INTERVIEW FLORIS ALKEMADE
Visie en ontwerpkracht
Floris Alkemade werd in 2015 Rijksbouwmeester bij het Rijksvastgoedbedrijf en stelde
bij zijn aantreden een agenda op van zaken die hij belangrijk vindt en waar hij wat mee
wil gaan doen. Twee jaar later bespreken wij met hem de ontwikkelingen sindsdien.
Het creëren van maatschappelijk meerwaarde
is een belangrijk onderdeel van jouw agenda.
Wat versta jij daaronder?
‘Rijksvastgoed is met publiek geld gekocht
of gemaakt. Ik vind dat op het moment dat
een pand of terrein getransformeerd of verkocht
wordt, je ook moet onderzoeken wat
los van de financiële kant de maatschappelijk
meerwaarde ervan is of kan zijn. Nu er veel
Rijksvastgoed verkocht wordt, is het belangrijk
om te kijken of de verkoopprocedure zo
ingericht kan worden dat je niet alleen op
financiële doelen stuurt. Niet eenvoudig. Bij
een aanbestedingsproces kan je allerlei eisen
stellen, maar bij een verkoopproces ligt dat
juridisch heel anders. Een recent voorbeeld
waar het toch gelukt is om op maatschappelijke
meerwaarde te sturen, is de verkoop van
de Bijlmerbajes. Daarvoor is in nauwe samenwerking
met de gemeente een procedure
opgesteld, waarbij het financiële bod even
zwaar weegt als de kwalitatieve uitwerking.
Als verkopende partij kun je dan financieel
met minder genoegen nemen wanneer er een
aantoonbare maatschappelijke meerwaarde
tegenover staat. Kwaliteit moet dan wel goed
gedefinieerd en gewogen worden. Je maakt
de potentiële kopers vooraf duidelijk waarop
de beoordeling van de kwaliteit plaatsvindt.
Lastig blijft dat de biedingen vanuit juridisch
oogpunt niet goed vergelijkbaar zijn, omdat er
steeds een andere uitwerking aan ten grondslag
ligt. Toch zijn wij erin geslaagd, door een
extra waardebepalingsronde in te voegen, op
deze wijze de Bijlmerbajes te verkopen.
‘Nu staat het Hembrugterrein in Zaandam, de
voormalige munitiefabriek, in de verkoop waar
wij ook weer de kwalitatieve uitwerking en de
4 Vastgoedsturing #5
maatschappelijke meerwaarde meewegen. Zes
partijen zijn nu geselecteerd op basis van hun
visie op het Hembrugterrein en die mogen een
bieding doen.’
In jouw opdracht staat dat je gevraagd en
ongevraagd mag adviseren. Hoe vul je dat in?
‘Naast mijn adviestaak aan het Rijksvastgoedbedrijf,
kan ik als Rijksbouwmeester ervoor
kiezen om me in een aantal thema’s te verdiepen
en hierover te adviseren. Bijvoorbeeld
hoe we moeten omgaan met de onvoorspelbaarheid
van de toestroom van vluchtelingen.
Toen ik als Rijksbouwmeester begon, was dat
een thema dat veel maatschappelijke spanning
veroorzaakte. In mijn ogen was het niet zozeer
een vluchtelingencrisis maar vooral een huisvestingscrisis.
We hebben de vraag daarom
geformuleerd hoe we aan de normale woningbouwproductie
een flexibele schil kunnen toevoegen
die snel inzetbaar, van goede kwaliteit
én goedkoop is. Nadrukkelijk niet alleen voor
vluchtelingen, maar bijvoorbeeld ook voor
studenten, mensen die net gescheiden zijn of
die niet veel aan wonen kunnen of willen uitgeven.
Zo geformuleerd worden de vluchtelingen
onderdeel van een oplossing in plaats
van een probleem. Ik heb een prijsvraag uitgeschreven,
samen met het Centraal Orgaan
opvang Vluchtelingen (COA), die goede initiatieven
voor slimmere vormen van huisvesting
heeft opgeleverd. Deze zijn niet alleen hier in
Nederland bruikbaar, maar bijvoorbeeld ook
FLORIS ALKEMADE: ‘Als er aantoonbare maatschappelijke
meerwaarde tegenover staat,
kan je financieel met minder genoegen nemen.’
Foto Maarten Corbijn
Å
STUREN OP MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE