Eerste modulaire woningen opgeleverd in Zaandam. Samen komen we tot nieuwe standaarden en voorspelbare volumes. Het industrieel bouwen-virus slaat duidelijk over op andere partijen.
Industrialiseren van de woningbouw biedt kansen om sneller, duurzamer en mooier te bouwen. In Noord-Holland weten ze daar inmiddels alles van. Onder de vlag van NH Bouwstroom werden onlangs de eerste modulaire woningen opgeleverd in Zaandam. ‘Wil je de woningbouw echt verbeteren, dan moet je niet focussen op één aspect, maar op de hele keten.’
In de Zaanse Rosmolenbuurt worden in recordtijd 95 woningen geplaatst voor woningcorporatie Parteon. In april 2023 werd de omgevingsvergunning verleend en eind januari 2024 namen de eerste bewoners hun intrek. De sociale huurwoningen uit de 3D-modulaire huizenfabriek van Homes Factory zijn in trances aangeleverd per schip over de Zaan. Badkamers, keukens en trappen zitten er al in en ook de wandafwerking is al gedaan. Op locatie worden de huizen aangesloten op de nutsvoorzieningen en verder afgewerkt. Een soort plug and play bouw die de overlast voor buurtbewoners tot een minimum beperkt.
De nieuwe woningen in Zaandam zijn gebouwd onder de vlag van NH Bouwstroom, een netwerkorganisatie van woningcorporaties en bouwers met de ambitie om de bouw radicaal te verbeteren. Niet op één aspect, zoals versnelling van de bouwtijd, maar op alle aspecten. Harry Platte, directeur-bestuurder van Parteon is zeer te spreken over de samenwerking binnen de bouwstroom. ‘De volgende stap is om ook gemeenten hierbij aan te haken zodat we ook vergunningstrajecten en planologische trajecten kunnen versnellen.’
Harry Platte: ‘Met deze woningen leveren we een bijdrage aan de oplossing van het CO2-probleem’
Duurzaam
De woningen in de Rosmolenbuurt worden in een recordtijd van 10 maanden in de fabriek gerealiseerd. Toch zit de grootste plus van deze industriële manier van bouwen volgens Platte niet in de tijdwinst, maar in het duurzame aspect van de woningen. ‘Met deze woningen leveren we een bijdrage aan de oplossing van het CO2-probleem. De woningen bestaan namelijk voor het grootste gedeelte uit hout en hierin zit meer CO2 opgeslagen dan wat de totale uitstoot is van de alle gebruikte bouwmaterialen in hun levenscyclus. Kortom: met de woningen leveren we een positieve CO2-bijdrage. Dan ben je met je corebusiness opeens onderdeel van de oplossing in plaats van onderdeel van het probleem.’
Susanne Swinkels van Homes Factory is het helemaal eens met Platte. Zij wijst daarnaast nog op de beperkte stikstofuitstoot tijdens de ‘bouw’. ‘De locatie in Zaandam waar de woningen zijn geplaatst, is Natura 2000-gebied. We hebben daar te maken met een stikstof-doelstelling en daar voldoen we met onze modulaire woningen aan. Op deze locatie had op geen enkele manier traditionele bouw gerealiseerd kunnen worden.’
Versnelling
NH Bouwstroom brengt de industrialisatie van de bouw volgens Swinkels in een stroomversnelling. ‘Bouwers hollen vaak van het ene project naar het andere. Ze lopen hierbij behoorlijk wat risico’s terwijl de marges klein zijn. Daardoor is er weinig ruimte om echt te innoveren. Met de aanpak van NH Bouwstroom hebben we die ruimte wel. We hebben in de bouwstroom continue en voorspelbare volumes en kunnen iedere shift weer beter maken dan de vorige. We kunnen zodoende de industrialisatie in de woningbouw echt op gang brengen. Niet om de traditionele bouw te vervangen, maar om een nieuwe manier van bouwen hieraan toe te voegen.’
Platte: ‘Binnen de bouwstroom sturen we op verschillende onderdelen: snelheid, kwaliteit, prijs en duurzaamheid. In het ene project is het ene onderdeel wat verder en in het andere project het andere. Zo innoveren we samen en leren we van elk project. We zijn echt van de lange termijn, van de relaties en de samenwerking. Zo creëren we een prachtige ‘speeltuin voor innovatie’. Voor mij persoonlijk is dit by far het leukste wat ik als bestuurder van Parteon heb mogen doen.’
Susanne Swinkels: ‘Met de aanpak van NH Bouwstroom hebben we ruimte om te innoveren’
Nieuwe werkwijzen
Simpel is de samenwerking binnen NH Bouwstroom zeker niet, benadrukken Platte en Swinkels. ‘Het is een ingewikkeld proces, omdat niemand echt de baas is’, verduidelijkt Platte. ‘Je moet hier als bouwer of corporatie tijd en energie in willen steken. Het is niet iets voor de snelle jongens die gewoon transities en deals willen maken. Deze manier van ontwikkelen is heel anders dan de traditionele bouw en dat levert de nodige hobbels op. Zeker in de beginfase. Vertrouwen is daarom cruciaal. Samen komen we tot nieuwe standaarden en voorspelbare volumes en daar richten we vervolgens de processen op in. Zo ontwikkelen we geheel nieuwe werkwijzen.’
Swinkels: ‘We moeten allemaal adaptief zijn en ons kunnen verplaatsen in de positie van de andere partij. We gaan het gesprek open in en komen met de hele club twee keer per jaar twee dagen samen om te zorgen dat we elkaar begrijpen en dat we dezelfde taal spreken. Iedereen moet uiteraard een boterham kunnen verdienen, maar we zitten er toch voornamelijk in met een maatschappelijk hart. We hebben allemaal de drive om de woningbouw te verbeteren. Dat verbindt ons en zorgt voor de ruimte en het vertrouwen om te innoveren.’
Opschalen
Homes Factory produceert nu ongeveer 35 modules in zes weken, maar ze hebben de belofte gedaan aan NH Bouwstroom om flink op te schalen. Swinkels: ‘Als alles volgens plan verloopt openen we volgend jaar een tweede fabriek. Door de continue vraag vanuit de bouwstroom kunnen we ons als producent echt ontwikkelen en de productie opschalen. Dat is heel fijn en zorgt voor de broodnodige versnelling in de woningbouw. Daarnaast verloopt de samenwerking met gemeenten en nutsbedrijven steeds beter. Het industrieel bouw-virus slaat duidelijk over op andere partijen.’
Ook op het gebied van vergunningen kan er volgens Platte nog een behoorlijke versnelling plaatsvinden. ‘Onze ambitie is om welstand te laten aanhaken bij de bouwstroom. Zij kunnen specifieke zaken abstraheren die wij in de producten en processen kunnen doorvertalen. Dan hebben we aan de voorkant die kwalitatieve toets op schoonheid en inpasbaarheid al gedaan. Dat levert een versnelling op en een efficiencyslag waarmee behoorlijk wat kosten worden vermeden. Projecten kunnen dan niet meer stranden op welstand. We willen dit bereiken met de expertise van onze Raad van Advies; waarin architecten en stedenbouwkundige van naam en faam zitting hebben. Zij brengen de benodigde kennis in en zo worden we ieder project iets beter.’
Ontwerpvrijheid
Volgens Swinkels hoeven mensen sowieso niet bang te zijn voor eenheidsworst door geïndustrialiseerde bouw. ‘Onder de motorkap is de opbouw van de woningen hetzelfde: ze hebben dezelfde opbouw van de wanden en dezelfde installaties, maar de woningen zien er bij elk project anders uit. We gaan telkens uit van een ontwerp dat past in de bebouwde omgeving, gemaakt door een architect. Ons bouwsysteem biedt wat dat betreft optimale ontwerpvrijheid.’
Swinkels vindt het mooi om met Homes Factory onderdeel te zijn van NH Bouwstroom. ‘Het is keihard werken en soms met vallen en opstaan, maar het is echt inspirerend dat de volkshuisvesters, de industrie en de woningcorporaties, in de bouwstroom samenkomen om dit op te pakken. Als we onze creativiteit inzetten en alle innovatie die er wereldwijd is toepassen, dan kunnen we samen grote stappen zetten. Daarbij hebben we elkaar wel echt nodig. Ik wil dan ook een oproep doen aan alle bouwers om met elkaar die handschoen op te pakken. En dan gaat het niet enkel om een versnelling van de bouw, maar ook om zaken als duurzaamheid, betaalbaarheid en schoonheid.’
Vleugje magie
Platte: ‘Het is echt een cultuurverandering die we met de bouwstroom doormaken. Partijen hielden in het begin nog regelmatig de kaarten tegen de borst, maar gaandeweg stelt iedereen zich steeds meer open op. Er wordt steeds meer kennis gedeeld. Daar zit de grootste winst van NH Bouwstroom. Door samenwerking ontstaat er een vleugje magie. Dat is mooi om te zien.’