De Noordwest Ziekenhuisgroep staat voor een grote vastgoedopgave op de locatie in Alkmaar. De lappendeken aan gebouwen wordt door gefaseerde vernieuwbouw in de periode 2018-2035 ingekrompen met 30 tot 40%. Voor bestuursvoorzitter Joop Hendriks zijn zorgvernieuwing en zorginformatisering bepalend voor het uiteindelijke vastgoedplaatje. Een interessante puzzel.
Waarin verschilt de Noordwest Ziekenhuis-groep van andere ziekenhuizen?
‘De Noordwest Ziekenhuisgroep (Noordwest) is ontstaan uit de fusie tussen het voormalige Medisch Centrum Alkmaar en het Gemini Ziekenhuis in Den Helder. Al vele jaren bieden beide ziekenhuizen zorg aan de inwoners van Noord-Holland Noord. Dat is geografisch een relatief gesloten regio. Na de fusie heeft de groep een zeer hoog marktaandeel van 85% en daarmee weinig concurrentie. Dat geeft een specifieke verantwoordelijkheid om goede zorg te leveren en daar scherp op te blijven. In de regio is men door de eeuwenlange strijd tegen het water gewend om samen te werken. Daarom is voor het motto “Samen beter” gekozen. In 2016 werd Noordwest door Elsevier uitgeroepen tot het beste ziekenhuis in Nederland.’
Voor welke uitdaging staat Noordwest?
‘De vestiging in Alkmaar bestaat uit een lappendeken aan gebouwen en is ruimtelijk niet meer optimaal ingesteld op de patiënt. Die moet het logistieke probleem op deze locatie vaak zien op te lossen door in het ziekenhuis honderden meters af te leggen van de ene afdeling naar de andere. Dat is geen ideale situatie. Nieuwbouw is echter geen optie. Door de verschillende boekwaarden die aan de gebouwen hangen, zou nieuwbouw te veel vernietiging van kapitaal betekenen.
Vernieuwbouw op de huidige locatie is daarom de oplossing. Dat kan niet in één keer, maar moet in fasen. De uitdaging? Dat we moeten oppassen niet met oplossingen uit het verleden te komen voor de uitdagingen van de toekomst. De zorg verandert in snel tempo en de kosten moeten ook landelijk in de hand gehouden worden.
Uitgangspunt bij de nadere analyse is het leveren en continueren van goede, veilige en vernieuwende zorg. In dit landschap is de patiënt partner en heeft zoveel mogelijk zelf de regie. Waar mogelijk wordt “zorg dichtbij” en samen met huisarts gegeven. Er zal minder ziekenhuisgebruik zijn door overdracht en samenwerking met de eerste lijn, meer zelfdiagnostiek en e-health-toepassingen.
De medische technologie ontwikkelt zich ook voortdurend en er wordt steeds meer mogelijk tegen vaak ook hoge kosten. Maar moet de patiënt daar altijd in mee? Noordwest heeft een meerjarencontract met VGZ afgesloten op gepaste zorg. De beste zorg voor mensen in hun persoonlijke omstandigheden. Het antwoord op de vraag “Wat wil de patiënt?” hoeft niet meteen de laatste stand der techniek te zijn. De behandeling moet vooral bij de individuele patiënt passen. Dat levert niet alleen een relatieve besparing op zorgkosten op, maar het speelt vooral in op een maatschappelijke trend van een zelfbewuste patiënt, die ook zijn kwaliteit van leven afweegt.’
Wat is de vastgoedopgave?
‘De vastgoedopgave is het oplossen van een enorme puzzel. Ziekenhuizen worden kleiner doordat zorg zich voor een deel verplaatst naar de mensen thuis. De informatiestromen moeten dan wel goed lopen tussen de patiënt en de verschillende zorgverleners in en buiten het ziekenhuis. Voordat aan de vastgoedopgave begonnen wordt, wordt daarom nu eerst de ICT-slag gemaakt die moet garanderen dat informatiestromen ook daadwerkelijk soepel verlopen. En dat de zorg ook daadwerkelijk dichter bij de mensen gebracht kan worden. Afronding van dit proces staat gepland voor medio 2018.
Daarnaast is er de ontwikkeling van themagerichte zorg. Rondom een bepaald ziektebeeld zoals borstkanker wordt een kliniek ingericht waar binnen korte tijd de diagnose wordt gesteld en samen met de patiënt de behandeling wordt vastgesteld. De patiënt profiteert van een sneller proces, maar ook de zorgkosten worden beter in de hand gehouden. Noordwest wil meer met themagerichte zorg gaan doen en draait daarmee proef. Ook het ruimtegebruik in ziekenhuizen wordt efficiënter door het vastgoed grondiger te benutten. Dat betekent niet dat er door personen langer gewerkt wordt, maar dat bepaalde behandelingsruimten intensiever gebruikt gaan worden door deze meer uren ter beschikking te hebben.
In feite is vastgoed een afgeleide van alle ontwikkelingen rondom zorgvernieuwing en zorginformatisering. De uitwerking van de vastgoedopgave voorziet in een gefaseerde (ver)nieuwbouw verspreid over de periode 2018 – 2035, waarbij vrijwel alle huidige gebouwen vervangen worden door nieuwbouw. Enerzijds is dit de enige realistische variant in verband met de noodzakelijke spreiding van de investeringen en anderzijds kan vertaling van de ontwikkelingen in de zorg naar het vastgoed in de genoemde periode steeds weer aangepast worden. Dat is een groot voordeel juist omdat de zorg snel verandert. ‘
Hoe pakken jullie duurzaamheid op?
‘Niet expliciet door de lat heel hoog te leggen en alles daarop af te stemmen. Daarvoor lopen er te veel ontwikkelingen door elkaar heen. Maar er zijn wel een aantal thema’s die wij oppakken. Zo is de parkeerdruk voor de omgeving te hoog. Wij kunnen dit oplossen omdat wij verwachten in de eindsituatie 30 tot 40% minder vierkante meters nodig te hebben voor het ziekenhuis zelf. Deze vrijgekomen ruimte gaan we deels gebruiken om de parkeerdruk voor de omgeving aan te pakken en deels om groen terug te geven aan Alkmaar. De leefbaarheid op de locatie en in de omgeving verbetert hierdoor. Blijven over: de thema’s energie en het omgaan met schaarse middelen. Voor het eerste gaan wij richting energieneutraal en voor het tweede denken wij aan oplossingen als Pharmafilter. Dat scheelt ook weer vierkante meters die niet gebouwd hoeven te worden.’
___
Joop Hendriks heeft een enorme ervaring in de zorg. Ooit bij het College voor Ziekenhuisvoorzieningen begonnen, werd hij daarna bestuurlijk actief o.a. als lid van RvB van Agis en voorzitter RvB bij het Haagse Bronovo Ziekenhuis. Nu is hij voorzitter RvB van Noordwest Ziekenhuisgroep. Joop Hendriks is een verbinder, kijkt naar toegevoegde waarde en hoe hij mensen goed kan laten samenwerken.