De VNG heeft een roadmap ontwikkeld die gemeenten helpt om de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed te versnellen. De roadmap, die 29 oktober is gepubliceerd, biedt inzicht in het verduurzamingsproces van beleid tot en met uitvoering. Het document geeft gemeenten de benodigde zet in de goede richting om de klimaatdoelstellingen te behalen.
De kans dat we de Parijse klimaatdoelen voor 2030 halen, is geslonken tot 5%, zo blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving. Hoog tijd dus om te versnellen met de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Gemeenten vervullen hierin een voorbeeldrol, stelt Wouter Gubbels, beleidsmedewerker verduurzamen gemeentelijk vastgoed bij de VNG. Om gemeenten te ondersteunen bij die benodigde versnelling, heeft Republiq in opdracht van VNG de ‘Roadmap versnellen verduurzamen gemeentelijk maatschappelijk vastgoed’ opgesteld.
Gubbels: ‘We moeten leren van het verleden en leren van partijen die hier al ervaring mee hebben. Een roadmap kan daar goed bij helpen. Republiq heeft eerder gemeente Amersfoort geadviseerd en begeleid bij de opzet van een programmatische aanpak voor de verduurzaming van het vastgoed. Zo zijn ze bij ons ons beeld gekomen. Daarnaast hebben we BiZob, gemeentelijke inkooporganisatie in Zuidoost Brabant, bij het project aangehaakt. Gezamenlijk hebben we onderzocht wat de koplopers goed doen en hoe we dat kunnen overbrengen naar de gemeenten die nog niet zover zijn.’
Overzicht
De roadmap biedt gemeenten inzicht in het gehele verduurzamingsproces in vier stappen. In stap 1 wordt gekeken naar het opstellen van een portefeuilleroutekaart verduurzaming. In stap 2 worden gemeenten geadviseerd hoe ze een concreet plan voor verduurzaming kunnen maken. In stap 3 wordt ingezoomd op het voorbereiden en uitvoeren van de aanbesteding. En in stap 4 wordt vervolgens gekeken naar de daadwerkelijke uitvoering van de verduurzaming.
Kant: ‘Voor elke stap in dit proces hebben we de verschillende keuzes, opties, afwegingen en voor- en nadelen in beeld gebracht. Dat biedt gemeenten overzicht op de mogelijke keuzes. Zo biedt de roadmap voor iedere gemeente, in iedere fase van het verduurzamingsproces, aanknopingspunten om toekomstige afwegingen te maken.’ Gubbels benadrukt dat er niet één beste oplossing is. ‘Het betreft echt maatwerk. Op lokaal niveau is de situatie overal net weer anders. Maar we zien ook heel veel overeenkomsten. Met de roadmap laten we zien hoe de koplopers zaken net even slimmer aanpakken. Dat hebben we vertaald naar een overzichtelijke en beknopte roadmap.’
Drie routes
Door opdrachten te clusteren in een programmatische aanpak kunnen gemeenten volgens Gubbels en Kant efficiënter en effectiever verduurzamen. Er wordt daarbij optimaal gebruik gemaakt van kennis en ervaring in de markt. ‘Maar nog niet alle gemeenten zijn zo ver’, waarschuwt Kant. ‘Grote, middelgrote en kleine gemeenten hebben allemaal hun eigen ambities, mogelijkheden en middelen. In de roadmap hebben we daarom drie routes beschreven voor het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed; het voetpad, het fietspad en de snelweg. We hebben deze drie routes in de roadmap uitgewerkt met concrete praktijkvoorbeelden. Zo kunnen gemeenten leren van elkaar en in hun eigen tempo de versnelling vormgeven.’
Welk tempo gemeenten ook kiezen, het versnellen van de verduurzaming zal noodzakelijk zijn, stelt Gubbels. ‘Aan de middelenkant gaat het steeds meer knellen. Vanuit het Rijk zullen er de komende jaren waarschijnlijk geen extra middelen komen om te verduurzamen. Dat maakt het extra belangrijk om goed te kijken hoe we binnen de bestaande middelen toch kunnen versnellen. Efficiënter en effectiever verduurzamen wordt daarbij de crux.’
Investeringsbudget
Ook gemeenten die geen aanvullend investeringsbudget hebben, kunnen volgens Kant versnellen. ‘Er zijn gemeenten die tot 50% energiebesparing hebben gerealiseerd, puur door energiemonitoring en het beter inregelen van de installaties.’ Hij wil er maar mee zeggen: er zijn meerdere wegen die naar Parijs leiden.
