Een onderwijslocatie in een voetbalstadion. Uniek en een prachtig voorbeeld van de kracht van gebiedsontwikkeling. Mbo-school Firda huist sinds augustus 2024 met haar opleidingen Economie & Ondernemen en Uiterlijke Verzorging in het gloednieuwe Cambuurstadion, en dat bevalt uitstekend. ‘Een inspirerende onderwijsomgeving voor onze studenten: nieuw en modern, maar tegelijkertijd warm en sfeervol.’
Een onderwijslocatie in een ziekenhuis had Firda al sinds 2023. Nu hebben ze ook een locatie in een voetbalstadion. Sinds het begin van dit studiejaar krijgen duizend studenten uit Leeuwarden en omstreken onderwijs in het Cambuurstadion. ‘We willen onze opleidingen dichter bij de praktijk brengen en in een andere dynamiek’, stelt Jaap van Bruggen, manager facilitair bij Firda. ‘Dit was voor ons een mooie kans. Die hebben we met beide handen gegrepen.’
De opzet is volgens Van Bruggen meer dan geslaagd. ‘Vanaf dag één horen we enthousiaste geluiden van zowel studenten als medewerkers. Ze krijgen en geven les in een bijzondere setting en zijn integraal onderdeel van het stadion. Ze ervaren het stadion echt aan alle kanten. Dat geeft een speciaal gevoel. Het ontwerp is bovendien helemaal integraal uitgevoerd qua kleurstelling, materiaalgebruik en lichtinval. Alles is op elkaar afgestemd en de nieuwe huisstijl van Firda is tot in detail toegepast. Je ervaart in de school de kwaliteit zodra je binnenstapt.’
De eerste ideeën voor een onderwijslocatie in het Cambuurstadion ontstonden 2016. ROC Friese Poort, de voorloper van Firda, zocht een nieuwe plek voor een verouderde onderwijslocatie die niet meer voldeed aan de functionele en technische eisen. ‘Dat betrof een weinig duurzaam en weinig inspirerend gebouw aan de rand van een woonwijk.
Een locatie van 8.000 vierkante meter. Om de mogelijkheden in beeld te brengen, hebben we een scan gemaakt van Leeuwarden. Een standaard scenario-analyse. Hierbij kwam uiteindelijk ook het nieuw te bouwen stadion in beeld.’
De plannen voor een nieuw stadion voor Cambuur dreigden op dat moment vast te lopen. De business case kwam maar moeilijk rond. Van Bruggen: ‘Het is voor voetbalclubs heel lastig om de financiering voor een stadion rond te krijgen. Een voetbalclub kan geen geld lenen bij een bank en ze mogen geen staatssteun ontvangen. Private investeerders staan bovendien niet in de rij, want de rendementen bieden maar weinig zekerheid. Dat maakt het een lastige onderneming.’
‘Je ervaart het stadion echt aan alle kanten. Dat geeft een speciaal gevoel’
De oplossing in Leeuwarden werd gevonden in gebiedsontwikkeling. ‘Door die gebiedsontwikkeling is er een business case gemaakt waarin diverse kostendragers zowel in de eerste als de tweede en derde lijn betrokken zijn. Dat allemaal bij elkaar opgeteld heeft ervoor gezorgd dat het stadion er nu toch staat.’ Volgens Van Bruggen is de gemeente zeer content met deze constructie.
‘Gebiedsontwikkeling is belangrijk voor de gemeente, net als het overeind houden van de voetbalclub. Dat is hiermee geborgd. Het mes snijdt voor de gemeente zodoende aan twee kanten.’
Waar Firda in eerste instantie huurder zou worden in het stadion, werd vorig jaar op het laatste moment besloten om eigenaar te worden van de locatie. ‘Dat waren we oorspronkelijk niet van plan’, verduidelijkt Van Bruggen. ‘Daarvoor waren de risico’s te groot. Die kunnen wij als onderwijsinstelling niet dragen. Maar toen we zagen welke kwaliteit we kregen, hebben we besloten om alsnog te kopen. Voor ons is het financieel gunstiger om eigenaar te zijn. We kunnen immers op lange termijn afschrijven. De ontwikkelaar was hier ook blij mee, want die wilde graag van het vastgoed af. Een win-winsituatie’
Voor Van Bruggen was dit in meerdere opzichten een bijzonder project. ‘Onderwijshuisvesting en vastgoed, daar weten we alles van, maar een onderwijslocatie ontwikkelen in een voetbalstadion, dat is nieuw voor ons. Toen we besloten te kopen, veranderde er bovendien het nodige voor ons. We hebben daarom de nodige expertise ingevlogen op bepaalde onderdelen. Zo hebben we met fiscalisten, juristen en professionele makelaars aan tafel gezeten om alle contracten in orde te krijgen.’
Ook de afspraken over samenwerking moesten door de koop herzien worden. ‘We werden onderdeel van de VvE en dat betekende dat er opnieuw naar de kostenverdeling gekeken moest worden en dat er nieuwe afspraken gemaakt moesten worden met de voetbalclub en de gemeente. We gaan nu bijvoorbeeld meebetalen aan bepaalde gemeenschappelijke voorzieningen. Maar natuurlijk niet aan het onderhoud van de grasmat en de lichtmasten. Dat spreekt voor zich.’
Skyboxen
De eerste officiële wedstrijd in het Kooi Stadion werd gespeeld op 18 augustus 2024. De lesruimtes van Firda die zicht hebben op het veld werden die dag en tijdens volgende wedstrijddagen ingezet als skybox en studenten van de beveiligingsopleiding werden ingezet als stewards van Cambuur.
Firda heeft mede hiervoor een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de voetbalclub voor het gebruik van het stadion en de gemeenschappelijke ruimtes.
‘We willen elkaar niet in het vaarwater zitten, maar kunnen elkaar wel versterken. Zolang de skyboxen van Cambuur nog niet zijn afgebouwd, kunnen ze gebruik maken van onze locatie. In het voorjaar 2025 is ook het stadiondeel van Cambuur gereed. Daarna kunnen we de samenwerking optimaal invullen met gecombineerde lesruimten/skyboxen, een meldkamer voor de opleiding beveiliging en de maatschappelijke tak van de betaald voetbal organisatie, Cambuur Verbindt!
Veel mensen in Leeuwarden en omgeving zijn blij dat het nieuwe stadion alsnog is gerealiseerd. ‘Het stadion en de gebiedsontwikkeling Elfstedenpark, met daarin ook winkels, de ijshal en de expohal, zijn heel belangrijk voor dit gebied. Dat zorgt voor leefbaarheid in de omgeving. Het is zaak dat we gezamenlijk dit soort maatschappelijke voorzieningen overeind houden. Een gezonde mix is hierbij heel belangrijk en wij zijn daar nu mooi onderdeel van.’
Van Bruggen heeft inmiddels zicht op een volgend bijzonder project voor Firda. ‘We zijn een haalbaarheidsonderzoek gestart om te kijken of we al onze opleidingen in Heereveen inclusief het CIOS kunnen onderbrengen in Thialf. Eind dit jaar krijgen we de resultaten van dat onderzoek. Dan hakken we een knoop door of we daarmee doorgaan of niet.’
Aan ruimte is in ieder geval geen gebrek in het ijsstadion. ‘Een deel van Thialf staat grote delen van het jaar leeg. Daar kunnen we prima onze opleidingen onderbrengen. In totaal hebben we een programma op het oog van 15.000 vierkante meter onderwijsruimte. Een derde willen we, als het doorgaat, onderbrengen in Thialf. Twee derde kunnen we dan aanpalend bijbouwen.’
‘We willen onze opleidingen dichter bij de praktijk brengen en in een andere dynamiek’
‘Als mbo-school zijn wij onderdeel van de maatschappij. Wij leiden vakmensen op: jonge en oudere beroepsmensen. Dan is het goed om dicht bij die maatschappij te zitten met onze onderwijslocaties. Daarbij kijken we naar inspirerende omgevingen. Dat is ook van invloed op de prestaties van studenten en medewerkers. Samenwerking is bovendien voor ons ook van belang. Samenwerking met organisaties die dicht bij de opleidingen staan. CIOS past natuurlijk naadloos in het Thialf, dat is één en al sport. En er liggen ook mooie kansen voor slim, gezamenlijk ruimtegebruik. Een Win-winsituatie met efficiencyvoordelen voor alle betrokken partijen.’