Woningstichting Area koos in Uden bij nieuwbouwproject De Bogerd voor hellende groendaken. Uniek in Nederland.
[Door: Ivo van der Hoeven, redactie IVVD]
Woningstichting Area zet sinds 2018 stevig in op duurzaamheid. Het doel is om in 2035 wonen 100% duurzaam te maken. De Noord-Brabantse woningcorporatie heeft daarvoor in 2018 vijf duurzaamheidsthema’s vastgesteld: 100% circulair, energierijk en mobiel, bewust beter samenwerken, levendige wijken en wonen in het groen. Dat laatste thema komt heel mooi tot uitdrukking in het project De Bogerd dat onlangs is opgeleverd in Uden. Hier kregen 40 sociale huurwoningen dampopen hellende groendaken en veel gevelgroen.
‘Dit zijn de meest groene woningen die we tot nu toe hebben ontwikkeld’, stelt Dirk van den Tillaar, projectleider bij Area Wonen. ‘Het is ook de eerste keer dat we schuine groendaken hebben toegepast in onze woningen. Dat was best spannend, maar we zijn heel tevreden over het resultaat. Groen in de leefomgeving blijft een van de pijlers waarop we sturen. Dat moeten we toepassen waar het kan. In dit project was het nog eens extra belangrijk omdat we enorm verdicht hebben op de bouwlocatie. We zijn van 22 naar 40 woningen gegaan. Doe je dat in een versteende omgeving, dan worden de bewoners in de zomer gek van de warmte.’
Dirk van den Tillaar: ‘De sedumplantjes zorgen voor luchtzuivering, stimuleren de biodiversiteit en verlagen de omgevingstemperatuur’
Biobased bouwen
De overtuiging van Area is dat biobased bouwen, met hout en andere natuurlijke materialen, de nieuwe norm wordt. Natuurlijke materialen zijn immers beter voor de CO2-opslag en het binnenklimaat van woningen. De groendaken maken hier onderdeel van uit. Van den Tillaar: ‘De sedumplantjes op het dak zorgen voor luchtzuivering, stimuleren de biodiversiteit en verlagen de omgevingstemperatuur zodat er een aangenaam leefklimaat ontstaat in en rond de woningen. In vergelijking met versteende gebieden kan het in groene wijken in de zomer echt een paar graden koeler zijn.’
Het systeem dat in Uden is toegepast is van Sempergreen, leverancier van groenoplossingen voor groene daken en groengevels. Het betreft een volledig demontabel en recyclebaar systeem. Voor aannemer Van der Heijden bouw en ontwikkeling was dit de eerste ervaring met hellende groendaken van Sempergreen. Projectleider Mike Janssen: ‘We hebben al vaker groene daken toegepast in bouwprojecten, maar niet in de woningbouw. Vandaar dat wij te rade zijn gegaan bij Wallaard vegetatiedaken. Via hen zijn we in contact gekomen met Sempergreen. Samen met Wallaard en Sempergreen hebben we vervolgens het project uitgedacht en alle details ingevuld.’
Mike Janssen: ‘In de nok van het dak is een druppelleiding geplaatst die in periode van droogte het sedum van water voorziet’
Groendakschalen
Bij de installatie van de hellende groendaken heeft Van der Heijden eerst de scharnierkappen geplaatst, welke direct zijn voorzien van de juiste panlat afstand. Vanaf dat punt is Wallaard met zijn werkzaamheden gestart. Janssen: ‘Wallaard heeft groendakschalen gelegd, waterdichte kunststofbakken van gerecycled materiaal die dakpansgewijs worden gelegd. Op die kunststofbakken is vervolgens substraat gelegd, de voedingsbodem voor de plantjes. In de tussentijd zijn de pv-panelen geplaats. Daarna zijn de volwaardig volgroeide sedummatten gelegd.’
Van den Tillaar: ‘De sedummatten hebben een jaar op kweek gestaan bij Sempergreen. De plantjes zijn dus al een jaar oud. We hebben bovendien gebruik gemaakt van verschillende soorten sedum. De kans dat de plantjes aanslaan is daardoor een stuk groter.’ Welk sedum er gebruikt wordt, is volgens Van den Tillaar sterk afhankelijk van het dakvlak waarop het geplaatst wordt. De zonzijde heeft bijvoorbeeld ander sedum nodig dan de regenzijde.
Watergeefsysteem
Janssen: ‘In de nok van het dak is een druppelleiding geplaatst, een waterleiding die in periode van droogte het sedum van water voorziet. Deze kan op afstand worden aangestuurd.’ Dit watergeefsysteem zal gemonitord worden om te zien of het systeem goed werkt. De zuidkant heeft namelijk meer water nodig dan de noordkant. Zo behoudt het groendak als alles goed verloopt het hele jaar door zijn groene kleur.
De groendaken in Uden vragen volgens Van den Tillaar wel meer onderhoud dan een standaard dak met dakpannen. Twee keer per jaar zal iemand het dak op moeten om ingewaaide onkruiden te verwijderen en de afvoeren schoon te maken. Hiervoor is de vaste hovenier van Area aangehaakt. Van den Tillaar: ‘Die is met Wallaard op locatie geweest om het systeem te bekijken. De hovenier kan zich op het dak aanlijnen in een dakvalbeveiligingssysteem en over het hele dakvlak lopen om het onderhoud uit te voeren.’
Kostenpost
De kosten van de groendaken en het onderhoud zijn hoger dan bij traditionele daken. Toch verwacht Van den Tillaar dat Area Wonen vaker gebruik gaat maken van hellende groendaken. ‘Groen in de leefomgeving wordt steeds belangrijker en is voor ons een van de pijlers. Maar of je voor een groendak kiest, hangt wel af van de omstandigheden. In versteend gebied zullen we eerder gebruik maken van dit systeem dan in een bosrijke omgeving.’
Ook Janssen is tijdens de werkzaamheden gecharmeerd geraakt van het systeem, al houdt hij nog wel een slag om de arm. ‘De woningen zijn nog maar net opgeleverd. We moeten eerst kijken hoe de daken in de praktijk worden ervaren. Pas over een jaar of twee kunnen we het systeem echt goed beoordelen.’ Als bouwproduct ziet Van der Heijden bouw en ontwikkeling in ieder geval voordelen aan dit systeem. ‘Het is weinig weersafhankelijk, je kunt het bijna het hele jaar door leggen. En het is een droog montageproduct, er komt geen dakbedekking meer aan te pas dat gebrand of gelijmd moet worden. Dat is een groot voordeel.’
Een extra voordeel voor de huurders tenslotte is dat de zonnepanelen op het dak meer rendement opleveren. Van den Tillaar: ‘Als zonnepanelen te warm worden leveren ze minder op. In een groene omgeving worden de panelen minder warm en leveren ze dus meer op.’