Thuis- en daklozenopvang in hout

| Door Dieuwke van Vuure

Het Leger des Heils wil haar CO2-voetafdruk verkleinen. Met de nieuwe locatie in Rotterdam-Zuid, het eerste volledig in CLT uitgevoerde zorggebouw van de stad, zetten ze daarin een grote stap.

Aan de Grote Kreek in Rotterdam wordt gebouwd aan een nieuwe zorglocatie van het Leger des Heils. Er is straks plek voor 50 bewoners die 24-uurs begeleiding nodig hebben. Daarnaast krijgt het een aantal ondersteunende functies zoals dagbestedingsruimten, gezamenlijke huiskamers en kantoorruimten. Urban Climate Architects tekende voor het ontwerp. Het architectenbureau heeft de afgelopen jaren veel kennis en ervaring opgedaan om houtbouw opschaalbaar en betaalbaar te maken.

Volgens Urban Climate Architects heeft CLT ook voordelen voor de zorg, zowel op sociaal als esthetisch niveau. “Hout geeft een fijne uitstraling, draagt bij aan een gezonder binnenklimaat en betere akoestiek in ruimten. Door slim te ontwerpen vanuit de materiaaleigenschappen is het mogelijk om een efficiënt en kosteneffectief casco te realiseren in een bouwtijd die tot bijna de helft korter kan dan met een traditioneel casco.”

Biobased en circulair
De gebruikte materialen zijn voor 80 procent biobased en circulair. Dat komt grotendeels voor rekening van de massief houten constructie. Het gebouw is zeer energiezuining, wat resulteert in een BENG2 van 0. De pv-panelen op het dak wekken 85 procent van het eigen verbruik op. De gevels zijn grotendeels van hout. Het project goed aan bij de Rotterdamse ambities op het gebied van klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen. Er is ruimte voor een wadi en een biodiverse tuininrichting. Aan de gevels worden klimvakken voor planten aangebracht. Bij elkaar resulteert dit in een GPR-score van gemiddeld 9.0.
Het gebouw is zo ontworpen dat het een veilige en geborgen plek is voor de bewoners en gebruikers. Daarom is gekozen voor een L-vorm, die de locatie omarmt en zorgt voor een geborgen, rustige binnenplaats. De buitengevels vormen de afscherming naar de drukkere Grote Kreek en Olympiaweg.

CO2-voetafdruk
Het Leger des Heils heeft in 2018 een uitgebreid duurzaamheidsprogramma gelanceerd om de bedrijfsvoering te verduurzamen. De organisatie wil verantwoord omgaan met ecologische systemen en natuurlijke hulpbronnen. Een van de medewerkers laat weten dat het Leger des Heils aan het experimenteren is met duurzaam bouwen en duurzaam renoveren. “Dat is op dit moment vooral gericht op het terugbrengen van de CO2-voetafdruk in de exploitatie door te zorgen dat onze gebouwen energiezuinig en het liefst energieneutraal zijn. Dat is een complexe opgave. We moeten dat namelijk uit eigen zak financieren omdat de gemeente en andere financiers de huisvestingscomponent van de zorg die we leveren laag houdt. En nog steeds geldt dat echt circulair en energieneutraal meer kost dan voldoen aan de minimale (BENG) normen. We zijn daarom blij met elke stap die we kunnen zetten om de CO2-voetafdruk te verkleinen. Dit gebouw heeft als meerwaarde dat het ook bij de materiaalkeuze een kleinere CO2-voetafdruk heeft. Ook worden materialen gebruikt die circulair zijn.”

Er is volgens de medewerker steeds meer onderzoek naar het effect van natuurlijke materialen en ‘groen’ in gebouwen op de mensen die er wonen. “In de Green Deal Zorg, die ook door het Leger des Heils ondertekend is, wordt dit een ‘gezondheid bevorderende leefomgeving’ genoemd of ook wel ‘healing environment’. Het Leger des Heils heeft dit onderdeel in het programma van eisen rond bouwprojecten opgenomen en kijkt per project hoe dit gestalte kan krijgen. Dat is een samenwerking tussen onze eigen technische mensen, de mensen van de zorg en de architect. Voor ons gaat het verder dan alleen gebruik van materialen. Ook manier van indeling van ruimtes en algehele sfeer van een gebouw hoort erbij. Het is ons doel dat onze deelnemers de woon- en opvangplekken van het Leger des Heils als een ‘thuis’ ervaren.”