en eerstelijnszorg. De Thuisplusflats in Rotterdam zijn hier een mooi voorbeeld van. Het aantal zorg-fte’s in deze flats is door de samenwerking drastisch teruggebracht.