‘We toetsen de businesscase van sportclubs en staan borg voor de lening’
DicK Zeegers, directeur van Stichting Waarborgfonds Sport
De sportsector is hard op weg om in 2050 CO2-arm te zijn. Veel clubs hebben hun accommodatie inmiddels verduurzaamd. Door stijgende rentes en duurdere materialen is hier enigszins de klad in gekomen. Zonde, wat verduurzaming loont altijd. Het BNG Duurzaamheidsfonds en Stichting Waarborgfonds Sport maken het clubs bovendien erg makkelijk om de stap naar duurzame sportaccommodaties te zetten.
Nederland telt meer dan 20.000 sportverenigingen, waar jaarlijks een kleine 8 miljoen mensen over de vloer komen. Daarmee heeft de sportsector een belangrijke voorbeeldfunctie. Logisch dus dat de sector al enkele jaren koploper is als het om verduurzaming gaat. Het BNG Duurzaamheidsfonds, opgericht in 2020, speelt hierbij een belangrijke rol door aan sportclubs leningen te verstrekken tegen een aantrekkelijk rentetarief. Voorwaarde is wel dat het Waarborgfond Sport een garantie afgeeft.
‘Dankzij het waarborgfonds is het voor sportclubs mogelijk om ook relatief kleine investeringsbedragen te lenen bij een bank’, stelt Caspar Boedermaker, specialist Duurzaamheid bij BNG Bank. ‘Het fonds neemt hiervoor eerst het verduurzamingsplan van een club onder de loep en bij goedkeuring staat het borg voor de lening. Vervolgens kan de club naar een bank om de lening aan te vragen. Die borging is hierbij heel belangrijk, want banken zijn over het algemeen niet happig op ‘kleine’ leningen. De beoordeling door het waarborgfonds en de borging nemen een stuk onzekerheid weg en dat maakt het hele traject eenvoudiger.’
Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) bestaat inmiddels al 44 jaar. De stichting werd opgericht in 1980 op initiatief van onder andere het Ministerie van VWS en NOC*NSF. Sinds de oprichting heeft SWS meer dan 3000 sportorganisaties geholpen om investeringen in hun accommodaties mogelijk te maken. De laatste jaren gaat het hierbij vooral om investeringen in verduurzamingsprojecten. SWS kan hiervoor leningen tot 100.000 euro volledig borgen.
‘Onze rol is tweeledig’, stelt DicK Zeegers, directeur van SWS. ‘We toetsen de businesscase van sportclubs en we bieden hulp bij het realiseren van hun duurzaamheidsambities door borg te staan voor de leningen. We doen dit proces 180 keer per jaar en hebben inmiddels al 1700 dossiers. We beschikken daarmee over heel veel kennis die we graag delen met de clubs. Want de technische kennis en kennis van financiering is lang niet altijd aanwezig bij sportverenigingen.’
DicK Zeegers, directeur van Stichting Waarborgfonds Sport
Waar de verduurzaming van sportverenigingen aan het begin van dit decennium op rolletjes liep – Boendermaker schat in dat inmiddels bij ongeveer de helft van de accommodaties verduurzamingsmaatregelen zijn getroffen – lijkt de ontwikkeling nu wat te stokken. ‘Het aantal aanvragen bij het Duurzaamheidsfonds van BNG is teruggelopen’, stelt Boendermaker. ‘Door de gestegen rente, duurdere materialen en hogere arbeidskosten is het voor clubs even iets minder aantrekkelijk geworden om te verduurzamen.’
De terugverdientijden zijn het afgelopen jaar licht opgelopen. ‘Maar het loont nog steeds om te verduurzamen’, benadrukt Boendermaker. ‘Onderaan de streep zijn clubs simpelweg goedkoper uit.’ Ook Zeegers ziet nog steeds mooie kansen voor sportclubs die willen verduurzamen. ‘Niet alleen is de verduurzaming belangrijk voor het behalen van de klimaatdoelstellingen, het is ook goed voor de clubkas. Door energiebesparende maatregelen uit te voeren, zoals het plaatsen van zonnepanelen of isoleren van het clubhuis, zorg je voor een besparing op de energierekening. Zo werk je rendabel naar een toekomstbestendige sportaccommodatie toe.’
Om clubs zoveel mogelijk te faciliteren en zorgen weg te nemen omtrent de verduurzamingsuitdaging, zijn er de afgelopen jaren diverse tools ontwikkeld. Zo biedt Sport NL Groen inzicht in de maatregelen om te verduurzamen en de te verwachten financiële besparingen. De onafhankelijke online tool helpt de sector op weg met gratis adviestrajecten door energiecoaches. Deze coaches helpen desgewenst zelfs bij het implementeren van de verduurzamingsmaatregelen. Daarnaast brengt Sport NL Groen alle landelijke en regionale subsidies in kaart, zoals de subsidieregeling BOSA (zie kader).
‘Dit soort tools zijn heel nuttig om clubs op weg te helpen’, stelt Zeegers. ‘Ze brengen laagdrempelig de mogelijkheden en besparingen in beeld. Een mooi vertrekpunt voor verduurzaming van sportaccommodaties.’ Toepassing van zonnepanelen en ledverlichting staat hierbij met stip op één. ‘Dat soort investeringen zijn binnen acht tot tien jaar terug te verdienen’, verduidelijkt Zeegers. ‘Ook met de gestegen rente. Investeringen in warmtepompen en andere maatregelen om van het gas af te komen, hebben een langere terugverdientijd. Clubs zijn daar nog wat terughoudend in. Maar ook daar liggen mooie kansen.’
‘Met SWS hebben sportclubs een sparringpartner die meedenkt en zaken uit handen neemt’
Caspar Boedermaker, specialist Duurzaamheid bij BNG Bank
Zeegers is ervan overtuigd dat sportverenigingen een belangrijke rol spelen bij de verduurzaming van Nederland. Niet alleen als voorbeeld voor andere sectoren, maar ook als verbindende sector. ‘Sportend Nederland heeft veel ruimte in beheer. Ruimte die vaak in of dichtbij woonwijken ligt. Die ruimte kunnen we benutten voor allerlei duurzaamheidsinitiatieven. Zo zijn er pilots waarbij kunstgrasvelden worden ingezet om warmte op te wekken. Een andere innovatie is folie met zonnecellen dat over velden gelegd kan worden om energie op te wekken. Heel mooi dat dit soort initiatieven worden genomen. Daar kan de sport in de breedte van profiteren.’
Ook Boedermaker ziet mooie kansen op sportparken en sportaccommodaties. ‘Sportverenigingen hebben over het algemeen niet zulke hoge energierekeningen. Ze hoeven vaak slechts de helft van het dak van het clubhuis vol te leggen met zonnepanelen om voldoende opwek voor eigen gebruik te realiseren. Dat biedt kansen voor slimme samenwerkingen met de omgeving. Waarom bijvoorbeeld niet ook de andere helft volleggen met panelen voor andere gebruikers? Er komt steeds meer behoefte aan dat soort slimme, brede toepassingen. Maar dat vraagt wel om expertise en goede ondersteuning.’
De samenwerking tussen het BNG Duurzaamheidsfonds, het Waarborgfonds voor de Sport en online tools als Sport NL Groen loopt soepel. Samen hebben ze een goed werkend ‘machientje’ ontwikkeld om sportverengingen te helpen bij de verduurzamingsplannen en met de financiering. Toch zijn er volgens Boedermaker en Zeegers nog wel wat uitdagingen. ‘Als we willen versnellen, dan zullen we de financieringsvoorwaarden nog gunstiger moeten maken’, stelt Zeegers. ‘Die uitdaging ligt nu voor ons.’
Boedermaker ziet ook een groeiende vraag naar ondersteuning bij sportaccommodaties in beheer van gemeenten en bij particuliere fitnessclubs. ‘Zij lopen tegen dezelfde uitdagingen aan en ook bij deze clubs is vaak een gebrek aan expertise op verduurzamingsgebied. Het zou mooi zijn als ook deze accommodaties onder de scope van het waarborgfonds vallen. Dat zou volgens mij een mooie volgende stap kunnen zijn.’
Dat sportclubs voorop lopen in verduurzaming, vindt Zeegers hoopvol. ‘Maar het gaat in 90% van de gevallen wel om de makkelijke oplossingen zoals zonnepanelen en ledverlichting. De hoeveelheid clubs die geheel gasloos zijn of gebruikmaken van batterijopslag zijn op één hand te tellen. Daarin is nog een wereld te winnen.’
Boedermaker: ‘Het is op dit moment vooral belangrijk dat de clubs van elkaar leren, want ze komen allemaal tot ongeveer dezelfde soort plannen. Het is goed dat ze hierin wegwijs worden gemaakt door SWS. Dat ze een onafhankelijke sparringpartner hebben die meedenkt en zaken uit handen neemt. Dat maakt de stap naar verduurzaming net even kleiner.’
De subsidieregeling Stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties (BOSA) is bedoeld voor amateursportorganisaties. Deze organisaties kunnen subsidie aanvragen voor bouw- en onderhoudskosten van sportaccommodaties en de aanschaf van sportmaterialen. Zo komen clubs in aanmerking voor 20% subsidie op de kosten voor de bouw en het onderhoud van een sportaccommodatie en voor de aanschaf van sportmaterialen. Activiteiten gericht op energiebesparing, toegankelijkheid, circulariteit en klimaatadaptatie komen daarbovenop nog in aanmerking voor 20% aanvullende subsidie.