Standaardisatie bouw school in Oosterhout

| Door Odette Koldewey

Met modulaire, verplaatsbare en circulaire units wil de gemeente Oosterhout kunnen inspelen op de cyclus van groei en krimp waarmee scholen doorgaans te maken hebben.

Dorst is een groeidorp tussen Breda en Oosterhout met één basisschool, de Marcoen. Door de recente groei van het dorp zijn enkele maatschappelijke functies, waaronder de basisschool, niet voldoende meegegroeid met het stijgende inwonertal. De school raakte door het hoge aantal nieuwe leerlingen dan ook in de knel. Uit nood kreeg één klas zelfs les in het aan de overkant van het schoolplein gelegen dorpshuis. Daar moest snel verandering in komen.

Op korte termijn waren er vier leslokalen nodig, maar gezien de bouwplannen van de gemeente was duidelijk dat de school in de toekomst verder zou moeten groeien. In 2023 zijn er daarom nog twee lokalen nodig, en in 2028 nog eens twee. “De situatie was urgent, dus het was duidelijk dat we in ieder geval moesten uitbreiden”, vertelt Raymond Mentink, Senior adviseur vastgoed bij de gemeente Oosterhout. “Maar onderwijs gaat altijd met pieken en dalen. Het volgt een cyclus van ongeveer twintig jaar: eerst is er veel behoefte en als de wijk na een tijdje vergrijst, neemt dat weer af. Dus ik dacht: moeten we niet toe naar een concept waarmee we kunnen meegroeien en afschalen naar gelang de behoefte?”

Modules
Zo kwam hij uit bij het idee om te kiezen voor een uitbreiding die bestaat uit gemakkelijk verder uit te breiden of te verplaatsen modules. “Het bouwen van een basisschool is eigenlijk niet zo spannend: je hebt klaslokalen, leerpleinen, je hebt een aula, verkeersruimtes, toiletten en nog wat overlegruimtes. Vanuit de standaardiseringsgedachte gaat het om het pragmatisch inrichten van een schoolgebouw.” Elk klaslokaal is opgebouwd uit vier standaardunits van 3,60 bij 3,60 meter en de verkeersruimte is gemaakt van halve units. “The Box System, verantwoordelijk voor de realisatie van de school, spreekt over het stapelen van legoblokjes.”

Groot voordeel van modulair bouwen is dat het snel uitvoerbaar is. Begin 2021 begonnen de gesprekken over de uitbreiding, in april was het ontwerp klaar en goedgekeurd, in mei is de ondernemer begonnen en na de herfstvakantie werden de lokalen in gebruik genomen. “Je zit natuurlijk middenin een bewoonde, dicht bebouwde omgeving, de bouw van een school geeft enorme overlast. Normaal duurt dat anderhalf, twee jaar. Dan heb je overlast van bouwverkeer en het bouwgeluid zelf. Nu hebben we in een periode van zes weken vanuit het niets een school neergezet die operationeel was.”

Circulair
De boxen zijn all-electric, volledig circulair en hebben een materialenpaspoort. De gevelafwerking is van bermgras geperste platen. Voordeel van de circulaire materialen is dat er geen ongezonde gassen vrijkomen, zoals bij beton en pur wel zo is. “De lokalen moesten aan de Frisse Scholen klasse B voldoen met 1000 kuub luchtverversing per lokaal”, vertelt Mentink.

“Er zit vloerverwarming in die zomers gebruikt kan worden om te koelen. De luchtbuizen zitten ook in de vloer. De warmte of koelte van de vloerverwarming kan gebruikt worden voor het verwarmen of koelen van de lucht. Met het warmteterugwinningssysteem nemen we 80 procent van de energie die al verbruikt wordt terug aan warmte en blazen die weer de ruimte in.”

Flexibel
Het nieuwe deel is dan wel helemaal up-to-date, maar de rest van de school blijft nog achter. De school is al meerdere keren uitgebreid, een deel stamt zelfs nog uit de jaren 30. De gemeente is bezig een visie te ontwikkelen over hoe een toekomstbestendige school op deze locatie eruit zou kunnen zien. “Die kan bestaan uit een kern waarvan we weten dat die altijd nodig is en die bij pieken wordt aangevuld met de modulaire lokalen die we nu al hebben. Als ze in Dorst niet meer nodig zijn, kunnen we ze bij andere scholen inzetten.”

Vanuit die gedachte is de gemeente bezig ook voor een school in Oosterhout in de vorm van modulaire units een schoolgebouw te realiseren. “Als we dit op twee of drie locaties doen, kunnen we de groei van leerlingen opvangen of weer afschalen als dat mogelijk is.” Een vraag die nog verder onderzoek vereist, is wel: wanneer is een klaslokaal overtallig en ga je afschalen?