/ verbindend in maatschappelijk vastgoed
Front view little girl measuring sprouts growing home
Onderwijs
HEVO
Partnerbijdrage

Wat houdt ons tegen?

3 juni 2025

Verouderde, energieverslindende en ongezonde schoolgebouwen vormen het urgente maar onderbelichte probleem dat wordt belicht in aflevering 6 van het tv-programma ‘Wat houdt ons tegen?’ van Omroep HUMAN dat op 3 juni om 21.00 uur wordt uitgezonden. Wouter Houët (HEVO) neemt deel aan dit tv-programma en deelt zijn perspectief hierop.

Unnamed

Wouter Houët

/ Partner & Senior adviseur HEVO

Het programma ‘Wat houdt ons tegen?’ belicht een urgent maar onderbelicht probleem: verouderde, energieverslindende en ongezonde schoolgebouwen. Hoewel ik vaak hoor dat ouders nostalgisch terugdenken aan hun eigen schooltijd in deze gebouwen, zijn ze vaak niet meer geschikt voor hedendaags onderwijs. Vergelijk het met een woning uit de jaren 70; die zouden we zonder renovatie ook niet acceptabel vinden.

Af en toe verschijnt er een positief bericht over een nieuw of gerenoveerd schoolgebouw. Maar zulke projecten zouden geen uitzondering moeten zijn, ze zouden de norm moeten zijn. Zoals ik in mijn bijdrage aan het programma van HUMAN aangeef: Nederland kampt met een groot ‘stuwmeer’ aan verouderde schoolgebouwen, vooral uit de jaren 60 en 70. De gebouwen voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd; slechte ventilatie, hoge energiekosten, extreme temperaturen en beperkte flexibiliteit voor modern onderwijs. Deze situatie is het gevolg van de naoorlogse bouwgolf, waarin veel scholen snel en met beperkte kwaliteit zijn neergezet. Nu, decennia later, zijn al deze gebouwen toe aan vernieuwing.

De aanpak van dit probleem vraagt om een structurele financiële impuls. De huidige financiering vanuit het rijk is namelijk ontoereikend en gebaseerd op verouderde uitgangspunten. Er is jaarlijks ruim een miljard euro extra nodig. Gemeenten en schoolbesturen, die samen verantwoordelijk zijn voor de onderwijshuisvesting, staan daarmee voor een enorme opgave. Gelukkig maken gemeenten en schoolbesturen steeds vaker Integrale Huisvestingsplannen (IHP’s), maar de financiële haalbaarheid blijft een knelpunt.

Hopelijk dringt het belang van gezonde en duurzame onderwijshuisvesting steeds beter door, ook in de landelijke politiek. In de tussentijd zullen we met elkaar slim moeten zijn, om zoveel mogelijk te realiseren met de beschikbare middelen.

Suggesties versnellen en verbeteren huisvesting onderwijs

 

Programmatisch samenwerken

  • Maak gezamenlijke langetermijnplannen (IHP’s).
  • Denk aan alternatieve financieringsvormen, zoals doordecentralisatie, om programma’s versneld te kunnen uitvoeren.
  • Maak gezamenlijk beleid voor bijvoorbeeld het minimale kwaliteitsniveau van een schoolgebouw.
  • Richt organisaties in ten behoeve van de uitvoering van de plannen.
  • Benut kansen voor synergie en stem volgorde, planning en fasering van de projecten met elkaar af. Voorkom daarbij kosten voor tijdelijke huisvesting zoveel mogelijk.
  • Geef renovatie een kans bij elke opgave. Ga alleen nieuw bouwen als renovatie binnen de kaders niet leidt tot passende huisvesting.

Slimmer werken

  • Vind niet telkens het wiel uit, maak gebruik van standaarden die beschikbaar zijn in de sector, en deel deze met elkaar.
  • Bundel projectonderdelen, zoals:
    - Aanpak haalbaarheidsonderzoeken.
    - Generieke Programma’s van Eisen.
    - Aanbestedingen.
  • Minimaliseer tijdelijke huisvesting door middel van wissellocaties.
  • Kijk welke slimme concepten voor schoolgebouwen beschikbaar zijn in de markt, zoals HEVO MijnSchool