Een zonnesysteem en dynamische LED-verlichting waardoor in klaslokalen de verlichting kan worden gedimd danwel versterkt. Met die energiebesparende maatregelen verwacht de Westlandse Stichting Katholiek Onderwijs (WSKO) straks per schoolgebouw op jaarbasis vijftienduizend euro aan energiekosten te besparen. Maar het startschot voor de verduurzamingsoperatie kon pas worden gegeven toen het BNG Duurzaamheidsfonds eerder dit jaar met een lening over de brug kwam voor de ‘vergroening’ van de eerste drie basisscholen van de Westlandse onderwijsorganisatie.
Goede voorbeeld
“Daar beginnen we met op elke vierkante meter beschikbaar dak zonnepanelen te plaatsen en door in twee van die drie scholen waar dit nog moet gebeuren in het hele gebouw dynamische LED-verlichting aan te brengen”, licht projectmanager René Heijsteeg van WSKO de start van de verduurzamingsoperatie toe, bij basisscholen De Zeester in Monster, ’t Startblok in Honselersdijk en Bernadette in Naaldwijk. De maatregelen scheelt iedere school straks per jaar zo’n vijftienduizend euro aan energiekosten, rekent Heijsteeg voor. Maar WSKO wil met 4500 leerlingen op zeventien basisscholen als grootste basisonderwijsorganisatie van het Westland op het gebied van duurzaamheid ook het goede voorbeeld geven in de regio en er ook mee bijdragen aan de ontwikkeling van de leerlingen tot verantwoorde burgers.
Hand op de knip
Heijsteeg hoopt dat de verduurzaming van de eerste drie schoolgebouwen klaar is voordat in september het nieuwe schooljaar begint. Daarna wil hij graag snel verder met de aanpak van een volgend ‘pluk’ schoolgebouwen. “We moeten ook wel vol aan de slag want onze schoolgebouwen voldoen nog niet aan de BENG (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) -eisen, terwijl die regelgeving ons wel voor 2020 boven het hoofd hangt.” Tegelijkertijd stelt hij vast dat hoewel de overheid de mond vol heeft van de verduurzaming van schoolgebouwen, deze als het over het benodigde geld gaat de hand op de knip houdt. Hij legt uit dat de energiebesparingsmaatregelen per school een investering vergen van tussen de veertig- en vijftigduizend euro en dat daarvan driekwart moet worden gefinancierd bij gebrek aan voldoende geld bij de scholen zelf. “We zijn als organisatie nu eenmaal volledig afhankelijk van rijksbekostiging en die voorziet vooralsnog op geen enkele manier in enige vorm van verduurzaming.”
Schot in de roos
Een rondgang langs de gemeente Westland en een aantal grote banken leverde ook niets op. “De gemeente heeft een ambitieuze duurzaamheidsagenda maar als het om energiezuinige schoolgebouwen gaat blijft het helaas nog bij woorden maar geen daden.” En ook de commerciële banken waarbij werd aangeklopt gaven niet thuis: “Die zitten niet in de financiering van het primair onderwijs, dus dat vinden ze ontzettend ingewikkeld en vragen allerlei garanties die je als school niet kunt geven.” Maar vervolgens was het contact met energiebedrijf Slim Opgewekt wel een schot in de roos: “Dat kwam met twee financieringsalternatieven, één bij Triodos Bank en één bij BNG Duurzaamheidsfonds. Dat tweede aanbod bleek qua rentepercentage, flexibiliteit en looptijd uiteindelijk het gunstigst.”
Soort dobbelsteen
De aanpak van Slim Opgewekt sluit ook goed aan bij het verduurzamingsproject van WSKO. Het energiebedrijf wil bestaande schoolgebouwen verduurzamen en doet dit ook al door heel Nederland. Onder andere door toepassing van zonnepanelen en LED-verlichting, waarbij in klaslokalen gebruik wordt gemaakt van een Educube. Heijsteeg noemt het een dobbelsteen waarmee je door deze op een andere kant te leggen de verlichting in het klaslokaal op een andere kleur en/of intensiteit kunt zetten. “Wordt er bijvoorbeeld gerekend in de klas, dan kan de Educube op de stand ‘concentratie’ gelegd worden. Het licht kleurt dan wit en de intensiteit neemt toe. En gaan de kinderen knutselen, dan kunnen we de stand creatief gebruiken en wordt de lichtkleur warmer en minder intensief.”
Redenment dankzij exploitatiesubsidie
Afhankelijk van hoe bij die eerste drie scholen de projectuitvoering loopt, hoopt Heijsteeg dat begin volgend jaar kan worden met de verduurzaming van de volgende ‘pluk’ schoolgebouwen. Dan klopt hij opnieuw aan bij de gemeente omdat hij vindt dat die ook een bijdrage zou moeten leveren aan de “transitie”: “Maar dat is dus iets van lange adem.” Niet alle zeventien schoolgebouwen komen trouwens in die transitie aan de beurt. Bij een zevental ligt verduurzaming lastiger, omdat een gebouw de status van monument heeft, de omgevingsvergunning roet in het eten gooit, het dak ongeschikt is voor zonnepanelen, of omdat een gebouw op de nominatie staat om te worden vervangen door nieuwbouw. Schoolgebouwen die wel in aanmerking komen voor verduurzaming, hebben eens deze is voltooid tien jaar recht op exploitatiesubsidie van de overheid (Stimulering Duurzame Energieproductie – SDE). “Die subsidie is zeer welkom, want daardoor levert de verduurzaming een school de eerste tien jaar ook al rendement op waarmee al een deel van de lening kan worden afgelost.” Heijsteeg schat de besparing op energiekosten per schoolgebouw op jaarbasis op vijftienduizend euro. “Pas na die periode van tien jaar tikt het pas echt aan omdat je dan als school geen lasten meer hebt maar wel fors bespaart op je elektra en ook verdient aan teruglevering van zonnestroom.”
Zorg voor meer naamsbekendheid
Voor de verduurzaming van het volgende plukje scholen en voor die van de scholen die daarna nog volgen, zullen nieuwe aanbestedingen worden uitgeschreven, meldt Heijsteeg. “Het gaat nu prima en ik heb geen enkele klacht, dus BNG Duurzaamheidsfonds mag dan uiteraard ook weer inschrijven. En heb je eenmaal goede banden, dan moet je die warm houden, zeg ik ook altijd.” De WSKO-projectleider hoopt dat de totale verduurzamingsoperatie klaar is tegen 2025. En een tip voor BNG Duurzaamheidsfonds als relatief nieuwe financier van duurzaamheidsdoelen van (semi)overheden heeft hij ook: “Als intermediair maakte Slim Opgewekt ons attent op het bestaan van het fonds. Zelf hadden we er nog niet van gehoord. Zorg zelf voor wat meer naamsbekendheid, is dus mijn boodschap.”
Het op 1 februari 2018 gelanceerde BNG Duurzaamheidsfonds is aanvullend op de reguliere kredietverlening van BNG Bank en wordt ondersteund door Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVn) is fondsmanager. BNG Bank komt met het fonds tegemoet aan de groeiende vraag naar eenvoudige financiering voor duurzame projecten. Zakelijke initiatiefnemers kunnen met een lening van BNG Duurzaamheidsfonds van 100.000 euro tot maximaal 2,5 miljoen euro bijdragen aan de duurzaamheidsdoelen van gemeenten of provincies. Het fonds is een aanvulling op (regionale) duurzaamheidsfondsen en faciliteert verduurzaming op zowel ecologisch gebied (zoals duurzame energieopwekking en energiebesparende maatregelen) als op sociaal cultureel gebied (zorg, wonen, onderwijs). Inmiddels zijn leningen verstrekt aan diverse projecten, waaronder de aanleg en exploitatie van laadpleinen voor elektrische auto’s, de verwarming van zwembaden, een VvE in Schoorl en twee energiecoöperaties in Zeewolde en Wijk bij Duurstede. Voor heel 2019 verwacht het fonds ruim 7 miljoen euro te verstrekken aan duurzame projecten.
Bron: BNG Bank