Op verschillende plekken in het land experimenteren woningcorporaties met vormen van woningdelen, zowel voor jongeren als voor ouderen. Er is immers een groot tekort aan betaalbare huurwoningen.
De woningnood raakt vooral starters en ouderen. Woningcorporatie SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam) wil de komende jaren 2.000 geschikte ouderenwoningen toevoegen in Rotterdam, met name sociale huur. Alleen heeft Rotterdam die ruimte niet. SOR heeft echter wel huurwoningen in haar bezit die geschikt zijn om te delen of te splitsen in twee kleinere wooneenheden. Om uit te vinden of huurders dat überhaupt zien zitten, vroeg SOR onafhankelijk onderzoeksbureau USP hier onderzoek naar te doen. Van de 3.500 huurders vulden 1.029 de vragenlijst in, een respons van ruim 29 procent.
De resultaten van het onderzoek laten de grote potentie van de twee alternatieven duidelijk zien. Een op de vijf huurders zou de eigen woning wel willen delen met een bekende of familielid. Vooral alleenstaanden onder de 65 jaar zijn geïnteresseerd (34 procent). Het gezelschap en de mogelijkheid om de woonlasten te delen worden genoemd als beweegredenen. Eenzaamheid wordt hiermee dus ook tegengegaan. Veel respondenten vinden het bovendien belangrijk dat ze op deze manier in hun eigen buurt kunnen blijven wonen.
Doorstroming
De angst om gekort te worden op de AOW en bepaalde toeslagen is een belangrijke reden waarom respondenten het niet willen. Dit is een reëel probleem. In het AD riep SOR de overheid onlangs op om in gesprek te gaan en te kijken hoe dit kan worden opgelost. “Het kan namelijk enorm helpen met de woningnood en de doorstroming van woningen.”
Zeker één op de zes respondenten geeft aan interesse te hebben in kleiner wonen op de huidige plek tegen lagere kosten. Dat is mogelijk door het huren van een gesplitste grote woning. Als motivatie geven respondenten naast de lagere woonlasten ook het zelfstandig kunnen blijven wonen op dezelfde plek. Nederland komt volgens SOR ruim 30.000 passende huurwoningen voor ouderen met een smalle beurs tekort. Het delen en splitsen van woningen kan versneld druk van de ketel halen en doorstroming stimuleren.
Noodkreet
Ook bij geschikte en betaalbare jongerenwoningen zijn de tekorten enorm. In reactie op een noodkreet van Zaanse jongeren en ouders die met een petitie opriepen om de woonkansen van jongeren en starters te verbeteren, is woningcorporatie Parteon een proef begonnen met drie alternatieve woonvormen. In Zaanstad is de gemiddelde inschrijfduur 14 jaar en 6 maanden en in Wormerland zelfs 19 jaar en 11 maanden. Daarnaast stegen de prijzen van koopwoningen in ruim vijf jaar nergens in Nederland zo hard als in de Zaanstreek. Bovendien worden er nergens in Nederland in de commerciële huursector zoveel tijdelijke huurovereenkomsten ingezet als in Zaanstad.
Naar aanleiding van de petitie, die in korte tijd ruim 500 keer was ondertekend, zocht Parteon contact met de jongeren. Samen met de initiatiefnemers van de petitie en de Zaanse politieke partijen Rosa en D66 dacht de corporatie na over nieuwe woonoplossingen. Dit resulteerde erin dat Parteon speciaal voor jonge woningstarters (18-30 jaar) proeven start met verschillende woonvormen, namelijk friendswonen, woningdelen en huurdelen. Bij friendswonen delen 2 of 3 starters een middenhuurwoning. Ze hebben een eigen slaapkamer en delen de overige voorzieningen. De huurders delen het huurcontract. Bij Woningdelen wonen twee huurders in een eengezinswoning, met een eigen woonruimte op de bovenverdieping met eigen badkamer. Huurders krijgen een eigen huurcontract. Parteon heeft hiervoor drie woningen geselecteerd. De laatste nieuwe woonvorm is huurdelen. Huurders van Parteon die een kamer over hebben kunnen die verhuren en de badkamer, keuken en woonkamer samen delen. Parteon kan helpen met het maken van een match en het maken van goede woonafspraken.
Financiële gevolgen
Ook hier kan samenwonen financiële gevolgen hebben, beseft Parteon. De woningen uit de pilot Woningdelen komen niet in aanmerking voor huursubsidie, zegt een woordvoerder. “De semi-zelfstandige woningen zijn per definitie sociaal vanwege het aantal WWS-punten dat je ervoor kunt vragen. Een woning onder de 500 euro is voor jongeren vaak betaalbaar. Hebben zij bijstand, dan zullen zij gekort worden omdat er meerdere personen op één adres staan ingeschreven en er wordt gekeken naar het verzamelinkomen. Wij weten dit (nog) niet te ondervangen, anders dan jongeren met een uitkering te adviseren naar een andere woningsoort te kijken.” De huur voor de pilot zal bij Woningdelen circa 380 euro zijn.
“Voor ouderen die eerder zelfstandig woonden met huursubsidie kan deze woonvorm financieel ook negatief uitvallen, omdat ze geen huursubsidie meer ontvangen. Daarnaast worden ouderen in deze woonvorm gekort op hun AOW, wederom omdat er meerdere mensen op één adres staan ingeschreven. Dat maakt deze woonvorm financieel minder aantrekkelijk voor die doelgroep. Omdat Parteon zich in de pilot richt op jongeren zijn wij dit probleem (nog) niet actief aan het oplossen met de gemeente.”