Gewipte stoeptegels hergebruikt in gevel

| Door Dieuwke van Vuure

Niels en Dennis bouwde de gevel van hun huis van stoeptegels. Zij hebben daarvoor een stenenbreker gekocht en zijn met vrienden de stoeptegels gaan breken.

De korrelige structuur van de gebroken stoeptegels © Marleen Michels

Het NK Tegelwippen 2021 loopt ten einde… Tot eind september werden de laatste tegels vervangen door groen. Sinds de start van het NK in maart hebben we al bijna 20.000 tegels gewipt! Maar waar ga je met al die gewipte tegels heen? We geven meestal de tip om tegels verticaal her te gebruiken door bijvoorbeeld plantenbakken te maken, maar in het Arnhemse Sint Marten is het verticaal hergebruiken van stoeptegels op een extremere manier toegepast: In ‘het Stoeptegelhuis’ is de hele gevel ermee gemetseld!

Het idee…
In 2015 kochten Niels Scholten en Dennis Reijmer een kavel in de Nijhoffstraat in Sint Marten. Dit was een project waarbij vrij gebouwd mocht worden. De breedte, hoogte en diepte van de woningen stond vast, maar de eigenaren waren vrij in de materiaalkeuze. Hierdoor is een heel divers straatbeeld gecreëerd met onder andere een woning met een houten gevel en dus ook een gevel van hergebruikte stoeptegels.
Voor het ontwerpen van hun woning hebben Niels en Dennis met Zecc Architecten uit Utrecht samengewerkt (die ook de tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer hebben ontworpen). Zecc had eerder in opdracht van gemeente Utrecht een wand bij een busstation in Utrecht bekleed met hergebruikte stoeptegels omdat er geen budget was. Als je stoeptegels breekt krijg je een mooie rafelige kartelrand, wat een mooi effect geeft. De architect stelde dan ook voor om ook de gevel van Niels’ en Dennis’ nieuwe woning van stoeptegels te maken. Dit is een kostenbesparende en duurzame oplossing.

Het metselproces was relatief arbeidsintensief © Niels Scholten

Stenen breken met vrienden
Er zijn oude tegels van verschillende plekken gebruikt. Onder andere op de plek waar het huis werd gebouwd zijn tegels verzameld. Hier stond vroeger een school. Ook is er een partij tegels van een bouwproject bij het Radboud in Nijmegen op de kop getikt. Deze zouden anders gerecycled worden. Ergens in de gevel zitten ook één tegel uit de tuin van zowel het ouderlijk huis van Niels als uit dat van Dennis. Niels en Dennis hebben altijd in oude huizen gewoond met veel karakter en geschiedenis. Ze wilden dat hun nieuwbouwhuis ook een verhaal had. Dat is zeker gelukt.

Voordat de bouw begon hebben Niels en Dennis een stenenbreker gekocht. Een aantal zaterdagen zijn ze met vrienden de tegels gaan breken. Een metselaar heeft de gevel vervolgens gemaakt. Dit was een vrij arbeidsintensief proces omdat de gebroken tegels allemaal niet exact hetzelfde formaat hadden. Hij vond het wel erg leuk om zo’n bijzondere gevel te metselen. Voor zover bekend is dit dan ook het enige van oude stoeptegels gemaakte huis in Nederland. Niels en Dennis kregen veel positieve reacties op het uiterlijk van hun woning. Als ze mensen vroegen waarvan ze dachten dat het huis gemaakt was, wist eigenlijk niemand het. De gebroken tegels hebben een bijzondere kiezel-look en zijn daardoor nauwelijks herkenbaar.

Het Stoeptegelhuis in Sint Marten © Marleen Michels

Een duurzaam thuis
Het bouwen van nieuwe woningen is vaak alles behalve duurzaam. Echter is in dit project dus gebruik gemaakt van materialen die anders afval zouden zijn geweest. Als tuintegels hebben Niels en Dennis oude grindtegels omgekeerd, zodat ze een moderner uiterlijk kregen. In de gevel hebben ze gekozen voor Braziliaans metselwerk. Dat wil zeggen dat er gaten in de muur zitten die aan de binnenkant dichtgemaakt kunnen worden. Op hete dagen kun je deze open zetten, waardoor koele wind naar binnen kan waaien zonder dat je een raam open hoeft te laten staan. Zo kan het huis dus ook afkoelen als de bewoners niet thuis zijn of zich op een andere etage bevinden. Dit is uiteraard een stuk duurzamer dan gebruik maken van een airco.

De woning is door de huidige bewoners verder verduurzaamd. Qua energieverbruik was het huis al vrij duurzaam, maar nu zijn er ook zonnepanelen en een warmtepomp geïnstalleerd en is het huis volledig gasloos. Niels en Dennis mistte tóch het gevoel en karakter van een oudere woning, dus zij zijn verhuisd naar een huis uit 1904 in de Burgemeesterswijk. De huidige bewoners wilden al langer in de Nijhoffstraat wonen en hebben via-via het huis van Niels en Dennis gekocht.