Innovaties in de zorg zijn hard nodig om de sector betaalbaar, bemensbaar en toegankelijk te houden. Samenwerking tussen experts uit de zorg, de wetenschap en de technologie is hiervoor onontbeerlijk. In Rotterdam is daarom Rotterdam Square opgericht, de stichting die het regio Rotterdamse ecosysteem van onderzoek, onderwijs, bedrijfsleven en overheid in de Life Sciences & Health-sector verbindt en versterkt.
De uitdagingen in de zorg zijn groot. We hebben te maken met een dubbele vergrijzing en dat wordt ook in de ziekenhuiswereld hard gevoeld. Technologie kan hierbij uitkomst bieden, stelt Ellen Smit, directeur van Rotterdam Square. Sinds juni 2022 is zij kartrekker van de campusorganisatie van de Erasmus MC Campus. ‘Wij zijn de new kids on the block. We brengen kennis, kansen en mogelijkheden bij elkaar. En dat dichtbij het ziekenhuis en dus dichtbij de zorg. Heel belangrijk, want die contacten zijn cruciaal voor de slagingskansen van nieuwe technologie. We moeten echt dicht op het ziekenhuis zitten om die samenwerking optimaal te faciliteren.’
Een fascinerende wereld noemt Smit de wereld van de gezondheidszorg. ‘We werken aan de ene kant met de wetenschap en de ziekenhuizen en aan de andere kant met het bedrijfsleven. Dat zijn twee verschillende bloedgroepen die niet van nature makkelijk met elkaar samenwerken. Onze rol is om die samenwerking wel voor elkaar te krijgen; om de juiste tone of voice te vinden die bij beide aanslaat, zodat we die matches wél kunnen maken. Waar de vastgoedafdeling van het Erasmus MC zich vooral richt op het ontwikkelen van de gebouwen op de campus, richten wij ons op de technologiekant en op het ontwikkelen van een ecosysteem in de regio Rotterdam.’
‘Het ontwikkelen van medische technologie vergt al snel tien jaar. Het is werk van de lange adem’
In 2050 moet de Erasmus MC Campus zijn voltooid en dus hebben Smit en haar collega’s nog een lange weg te gaan. ‘Er staat nu een kleine 500.000 m² aan zorgfaciliteiten op het terrein van het ziekenhuis. Daaraan wordt de komende decennia zo’n 200.000 m² toegevoegd. Een groot deel van die vierkante meters is bestemd voor derde partijen die gebouwen gaan neerzetten voor R&D-bedrijven en serviceproviders die kunnen helpen bij het naar de markt brengen van nieuwe medische technologie. De hoofdbewoner blijft uiteraard het Erasmus MC, maar hieraan worden diverse onderwijsinstellingen en bedrijven toegevoegd. Daarnaast wordt gedacht aan een klein congrescentrum, horeca en meer van dergelijke faciliteiten.’
Aan de mensen van Rotterdam Square is het nu de uitdaging om bedrijven te verleiden om op het campusterrein een plek te vinden. ‘We mikken met name op bedrijven met een health & tech-profiel. Onze rol is hierbij vooral die van verbinder. De bedrijven kunnen dan samen, met elkaar en met die kennisinstituten een product of een innovatie voor de zorg proberen versneld naar de markt te krijgen. Daarbij moet je al snel denken aan een periode van tien jaar, want het ontwikkelen van medische technologie vergt een lange adem. Vandaar dat het zeer belangrijk is om de kans van slagen van innovaties zo groot mogelijk te maken.'
Technologie heeft een steeds grotere impact op de werkvloer, weet Smit. ‘Ziekenhuizen krijgen steeds meer te maken met personeelstekorten. Ze zetten mede daarom in op het verkorten van ligtijd van patiënten. We gaan daarnaast steeds meer naar monitoring op afstand en consulten op afstand. Dan komen we al snel uit bij technologieën voor digitalisering, data-analyse en AI. Met deze hulpmiddelen kunnen we de administratieve rompslomp verkleinen en de uren van het zorgpersoneel veel effectiever inzetten. Maar het blijven natuurlijk hulpmiddelen. Technologie kan nooit het werk helemaal overnemen; het gaat echt om de combinatie van mens en technologie.’
De data moet bovendien op orde zijn, waarschuwt Smit. ‘We moeten de databases beter vullen, zodat AI-modellen beter passen bij de geografie van het verzorgingsgebied. We zien nu dat veel databases vooral gevuld zijn met informatie over witte mannen tussen de 25 en 40 jaar. Dat is geen goede afspiegeling van de werkelijkheid. Daarnaast is het uiteraard belangrijk dat de informatie veilig is opgeslagen en veilig wordt beheerd. Zeker als het om elektronische patiëntendossiers en andere gevoelige informatie gaat.’
‘We brengen kennis, kansen en mogelijkheden in de Life Sciences & Health-sector bij elkaar’
Een ander thema waar Rotterdam Square op inzet is preventie. ‘Dat gaat een steeds belangrijkere rol spelen in de zorg. Daar wordt nu nog weinig geld aan besteed, maar daar liggen zeker kansen. De vraag is dan hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen gezonder gaan leven. Dat zit voor een deel in de persoonlijke ontwikkeling van mensen, maar ook in technologie. En dan met name in diagnostiek. Als we in een vroeg stadium ziektes kunnen vinden en screenen, kunnen we dure en tijdrovende behandelingen voorkomen. Dat is fijn voor de patiënt en neemt de druk op de zorg enigszins weg. Dan is er bijvoorbeeld minder chemo en minder radiologie nodig.’
Rotterdam Square richt zich met name op de regio Rotterdam. ‘We werken vanuit de Erasmus MC Campus, dat is onze basis. Maar er zijn in deze regio meer ziekenhuizen die voor ons van belang zijn, bijvoorbeeld twee topklinische ziekenhuizen. Ook die haken aan in deze ontwikkeling. En we onderhouden nauwe contacten met andere universitaire ziekenhuizen in de wereld. Daarnaast kijken we naar hubs in de stad waar eventueel bedrijven kunnen landen die gelieerd zijn aan de Life Sciences & Health-sector. Dat is interessant voor de stad, want voor de gemeente zit er ook duidelijk een economische component aan Rotterdam Square.’
De eerste twee vastgoedontwikkelingen op de Erasmus MC Campus zijn de bouw van een nieuw Sophia Kinderziekenhuis en een nieuwe Onderzoekstoren. ‘Dat zijn ontwikkelingen van het Erasmus MC zelf. De eerste ontwikkeling gericht op het bedrijfsleven op de campus is de bouw van de nieuwe incubator voor startups in de Life Sciences & Health-sector, die eind 2026 beschikbaar komt. De eerder benoemde grote ontwikkelingen starten vanaf 2033. Tot die tijd gaan wij vooral dat ecosysteem verbreden en versterken. Dan kunnen we daarna die grote vastgoedontwikkelingen op de campus uitrollen.’
Ellen Smit is sinds juni 2022 managing director Rotterdam Square. Eerder was zij tussen 2007 en 2018 senior accountmanager en business park manager bij het Leiden Bio Science Park. Van 2018 tot 2022 werkte ze als manager verenigingszaken bij Koninklijke NLingenieurs.