In zwembad De Hoge Devel zijn warmtepompen toegepast en het dak is vol gelegd met zonnepanelen. Arntz: ‘Daarmee is het gebouw energieneutraal. Voor de procesenergie, de energie voor de pompen en de waterbehandeling, is nog wat extra’s nodig. Daar zal een kleine plus in de rekening zitten.’ De toepassing van trommelfilters zorgt er in het nieuwe bad echter voor dat de energie die nodig is voor de waterbehandeling zo laag mogelijk wordt gehouden. ‘Deze filters zijn een stuk duurzamer dan zandfilters. Vandaar dat het water van De Hoge Devel wordt voorgefilterd in trommelfilters voordat het in een bypass door de zandfilter gaat.’
Monitoring
De grootste winst op gebied van duurzaamheid zit volgens Arntz in het goed monitoren van luchtkwaliteit, waterkwaliteit en temperatuur. ‘Monitoring is een heel belangrijke schakel in het energieconcept. Door dat goed te doen en de gebouwbeheersystemen en besturingstechnieken daarop af te stemmen, ben je in staat om heel kritisch water en warmte toe te voegen. Als je niets hoeft toe te voegen of te filteren, verbruik je uiteraard ook geen extra energie.’
Met de huidige innovatieve technieken is de oude zwemwaterwet die voorschrijft dat er 35 liter vers water per zwemmer moest worden toegevoegd achterhaald. ‘Dat is makkelijk met liters terug te brengen’, stelt Arntz. ‘En dat scheelt een hoop. Al dat extra water hoeft dan niet van leidingtemperatuur naar 30 graden verwarmd te worden. Vandaar dat we in nieuwe zwembaden altijd zorgvuldig en volautomatisch sturen en monitoren op de waterkwaliteit. Ook in de Hoge Devel.’
Luchtbehandeling
Naast de trommelfilters en warmtewisselaar voor het zwemwater zorgt ook de gebalanceerde luchtbehandeling in Zwijndrecht voor een laag energieverbruik. ‘Door goede luchtkwaliteitsmetingen te doen, kunnen we de ventilatievoud positief beïnvloeden. Circulatie van de lucht wordt nauwkeurig afgestemd op de behoefte. Daarbij maken we maximaal gebruik van warmteterugwinning uit de lucht die afgeblazen wordt.’
De beweegbare bodems in het zwembad bieden volgens Arntz tot slot twee grote voordelen. ‘Het zwembad is hierdoor voor verschillende doelgroepen in te zetten. De waterdiepte kun je afstemmen op de doelgroep. Daarnaast kun je de bodems ’s nachts boven het waterniveau zetten waardoor de verdamping van het zwembadwater wordt gereduceerd. Het grootste energieverlies zit namelijk in de verdamping van het water. Ook hiermee besparen we weer op de energiekosten.’
Chloorvrij water
Een ander zwembad met nieuwe innovatieve technologie is De Wiltsangh in Nunspeet. Hier zit het innovatieve aspect niet enkel in de duurzaamheid van het gebouw – ook dit zwembad is all electric – maar tevens in het zwemwater zelf. Het doelgroepenbad van De Wiltsangh is namelijk 100% chemicaliënvrije. Desinfectie van het water gebeurt niet met chloor, maar met ultrafiltratie en UV-licht. Een wereldprimeur. De nieuwe techniek voor dit unieke zwembad wordt geleverd door Hellebrekers Water & Leisuretechniek.
Zwembad de Wiltsangh opende in maart de deuren en het zwemwater is inmiddels uitgebreid getest. ‘De waterkwaliteit is boven verwachting goed’, stelt Maarten Keuten, zwembadtechnoloog bij Hellebrekers. Keuten promoveerde aan de TU Delft op alternatieve desinfectie van zwembaden en ontwikkelde tijdens dat traject het Clear Pool Concept voor Hellebrekers. De specialist in totaaloplossingen voor proces- en gebouwinstallaties verwacht het nieuwe concept bij meer zwembaden te gaan toepassen.
Groot voordeel van chloorvrij zwemwater is dat de doelgroep van een zwembad wordt vergroot. ‘Sommige zwemmers ervaren klachten door het zwemmen in chloorwater. Ze krijgen rode ogen, huidklachten of last van de longen en mijden daarom het zwembad. Daar hebben wij met het Clear Pool Concept een oplossing voor gemaakt. In De Wiltsangh zien we dat het werkt, want er komen ook zwemmers speciaal uit Zwolle en Harderwijk naar Nunspeet om daar klachtenvrij te zwemmen.’
Waterkwaliteit
Voor het nieuwe concept had Hellebrekers een ontheffing van de provincie nodig. De zwemwaterwet schrijft namelijk de toepassing van chloor in zwemwater voor. Die ontheffing kreeg Hellebrekers op voorwaarde dat de waterkwaliteit streng gecontroleerd wordt door een extern en onafhankelijk laboratorium. Inmiddels is het zwemwater van De Wiltsangh dan ook vele malen getest. Keuten: ‘We zien dat het aantal bacteriën in het water stijgt bij intensief gebruik en we hebben enkele keren de grenswaarde van één enkele parameter bereikt, maar we hebben het zwembad nog geen enkele keer hoeven sluiten. Sterker nog, het merendeel van de tijd is het water qua micro-organismen zelfs van drinkwaterkwaliteit.’
Een subsidie van 250.000 euro van de provincie zorgde ervoor dat de kosten voor de gemeente Nunspeet binnen de perken bleven. Keuten: ‘Chloor is een goedkope manier om water te desinfecteren. Het Clear Pool Concept vraagt meer stroom en hogere investerings- en exploitatiekosten. We gaan de komende tijd dan ook kijken hoe we die kosten omlaag kunnen brengen zonder dat dit ten koste gaat van de waterkwaliteit. We zien namelijk veel interesse uit de zwembadwereld voor ons nieuwe concept. Dit kan wel eens het zwemwater van de toekomst zijn.’
