Vastgoedstrategie

Begin 2025 betrok het Gilde Vakcollege Techniek zijn nieuwe schoolgebouw in Gorinchem. De grootste vmbo-techniekschool van Nederland ademt techniek, van de constructie tot de ruime praktijklokalen waar leerlingen nog echt een vak leren. Deze opzet komt voort uit een duidelijke visie op techniekonderwijs en de intensieve samenwerking met het regionale bedrijfsleven, wat resulteert in een uniek ecosysteem dat zowel leerlingen als bedrijven aantrekt. Henri van Breugel vertelt hoe dit zijn weerslag heeft gekregen in het gebouw.

Hoe zorgen gemeenten ervoor dat hun maatschappelijk vastgoed bij de tijd, duurzaam, kostenefficiënt en optimaal toegesneden is op de behoeften van de gebruikers? Zeker met de geplande structurele verlaging van de uitkeringen uit het Gemeentefonds vanaf het ravijnjaar 2026 en de dringende noodzaak tot verduurzaming volgens de Klimaatwet, staat deze vraag voor veel gemeenten hoog op de agenda. Accommodatiebeleid helpt hen om de vraag naar maatschappelijk vastgoed vanuit de samenleving te laten aansluiten op het aanbod, nu en in de toekomst. Maar welke dilemma’s spelen hierbij en hoe ga je daar als gemeente mee om? We legden vier stellingen voor aan vier experts.

Het is voor gemeenten altijd al een uitdaging om voldoende geld te kunnen besteden aan sportvoorzieningen, maar met het ravijnjaar in zicht zal er (nog) minder geld beschikbaar zijn. Het is echter zonde om te besparen op het renoveren of vernieuwen van sportaccommodaties. Volgens Bertina Seffinga, huisvestingsadviseur bij Draaijer, hoeft dat ook helemaal niet. Met een goed sportaccommodatiebeleid kun je besparingen realiseren zonder in te leveren op sport.

De afgelopen tien jaar is het Hoogheemraadschap van Delfland als organisatie gegroeid. Ook de manier van werken is, onder andere door Corona, blijvend veranderd en dit heeft geleid tot veranderde behoeften over de werkomgeving en het gebruik van het kantoor in Delft, het Gemeenlandshuis. Daarom is gewerkt aan een visie voor de werkomgeving (op basis van de 6B's: Bricks, Bytes, Behaviour, Balance, Belonging en Beyond), aangevuld met een passend indelingsconcept voor het Gemeenlandshuis.

Nederland versteent in rap tempo. Er lijkt nog maar weinig ruimte voor groen, en budget al helemaal niet. Maar het kan ook anders, stelt ruimtelijk ontwerper Anne-Mette Andersen. Voor de provincie Utrecht stelde ze onlangs de handreiking ‘Groen bij uitbreidingslocatie’ op. De integratie van kwalitatief hoogwaardig groen vraagt volgens haar een multidisciplinaire aanpak waarbij verder wordt gekeken dan het bouwplot zelf.

Waarom kiezen voor sloop-nieuwbouw, als we ook kunnen renoveren? Die vraag staat centraal in het essay ‘Beter dan sloop’ van journalist en publicist Fred Feddes. In het essay toont Feddes aan dat renoveren gunstiger is voor het klimaat en in veel gevallen ook voor de portemonnee. Hoog tijd dus om de fixatie op sloop-nieuwbouw te doorbreken.

Veel gemeenten hanteren een (strategisch) vastgoedbeleid met als doel om de vastgoedportefeuille zo efficiënt en effectief mogelijk te beheren. Aan de hand van het accommodatiebeleid helpt het vastgoedbeleid gemeenten om hun vastgoedbezit af te stemmen op de huidige en toekomstige vraag. Om in te kunnen spelen op de toekomstige vraag kan het noodzakelijk zijn om gronden of gebouwen te verwerven. Door vastgoed aan te kopen, wordt ingespeeld op een veranderende vraag, of een extra ruimtevraag die nu actueel is of in de toekomst een rol gaat spelen. Zo zorgen bijvoorbeeld demografische veranderingen of economische ontwikkelingen ervoor dat er een vraag gaat ontstaan naar andersoortig vastgoed en naar meer ruimte. Door het aankopen van zogenaamd ‘Strategisch Vastgoed” wordt hier vooraf goed over nagedacht om adequaat in te kunnen spelen op veranderingen en wordt actief ingespeeld op beleidsdoelstellingen.

Op 1 juli 2024 is de Wet betaalbare huur in werking getreden. Deze wet brengt vergaande gevolgen met zich mee en heeft met name als doel om het middenhuursegment te reguleren.[1] Een onderdeel van deze regulering ziet op het doortrekken van het woningwaarderingsstelsel (WWS) naar de middenhuursector. Het WWS is een puntensysteem op basis waarvan de maximale (toegestane) huurprijs van een woning wordt vastgesteld. Waar het WWS voorheen alleen gold voor woningen in de sociale sector[2], is deze nu ook (grotendeels) van toepassing op het middenhuursegment. Nog ingrijpender is dat het WWS met de invoering van de Wet betaalbare huur een dwingend karakter heeft gekregen. Dit heeft onder andere tot gevolg dat verhuurders gebonden zijn aan het WWS, en dat gemeenten per 1 januari 2025 verantwoordelijk zijn voor het handhaven op de maximale huurprijzen. In dit artikel gaan we verder in op het dwingende karakter van het WWS en de gemeentelijke handhavingsplicht.

Alles bij KOSMO Kinderopvang staat in het teken van duurzaamheid, ook de gebouwen. En dat wordt gewaardeerd. De Kleine Maatjes in Wierden, een circulair en energie-neutraal pand, won de Publieksprijs Nationale Houtbouwprijs 2024. ‘Ouders schrijven zich massaal in.’

De tijd tussen het opleveren van het Integraal HuisvestingsPlan (IHP) en de realisatie van onderwijsprojecten is veel te lang. Maarten Groenen van ICSadviseurs, heeft menig IHP opgesteld en komt na een aantal jaren terug bij gemeenten voor een herijking. Met teveel regelmaat constateert hij dat er dan slechts enkele projecten daadwerkelijk gerealiseerd zijn. Dat moet en kán anders, zegt hij.

Met minder mensen betere kwaliteit van zorg leveren, dat is de ambitie van de Drentse zorgorganisatie Interzorg. Om die ambitie waar te maken, wordt al het zorgvastgoed tot 2033 duurzaam vernieuwd. Achmea Real Estate gelooft in de aanpak van Interzorg en kocht in 2023 zorgcomplex De Slinghe in Assen. Na sloop en nieuwbouw huurt de zorgorganisatie het vastgoed weer terug. Een win winsituatie.

Het ravijnjaar hangt als een donkere wolk boven gemeenten. De druk op de financiën neemt toe. Tegelijkertijd ligt er een opgave om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen. Dat vraagt om een goede balans tussen maatschappelijke waarde en financiële waarde. De overkoepelende vraag hierbij: wat zijn deze voorzieningen een gemeente waard?