Wonen is meer dan alleen een dak boven je hoofd, maar heeft ook te maken met geborgenheid, gezondheid en geluk. Met alleen de focus op woonproductie ga je daar makkelijk aan voorbij.
COLUMN Michiel Wijnen
Is het is tijd voor de noodklok? In het woonakkoord, dat een jaar geleden werd gepresenteerd aan de Tweede Kamer, spraken gemeenten, provincies, ontwikkelaars, bouwers, woningcorporaties en beleggers af om de woonproductie flink te versnellen. Zodanig dat er in Nederland over tien jaar een miljoen extra woningen staan. Dat moet het tekort aan woningen de kop indrukken. Een mooi streven, want de samenleving schreeuwt om een oplossing voor het woningtekort dat sinds de Tweede Wereldoorlog niet zo hoog was.
Rijst wel de vraag: hoe wordt die productie opgevoerd? Gezien de taakstelling om te komen tot een snelle oplossing van de woningnood, dreigte daar makkel de aandacht bij de ontwikkeling van woningbouwprojecten primair uit te gaan naar een functionele oplossing van het tekort. Met andere woorden: wooneenheden stapelen en huizen uit de grond stampen. Maar als we alleen dat doen, creëren we onvermijdelijk nieuwe problemen. Want wonen is meer dan alleen een dak boven je hoofd hebben. Wonen heeft ook te maken met geborgenheid, gezondheid en geluk. Met jezelf verbonden en betekenisvol voelen. Met erbij horen en met sociale interactie.
Nu al voelen meer dan een miljoen Nederlanders zich ernstig eenzaam. Ze hebben weinig vrienden en familie waarop ze kunnen leunen en ook verder geen of nauwelijks sociale contacten. In het dagelijks leven zijn ze vooral op zichzelf aangewezen en dat leidt tot eenzaamheid. Die eenzaamheid komt voor onder alle leeftijdsgroepen, in het bijzonder onder de meest kwetsbaren, zoals zorgbehoevende ouderen, alleenstaanden en mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking. Cijfers tonen dat keihard aan en dat is verontrustend. Ondernemen we niets, dan zal het aantal eenzamen de komende decennia nog verder toenemen. Naar verwachting het meest onder ouderen door de toenemende vergrijzing van Nederland.
Laten we leefbaarheid en sociale interactie tot speerpunt maken bij het opvoeren van de woonproductie
Nog meer eenzaamheid heeft vergaande gevolgen. Meer mensen voelen zich ongelukkig en doen minder mee. Vaak leidt dat tot een slechtere lichamelijke en geestelijke gezondheid met allerlei problemen. Voor de maatschappij betekent meer eenzaamheid onvermijdelijk hogere kosten door een extra beroep op sociale, medische en zorgvoorzieningen. We kunnen dat voorkomen als we op tijd werk maken van leefbaarheid en mogelijkheden tot sociale interactie bij de ontwikkeling van nieuwe woonprojecten.
We hebben nu de kans.
Het vinden van oplossingen zie ik als een integrale verantwoordelijkheid van bouwprojectpartners en overheid. In de ruim twaalf jaar dat Zenzo actief is, heb ik gemerkt dat we als ontwikkelaar hier een bepalende rol in kunnen spelen. Door gebouwen zo in te richten dat tussen uiteenlopende groepen uit de samenleving, kwetsbaar en krachtig, op een natuurlijke manier sociale interactie ontstaat. Dat kan door te focussen op het faciliteren van toevallige ontmoetingen. Iets wat al begint in de ontwerpfase waar we rekening houden met alle toekomstige gebruikers. Het is een wetenschappelijk onderbouwde aanpak: sociologisch is bewezen dat het in de hand werken van een toevallige ontmoeting mensen echt bij elkaar brengt en daarmee eenzaamheid bestrijdt.
Dus laten we gezamenlijk de handschoen oppakken en leefbaarheid en sociale interactie tot een speerpunt maken bij het opvoeren van de woonproductie.
Michiel Wijnen is partner bij Zenzo Maatschappelijk Vastgoed. Zenzo heeft zich gespecialiseerd in de sectoren onderwijs en zorg, dynamische sectoren die continu in beweging zijn en om nieuwe, inclusieve oplossingen vragen. Het motto van Zenzo is dan ook ‘waar je leeft, waar je ontmoet’