Het schoolgebouw is bij uitstek dé plek om na te denken over de toekomstige leefomgeving. De school vormt daarmee een fundament voor de ontwikkeling van toekomstige generaties. Maar hoe krijgt duurzaamheid met actuele thema’s als natuurinclusiviteit en klimaatadaptatie op dit moment concreet vorm? In dit artikel zoomen we in op drie projecten uit de praktijk.
De nieuwbouw van de Fridtjof Nansenschool in Rotterdam had als uitgangspunt dat duurzame maatregelen echt zichtbaar zouden zijn in het project. “Zowel de school als de gemeente vonden duurzaamheid belangrijk, maar dat moest wel gepaard gaan met de mogelijkheid om er ook les over te geven”, vertelt Koen Post, adviseur bij bbn adviseurs. “Daarom is er gekozen voor een glazen dak met zonnepanelen. Als je de aula binnenkomt, zie je meteen hoe dat werkt”, legt Koen uit. “ In het plan is ook gekozen voor een groen-blauw schoolplein met waterberging en een natuurspeelplaats. Het plein is zo ontworpen dat kinderen meer betrokken kunnen worden bij de natuur en hen te leren over waterbeheer. Er is een groot talud met een tribunetrap en veel beplanting, waar buitenbijeenkomsten kunnen plaatsvinden. Het dak van de school is toegankelijk en biedt ruimte voor moestuinen en zonnepanelen. Al deze aspecten zijn zichtbaar voor de kinderen om hen te onderwijzen over duurzaamheid.” Het gebouw won in 2023 de publieksprijs van de Rotterdam Architectuurprijs. Het gebouw is daarnaast energieneutraal (ENG) en gaat daarmee verder dan de wettelijke norm voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG).
Ook bij het project de Delftse Tuin speelt klimaatadaptatie en natuurinclusiviteit een hoofdrol. Arend van Maanen, projectmanager bij bbn, geeft uitleg: “De focus in dit project ligt op vijf klimaatthema’s: wateroverlast, hittestress, droogte, bodemdaling en het vergroten van biodiversiteit. Om wateroverlast te beperken, worden blauwgroene retentiedaken gerealiseerd, wordt de verharding geminimaliseerd, wordt er gebouwgebonden groen aangelegd en inheemse beplanting toegepast. Daarnaast worden wadi’s en ondergrondse tanks gebruikt voor waterberging en -opslag. Deze wateropslag wordt ook gebruikt voor een grijswatersysteem van het gebouw. Tegen hittestress worden groendaken en schaduwrijke plekken gecreëerd met inheemse bomen en struiken. Ook worden groene gevels met lichte materialen en galerijen gebruikt ter voorkoming van warmteaccumulatie. Deze maatregelen dragen tegelijk ook bij aan droogtebestrijding.” Om bodemdaling te beperken, wordt waterdoorlatende half-verharding zoals boomschors en grind toegepast. De biodiversiteit wordt vergroot door groendaken en gevelgroen voor insecten, zomerverblijfplaatsen voor vleermuizen en nestkasten voor vogels, en de aanplant van inheemse bomen en struiken. Naast het vele groen worden ecologische wadi’s aangelegd. Allemaal om de schoolomgeving duurzaam en veerkrachtig te maken tegen klimaatveranderingen en bij te dragen aan een gezonde en groene leef- en leeromgeving voor de kinderen.
"Klimaatadaptatie en natuurinclusiviteit spelen een steeds grotere rol in duurzaamheidsambities"
Het derde bouwproject betreft de nieuwbouw voor basisschool Wisperweide in Weesp. Daar wordt de bestaande basisschool vervangen door een houten gebouw van ‘Schools by CircleWood’. Een bouwconsortium waar ook bbn deel van uitmaakt. “Het nieuwe schoolplein wordt groen, natuurinclusief met waterbufferende elementen. In samenwerking met de gemeente zal de naastgelegen openbare ruimte integraal worden meegenomen in het ontwerp, waardoor de impact van het plein verder reikt en extra groen kan worden toegevoegd. Uitgangspunt is dat het groen het water kan opvangen. Het riool wordt daarmee secundair,” vertelt Kasper Vroman van bbn.
Beeld: Wisperweide in Weesp
Wisperweide is het eerste project van het programma Innovatiepartnerschap schoolgebouwen van de gemeente Amsterdam. “Het gebouw wordt opgetrokken met de HoutKern Bouwmethode, ontwikkeld door CircleWood, die hoge losmaakbaarheid en prefab bouwsystemen combineert. De flexibele indeling zorgt voor flexibiliteit en aanpasbaarheid in de toekomst.
Het gebruik van biobased materialen zoals hout en vlasisolatie zorgt voor een hoge duurzaamheidsscore. Door hout in het zicht te laten heeft deze bouwmethode ook een educatieve waarde. Dit in een wereld waarin mens en natuur steeds meer gescheiden raken.”
Bovengenoemde drie projecten illustreren hoe natuurinclusiviteit en klimaatadaptatie momenteel al in de praktijk worden gebracht. Door innovatieve en duurzame oplossingen te integreren in het ontwerp en de bouw van scholen, creëren we niet alleen een betere leeromgeving voor de huidige generatie, maar leggen we ook de basis voor een toekomst waarin duurzaamheid en educatie hand in hand gaan.
Kijk voor meer informatie op www.bbn.nl.