Voor woningcorporatie Omnia Wonen heeft prefab bouwer Tala tien circulaire woningen geproduceerd en geplaatst in de gemeente Woudenberg. De compacte rug-aan-rug woningen zijn extreem duurzaam en voor 90% gemaakt van biobased materiaal. Een mooi pilotproject waar zowel de bouwer als de woningcorporatie veel van heeft geleerd.
Circulariteit is een thema dat steeds belangrijker wordt in de bouw en corporatiesector. Omnia Wonen, een corporatie met circa 8.000 woningen in de regio’s Amersfoort en Noord-Veluwe, heeft circulariteit als belangrijk onderwerp opgenomen in haar strategische visie 2024-2028. Volgens Gavin Hoogeveen, ontwikkelingsmanager bij Omnia Wonen, is het de taak van Omnia Wonen om goede, gezonde en duurzame woningen te bieden aan haar huurders.
‘Bij nieuwbouwprojecten moeten we bovendien de CO2-uitstoot zoveel mogelijk beperken. Dat zal de komende jaren, mede door nieuwe wet- en regelgeving, alleen maar belangrijker worden.’
Hoogeveen startte een werkgroep om de kansen van circulair bouwen te onderzoeken. Hij kwam in contact met Tala en toen de kans zich voordeed om in Woudenberg een pilotproject te draaien, ging de bal rollen.
‘De rug-aan-rug woningen van Tala waren zeer geschikt voor deze kleine locatie. De gemeente Woudenberg had bovendien bepaalde duurzaamheidsambities voor deze locatie en wij wilden een pilot starten rond circulair bouwen. Alle puzzelstukjes vielen op hun plek. Vandaar dat we in 2023 de knoop hebben doorgehakt en met Tala in zee zijn gegaan. Ruim een jaar later stonden de woningen op hun plek.’
‘Toon lef en doe ervaring op. Anders blijf je het voor je uitschuiven’
De houten woningen in Woudenberg zijn onlangs doorgerekend door Alba Concepts en staan in de top drie van meest duurzame circulaire woningen van Nederland. ‘Daar zijn we best trots op’, stelt Ieke Selen, medeoprichter van Tala. ‘De rug-aan-rug woningen die wij voor Omnia Wonen hebben gerealiseerd bestaan voor 90% uit biobased materialen. Met dit project hebben we 470 ton CO2 opgeslagen, waar traditionele bouw zeker tot 500 ton CO2-uistoot had geleid. De circulaire bouw van tien woningen scheelt zodoende bijna 1.000 ton aan CO2. Dat staat gelijk aan 1300 retourvluchten Amsterdam-Rome of het draaien van 1,5 miljoen wasjes.’
Het verbaast Selen dat het merendeel van de bouwprojecten in Nederland nog steeds op de traditionele manier wordt aangepakt. ‘De bouw is de grootste uitstoter van CO2 en toch worden er maar weinig stappen gezet om te innoveren. Er zijn wel duurzaamheidslabels, zoals BREEAM, maar die zijn vooral gericht op het energiegebruik en veel minder op materiaalgebruik en losmaakbaarheid. Als we de transitie willen maken naar een circulaire economie, dan valt er op dat vlak nog een wereld te winnen. Daar willen wij als Tala ons steentje aan bijdragen.’
De meerprijs van circulaire bouwprojecten zal voor opdrachtgevers nog een rol spelen bij de keuze tussen traditioneel of circulair bouwen, denkt Hoogeveen. ‘We moeten de betaalbaarheid uiteraard in het oog houden. Maar er spelen meer factoren. Zo heeft circulair bouwen een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van traditioneel bouwen. Er kan veel sneller gebouwd worden, met zeer beperkte overlast voor de omgeving. Er hoeft geen rekening gehouden te worden met stikstofbeperkende maatregelen. En de woningen die gerealiseerd worden, bieden een gezond leefklimaat. Dat zijn belangrijke voordelen die ook meewegen.’
Om de prijs van circulaire bouwprojecten te drukken, is opschaling noodzakelijk. Tala timmert wat dat betreft al sinds de oprichting in 2019 stevig aan de weg. Selen: ‘We verdubbelen onze productie jaarlijks. Daardoor kunnen we steeds goedkoper produceren. Als we deze groei doorzetten, dan kunnen we binnen een paar jaar qua prijs onder de conventionele bouw uitkomen. Daar ben ik van overtuigd. En daarvoor leveren we woningen van massief kruislaaghout (CLT) met permanente kwaliteit volgens het Bouwbesluit. Ook als het een tijdelijke locatie betreft.’
'We verdubbelen onze productie jaarlijks. Daardoor kunnen we steeds goedkoper produceren'
De huurders in Woudenberg zijn in ieder geval overtuigd. Hoogeveen: ‘We hebben veel positieve reacties gehad. De mensen zijn blij met hun nieuwe woning. We hebben bovendien op een relatief klein stukje grond tien woningen kunnen realiseren met dit rug-aan-rug concept. Dat is ook voor de betaalbaarheid belangrijk. Al met al was dit voor Omnia Wonen een goed project. We hebben veel geleerd en circulariteit heeft een plek gekregen in onze nieuwe strategische visie. Dat zullen we de komende jaren in koerskaarten verder uitwerken. Een belangrijke stap richting meer circulaire bouw.’
Ook voor Tala was het een leerzaam project. Selen: ‘We zijn trots op het resultaat, maar zien ook ruimte voor verbetering. Zeker in de processen en in de samenwerking met andere partijen kunnen we nog slagen maken. Zo zijn we bij dit project te laat in gesprek gekomen met welstand. Dat heeft tot onnodige vertraging geleid. Een volgende keer pakken we dat anders aan en zo leren we telkens weer bij. In een volgend project willen we bijvoorbeeld de hoogte in. Dan realiseren we een appartementencomplex van vier tot vijf bouwlagen. Ook daar zullen we het nodige van leren.’
Voor corporaties die net als Omnia Wonen aan de slag willen met circulariteit heeft Hoogeveen een belangrijke tip. ‘Begin kleinschalig en kijk vandaaruit verder. Maar begin! Toon lef en doe ervaring op. Anders blijf je het voor je uitschuiven.’ Selen: ‘En focus niet eenzijdig op de betaalbaarheid, maar kijk ook naar thema’s als duurzaamheid en gezondheid.
Er komt regelgeving op ons af uit Europa die de CO2-uitstoot bij bouwprojecten gaat belasten. Dan worden de rekensommen in één klap anders. Corporaties kunnen vanuit hun rol nu al keuzes maken en circulair bouwen verder aanjagen. Dat is een mooie kans. Pak die met beide handen aan!