Ik zie een duidelijke disbalans tussen de opgaven en de middelen. Corporaties hebben meer opgaven dan ooit tevoren en de middelen zijn beperkter.
Eén en één is drie. Dat is het motto van Wilma van Ingen, directeur-bestuurder van Domijn. Na verschillende topfuncties in het bedrijfsleven stapte ze in 2019 over naar de Twentse woningcorporatie waar ze samenwerking tot strategische kernwaarde maakte.
In het verleden werkte Wilma van Ingen enige tijd als toezichthouder bij een woningcorporatie in het oosten van het land. Dat wakkerde haar enthousiasme voor de corporatiewereld verder aan. Toen de kans op een bestuursfunctie bij Domijn zich voordeed, twijfelde ze niet en solliciteerde meteen. ‘Ik moet zeggen: het is een van de beste beslissingen uit mijn loopbaan geweest.’
Wat vindt u zo interessant aan het werk bij een woningcorporatie?
‘De combinatie van het sociale domein en de harde kant van vastgoed trekt mij erg aan. Die mix vind ik heel mooi. Het gaat niet alleen om de stenen, maar ook om alles wat je daarachter wilt realiseren. Hoe breng je de sociale kant, de huurderskant, in harmonie met de harde kant: de stenen en de financiën? Dat is in toenemende mate een uitdaging vandaag de dag.’
Wat zijn volgens u de belangrijkste aandachtspunten voor woningcorporaties?
‘Het gaat allereerst om de huurder, om het bredere huurdersbelang. Dat moeten we altijd voor ogen houden. Alles wat we samen beter kunnen doen om dat huurdersbelang te ondersteunen, willen we oppakken. Zo komen we tot de som één plus één is drie. Zeker omdat de middelen schaarser zijn geworden en de opgaven steeds groter, is het meer dan ooit belangrijk om met elkaar te kijken hoe we zaken samen slimmer op kunnen pakken. Daarnaast moet je bij elk project goed naar alle elementen kijken en de balans zoeken: leefbaarheid, kwaliteit, duurzaamheid, betaalbaarheid, beschikbaarheid. De verhuurdersheffing heeft erin gehakt en ook de nieuwbouw- en verduurzamingsopgave is enorm; hoe blijf je dan als corporatie financieel gezond? De oplossing zit volgens mij deels in slimmer bouwen, innovatiever bouwen en goedkoper bouwen. Dat kan mede door ook hierbij heel nadrukkelijk de samenwerking te zoeken. En tot slot draait het om aandacht en vertrouwen. We hebben bij Domijn heel bewust de bevoegdheden en verantwoordelijkheden laag in de organisatie gelegd. Dat vraagt om veel vertrouwen naar elkaar toe. Sommige mensen vinden dat heel spannend en daar moet je oog voor hebben. Je moet goed luisteren naar wat er in de organisatie speelt en wat er op de werkvloer leeft.’
Als ik het goed begrijp, is samenwerking het sleutelwoord voor corporaties?
‘Dat denk ik wel. Ik heb een uitgebreide bestuurlijke achtergrond en ben echt van het samenwerken. Alléén kun je maar een klein stukje van de puzzel leggen, samen kunnen we veel meer. Voor alle sociaal-economische opgaven waar we voor staan heb je goede samenwerkingsverbanden nodig. Zowel op wijkniveau als op provinciaal niveau. En zelfs op Europees niveau kun je door samenwerking veel meer snelheid maken, bijvoorbeeld met de verduurzaming van het bestaand vastgoed.’
Kunt u hier enkele voorbeelden van noemen?
‘In Twente hebben we het netwerkverband WoON. Corporaties werken hierin op verschillende thema’s met elkaar samen. Zo werken we onder het kopje ‘elke woning moet raak zijn’ aan het nog beter ontwerpen en bouwen van woningen. Op het gebied van duurzaamheid hanteren we bij WoON het donut-model, een model waarbij je koplopers, snelle volgers en een peloton hebt. Niet elke corporatie kan namelijk in hetzelfde tempo verduurzamen. Door de rollen te variëren hoeft niet iedereen bij elk project vooraan te staan, maar kunnen we wel kennis delen. Dat zorgt meteen voor een natuurlijke manier om het werk te spreiden. Echt ideaal. En ook in de keten wonen, zorg, welzijn en bouwen werken we veel samen. In het sociale domein hebben we namelijk nog het een en ander te doen met elkaar. Dat gaat dan bijvoorbeeld om het realiseren van toekomstbestendige wijken of om afspraken over hoe we omgaan met schuldsanering.’
‘Alléén kun je maar een klein stukje van de puzzel leggen, samen kunnen we veel meer’
Ook op Europees niveau moeten corporaties volgens u samenwerken. Hoe doet Domijn dat?
‘Op vastgoedsturingsgebied werken we actief samen in het project INDU-ZERO. Dat is een Europees project waaraan onderwijsinstellingen, overheidsinstellingen, corporaties, bouwers en verduurzamingsorganisaties uit verschillende landen meedoen. Dit project is gericht op het versnellen van de verduurzaming door industrialisatie. De bedoeling is dat er fabrieken worden gerealiseerd die verduurzaming versnellen door een soort kant en klare ‘jassen’ voor huizen te leveren. Dan hoeven we huizen niet van top tot teen aan te pakken, maar kunnen we snel en op een effectieve en grootschalige manier het vastgoed verduurzamen. Als dat eenmaal goed loopt zullen we later grotere stappen maken.’
Er lopen een hoop mooie initiatieven dus. Toch zijn er ook nog de nodige uitdagingen. Wat zijn volgens u de grootste?
‘Ik zie een duidelijke disbalans tussen de opgaven en de middelen. Corporaties hebben meer opgaven dan ooit tevoren en de middelen zijn beperkter. Door langdurige procedures en de schaarste aan gronden en bouwmaterialen zijn er diverse knelpunten ontstaan. Het goede nieuws is, dat de oplossingen voor de meeste uitdagingen om de hoek liggen. Maar dan zal het Rijk wel moeten inzien dat het huidige pakket aan opgaven onder de huidige omstandigheden niet te realiseren is voor corporaties. Als we in Nederland samen de woningnood willen oplossen en de verduurzaming versneld willen realiseren, dan moeten daar echt extra middelen voor vrijgemaakt worden. De uitdagingen zijn helder, het is nu aan het te formeren kabinet om daar in een nieuw regeerakkoord de juiste erkenning aan te geven.’
Wilma van Ingen is sinds 1 januari 2019 directeur-bestuurder bij Domijn. Ze werkte eerder onder andere voor KPN Telecom, de Kamer van Koophandel en Nysingh advocaten en notarissen. Daarnaast heeft ze de afgelopen jaren diverse bestuurlijke nevenfuncties vervuld, onder meer bij Innovatieplatform Twente, Isala klinieken en de koepel van woningcorporaties WoON.