Circulair renoveren staat nog in de kinderschoenen. Toch ging woningcorporatie de Alliantie de uitdaging aan in de Amsterdamse Staalmanpleinbuurt. Een pilot die naar meer smaakt.
De vernieuwing van de Staalmanpleinbuurt in Amsterdam duurde in totaal 15 jaar. Waar De Alliantie begon met sloop-nieuwbouw eindigde de woningcorporatie met de renovatie van 124 sociale huurwoningen uit de jaren 50 van de vorige eeuw. De corporatie ging zelfs nog een stap verder en zette bij 28 proefwoningen circulaire toepassingen in.
Giovanna van den Ham, gebiedsontwikkelaar bij de Alliantie, vertelt over dit bijzondere renovatieproject. ‘Dit circulaire project hebben we samen met Logchies Renovatie & Onderhoud gedaan. Samen met Logchies hebben we 17 mogelijke circulaire toepassingen onderzocht en uiteindelijk gekozen om drie daarvan uit te voeren: keukens, sanitair en dakbedekking.’
De nieuwe keukens in de proefwoningen zijn volledig circulair. Van den Ham: ‘De keukens bestaan uit verschillende modules die aan een soort wandrek zijn gehangen. Als er een onderdeel kapot gaat, dan kan dat snel en simpel vervangen worden; tot de deurtjes aan toe. Maar een keuken kan ook in z’n geheel losgekoppeld worden en elders geplaatst. Zo worden onze complexen, door rekening te houden met losmaakbaarheid, de voorraadmagazijnen van toekomstige bouwactiviteiten.’
Bij het sanitair werd gekozen voor refurbished sanitair uit de overige woningen van het Staalmancomplex. Van den Ham: ‘Dit sanitair is gereinigd en opnieuw geglazuurd. Dat scheelt behoorlijk op de inzet van nieuw materiaal.’ Bij de dakbedekking kozen de corporatie en bouwpartner wel voor nieuw materiaal. De circulariteit zit hier in de losmaakbaarheid.
‘De dakbedekking is niet gebrand, maar mechanisch bevestigd’, verduidelijkt Van den Ham. ‘Daardoor kan het na verloop van tijd eenvoudig losgehaald en vervangen worden.’
Van den Ham benadrukt dat met de circulaire renovatie bij het Staalmanplein geen kosten zijn bespaard. ‘Dit project heeft meer gekost dan een standaard renovatie. Wij zijn er bij de Alliantie echter van overtuigd dat je soms extra kosten moet maken om innovatie aan te jagen. Wij geloven sterk in de kansen van circulair renoveren en hebben daarom deze keuze gemaakt.’
De verschillende circulaire pilots uit de Staalmanpleinbuurt worden de komende tijd geëvalueerd. Van den Ham: ‘De kennis en ervaring die we opdoen helpt ons om bij volgende pilots het volume van de circulaire toepassingen te vergroten. Zo komen we telkens een stapje verder.’
De eerste leerpunten zijn voor Van den Ham en haar collega’s inmiddels al duidelijk. ‘Het verwachtingsmanagement naar nieuwe bewoners toe is heel belangrijk. Zo voorkom je eventuele teleurstellingen. En de revisie van het sanitair had beter gekund. We hebben inmiddels al de nodige kranen vervangen. Daar zullen we bij een volgend project kritischer naar moeten kijken.’
Voor corporaties die ook circulair willen renoveren heeft Van den Ham nog twee belangrijke tips: ‘Zoek een partner die ook gelooft in de kansen van circulair renoveren. Wij hadden met Logchies een goede partner die heel goed heeft meegedacht. En betrek de mensen op de werkvloer echt bij de plannen. Zo kom je samen tot de beste oplossingen en maak je samen een ontwikkeling door. Dat loont bij volgende projecten.’