Inclusie gemaakt door de mensen
zélf heeft werkelijk waarde
gebreken. Nieuwe beelden ontstaan juist als
we kwetsbare mensen die het wél redden vra-gen:
hoe doe je dat? Welke verhalen vertellen
zij ons over een fysiek veilige en geschikte
woning? Welke contacten en relaties hebben
zij zodat ze niet hoeven verhuizen? Welke
voorzieningen in de buurt helpen om zelfstan-dig
te blijven? Professionals, maar ook buurt-bewoners,
kunnen leren van deze verhalen.
Het doel is: kwetsbare mensen zelf invloed en
middelen geven om eigen keuzes te maken,
keuzes die passen bij wie ze zijn.
Gaan we uit van gezamenlijke nieuwe beel-den
waarin de mens en zijn kunnen centraal
staan, dan ontstaat zicht op nieuwe manieren
van samenwerken, van vergaande partner-schappen
die nodig zijn om lokaal maatwerk
te leveren. Partnerschappen tussen corpo-raties,
zorgverleners, gemeenten, wijk- en
buurtorganisaties, particuliere initiatieven én
bewoners. Ieder verbindt zich in zijn eigen
rol aan de vraagstukken die vanuit de nieuwe
beelden op tafel komen. Wat is er precies
nodig aan (sociale huur)woningen en woon-vormen,
aan zorg en ondersteuning? Hoe is
de sociale cohesie en wat is er nodig om die
te versterken? Steeds benaderd vanuit inclu-sie
zoals mensen die zelf willen invullen om
te voorkomen dat we wederom verzanden in
een systeemaanpak. Een aanpak die opnieuw
tot instituties leidt waarin zorgverleners en
beleidsmakers bepalen wat inclusie is en dus
wie er wel en niet bij hoort.
Inclusie moet van binnenuit komen, want
inclusie gemaakt door mensen zélf heeft
werkelijk waarde. Daar moeten we ons
als professionals door laten inspireren. De
voorbeelden zijn talrijk.
maart 2020 7
Traditionele verzorgingshuizen zijn er niet
meer. Ook de intramurale zorg, opvang van
GGZ-cliënten en van mensen met een ver-standelijke
beperking is deels afgebouwd.
Kwetsbare mensen moeten het in een gewone
leefomgeving zien te redden. De praktijk leert
dat de huidige ‘gewone leefomgeving’ en
samenwerkingsverbanden daar onvoldoende
op zijn ingericht. Kijk bijvoorbeeld naar hoe
woningbouwcorporaties worstelen met de
groeiende groep kwetsbare mensen die niet
goed voor zichzelf en hun woning zorgen
en hierdoor soms ook de leefbaarheid voor
buren negatief beïnvloeden. Gewoon verhuur-der
zijn is allang niet meer genoeg. Er is meer
nodig en daarom praten we binnen instanties
veel over leefbaarheid, participatie en inclusie.
Ik stel steeds opnieuw de vraag: waar hebben
we het dan precies over? Hoe krijgen deze
begrippen werkelijk waarde voor de men-sen
waarvoor we zeggen te werken? Daar-voor
moeten we toe naar nieuwe vormen van
samenwerking en partnerschap, gebaseerd
op gezamenlijke nieuwe beelden.
Toen ik zelf in de zorg werkte, nam ik de men-sen
met dementie in het verpleeghuis, 20%
van alle mensen met dementie, als uitgangs-punt
en trok de conclusie: dat kan thuis nooit
goed gaan! Dat was mijn beeld. Als organisa-ties
en ondersteuners zijn we gericht op struc-turen
en problemen, op ziektebeelden en het
bedenken van oplossingen daarvoor, binnen
de eigen kaders. We staan vanuit het voorma-lig
medisch model soms ook nog te veel in de
behandelstand. We doen van daaruit aanna-mes
die lang niet altijd aansluiten bij het eigen
leven van de mensen die het betreft. Daarom
moeten we als partners actief op zoek naar
nieuwe beelden. Die nieuwe beelden ontstaan
als we bijvoorbeeld uitgaan van positieve
gezondheid, zoals bedoeld door Machteld
Huber. Positieve gezondheid zet de mens
en zijn kunnen centraal, niet zijn ziekte en
COLUMN
Nijhoff
Anneke conceptontwikkelaar
en compagnon bij
FAME Planontwikke-ling.
Door haar erva-ring
in de zorg en bij
woningbouwcorpo-raties,
breekt ze via
FAME al ruim twaalf
jaar een lans voor de
visie dat niet het insti-tuut
maar de mens
uitgangspunt moet
zijn bij de ontwikkeling
van woon- en zorg-concepten,
zoals bij
Wonen met een Plus.
Deze lokale netwerkaanpak
combineert
een veilige woning met
een betrokken sociale
omgeving, zodat ook
kwetsbare mensen zelf-standig
kunnen wonen.
We hebben nieuwe beelden en
vergaande partnerschappen nodig
om inclusie te laten slagen
/www.famegroep.nl