De Nationale Denktank heeft de belangrijkste knelpunten rond biodiversiteit blootgelegd en tien concrete oplossingen gepresenteerd.
Er is geen land ter wereld waar de biodiversiteit zó hard achteruitgaat als in Nederland. Dat was voor de Nationale Denktank reden om in 2022 de belangrijkste knelpunten te analyseren en oplossingen te bedenken. In vier maanden tijd hebben twintig deelnemers meer dan 5400 uur onderzoek gedaan. Hierbij hebben ze vooral gekeken welke impact de grote partijen als de bouwsector, de overheid, de landbouw en de supermarkten hebben op de biodiversiteit in ons land. Het onderzoek leidde tot inzicht in de belangrijkste barrières en uitdagingen om biodiversiteit in Nederland te herstellen.
Tien constructieve en concrete oplossingen
Dat het slecht is gesteld met de biodiversiteit in Nederland is volgens de deelnemers van de Nationale Denktank een understatement van jewelste. Van de inheemse planten- en diersoorten die in 1900 in Nederland leefden is op dit moment nog maar 15% over, en de afgelopen 30 jaar is maar liefst 75% van onze insecten verdwenen. ‘De belangrijkste oorzaken hiervan zijn veranderingen in land- en zeegebruik, overexploitatie, klimaatverandering, vervuiling en invasieve uitheemse soorten. Als we op nationaal niveau kijken is bijvoorbeeld het stikstofprobleem een grote boosdoener als het gaat om biodiversiteit.’ In december 2022 kwamen de deelnemers van de Nationale Denktank met tien constructieve en concrete oplossingen om de biodiversiteitscrisis aan te pakken.
Zo bedachten ze het Kiemcollectief, een coöperatie van boeren die uitwisseling van zaden tussen boeren faciliteert. ‘Boeren gaan weer robuuste, zaadvaste rassen telen: patentvrije en vruchtbare zaden, waardoor je elk jaar opnieuw kan planten.’
Om mensen beter voor te lichten over biodiversiteit moet er een Biodome komen, een meeslepende 5D-ervaring die aanzet tot verwondering en actie voor biodiversiteit, op plaatsen waar mensen langskomen, zoals stations of op kantoor. Ook moet er meer kennis komen over de stedelijke natuur. Om dit handen en voeten te geven moet er een onderzoeksproject opgezet worden die het effect van natuurinclusieve bouwmaatregelen op de biodiversiteit in beeld brengt. Stedelijke Natuur in Beeld (SNiB) moet een publiek-privaat samenwerkingsverband worden van overheden en partijen binnen de bouwsector.
Daarnaast wil de Nationale Denktank de rijksoverheid aansporen om natuurinclusief bouwen op de kaart te zetten. ‘De overheid moet een centrale, inzichtelijke aanpak voor natuurinclusieve bouw realiseren. Met een beleidsvoorstel dat gedragen wordt door de bouwsector en lokale overheden sporen we de overheid aan informatievoorziening te ontwikkelen die natuurinclusief bouwen inzichtelijk maakt.’ Vliegende ecologen moeten welwillende partijen met een gebrek aan kennis en capaciteit gaan helpen bij natuurinclusieve projecten. ‘Flexibel inzetbare ecologen leveren kennis en advies. Zij kunnen zodoende het ecologische kennistekort oplossen bij verschillende organisaties zoals gemeenten, scholen en bedrijven.’
‘Een spelletje aan de keukentafel geeft herkenning in de wereld om je heen’
Ook het gebrek aan kennis van biodiversiteitsverlies bij de gemiddelde Nederlander wil de Nationale Denktank aanpakken met het kaartspel Plantje Boom. ‘Je speelt het spel aan de keukentafel, maar herkent het spel in de wereld om je heen, Zo maken we iedereen op een laagdrempelige manier bewust van het belang van biodiversiteit.’
Het gebruik van pesticiden – in Nederland gebruiken we zo’n 5 miljoen kilo pesticiden per jaar – moet worden tegengegaan. ‘Middels de campagne Gifgroen sporen we supermarkten aan om zich te committeren aan een stappenplan zodat hun productieketens gifvrij worden.’
Met kenniserkenning voor boeren wil de denktank boeren belonen die hun kennis blijven ontwikkelen, bijvoorbeeld op het gebied van natuurinclusiviteit. ‘Het is een vrijwillige accreditatie die boeren kunnen krijgen door aan verschillende ontwikkelingsactiviteiten mee te doen.’
Het Nederlandse Pluktuinpact verbindt groene en sociale ondernemers. ‘Zo wordt het runnen van een pluktuin laagdrempeliger, efficiënter en leuker. Door het faciliteren van pluktuinders kunnen ook meer pluktuinen tot bloei komen. Hierdoor komt groen dichter bij de burger en wordt de waarde ervan ook zichtbaar voor niet-groene burgers.’
Bijna bio moet ervoor zorgen dat welwillende boeren de overschakeling naar biologische landbouw wel kunnen maken. ‘We stimuleren de vraag naar biologisch voedsel door het inkoopbeleid van overheden aan te passen. Daarnaast stellen we een boerenambassadeur aan die de opgaven van boeren en provincies verbindt.’
Bekijk hier het volledige rapport Biodiversiteit als Prioriteit van de Nationale Denktank.