Visie op zorg vertalen naar visie op huisvesting

| Door Dieuwke van Vuure

bbn adviseurs heeft een visie op zorgvastgoed ontwikkeld met als titel Thuis, maar dan beter. Omgevingen maken die het leven van ouderen verbeteren.

Zorgorganisaties staan voor enorme uitdagingen. Naast de verduurzamingsopgave vragen de gevolgen van de vergrijzing ook om creatieve oplossingen. bbn adviseurs richt zich in de zorgsector vooral op ouderen- en gehandicaptenzorg. Ze hebben een visie op zorgvastgoed ontwikkeld waarmee zorgorganisaties aan de hand van vier heldere stappen hun eigen zorgvisie kunnen opstellen of aanscherpen en kunnen vertalen naar de huisvestingsopgave.

Als onafhankelijk adviesbureau voor gebouw en gebied vieren bbn adviseurs volgend jaar hun vijfenvijfstige verjaardag. Ze zijn opgericht als Bureau Bouwcoördinatie Nederland en van adviseur in bouwkostenmanagement uitgegroeid tot full-service dienstverlener op het gebied van vastgoedadvies en bouwmanagement. Met ruim 120 vakspecialisten zijn ze tegenwoordig gevestigd op drie locaties: Amsterdam, Houten en Rotterdam. Ze werken in een matrixorganisatie met elkaar samen en bedienen vier sectoren: overheid, zorg, onderwijs en commercieel vastgoed. Voor dit artikel spreken we met Maarten Visser. Hij is sectormanager zorg, maar voegt daar direct aan toe dat hij ook een van de bbn-adviseurs in deze sector is: ‘Ik vind het belangrijk om hands-on voeling te houden met de wereld van onze opdrachtgevers en werk het liefst aan projecten waar veel partijen bij betrokken zijn. Ik zie het als een uitdaging om de belangen van de opdrachtgever en de andere stakeholders goed te doorgronden en alle relevante informatie boven tafel te krijgen. Dat is in mijn ogen de basis voor een breed gedragen advies.’

Vergrijzing
‘Zorgorganisaties staan voor enorme uitdagingen. Daarbij gaat het niet alleen om de financiering van hun bijdrage aan de verduurzamingsopgave. TNO voorspelt dat de vergrijzing in 2040 tot een verdubbeling van het aantal verpleegplekken zal leiden. Welke consequenties heeft dat voor de bouwopgave, wie gaan op al die plekken de zorg leveren en hoe kan de toenemende vereenzaming van ouderen worden aangepakt? De beantwoording van deze en andere vragen vraagt om een integrale benadering, het goed begrijpen van de betrokken belangen en het delen van kennis en ervaring, binnen en buiten onze organisatie. Als basis voor het proces hebben we als bbn adviseurs een visie op zorgvastgoed ontwikkeld met als titel Thuis, maar dan beter. Omgevingen maken die het leven van ouderen verbeteren. We hebben deze visie gespiegeld aan een panel van zorgprofessionals. Nu is hij klaar om met onze opdrachtgevers te delen, zodat zij hun eigen zorgvisie kunnen opstellen of aanscherpen en kunnen vertalen naar hun huisvestingsopgave.’

Maarten Visser, sectormanager zorg, bbn adviseurs

‘We hebben onze visie gespiegeld aan een panel van zorgprofessionals’

Stappenplan
‘Het samen met al mijn collega’s ontwikkelen van een visie op zorgvastgoed is een inspirerend proces gebleken. Wat vinden we er als adviesbureau zelf van, zowel vanuit persoonlijke ervaringen als vanuit onze professionele kennis? Het heeft ons als organisatie veel energie opgeleverd en stelt ons in staat om de uitdagingen van onze opdrachtgevers nog beter te begrijpen. Bij de implementatie werken we met een helder vierstappenplan. De eerste stap is het verzamelen en analyseren van de relevante informatie. In deze fase (verzamelen) stellen we ook de startformulering op. Dat zijn de vragen waarop de visie en/of het huisvestingsconcept antwoord dient te geven: Hoe kunnen we omgevingen maken die het leven van ouderen verbeteren? Aan de hand van creatieve sessies genereren we in stap 2 (vrijdenken) zoveel mogelijk (nieuwe) ideeën. Dat doen we vanuit verschillende perspectieven. Denk daarbij aan het perspectief van bewoners, familie, zorgprofessionals en buurtbewoners.’

Thema’s
‘In stap 3 (kiezen) selecteren en waarderen we de ideeën aan de hand van vier thema’s: verbondenheid, zelfstandigheid en eigenwaarde, woon- en werkcomfort en thuis. We kijken ook naar de wijze waarop je ze kunt verankeren in de vijf lagen van de stedenbouw: locatie/grond, wijk/buurt/dorp, openbare ruimte, gebouw en gebruik. Welke thema’s in de plannen worden geconcretiseerd (stap 4 > uitwerken) verschilt uiteraard per zorgorganisatie. Een mooi voorbeeld van het thema verbondenheid is het creëren van een centrale ontmoetingsruimte die een verbinding maakt tussen het woondeel en het zorgdeel. Het is gerealiseerd bij Wildhoef-Wildstaete in Bloemendaal, een woonzorglocatie van Pro Senectute. Bij woonzorglocatie De Hogeweyk in Weesp van Vivium Groep is ingespeeld op de vaak uiteenlopende voorkeuren van bewoners. Tijdens het intakegesprek kregen nieuwe bewoners de vraag bij welke levensstijl ze zich het meest thuis voelen: een stadse levensstijl, een Gooise levensstijl, een culturele levensstijl of een huiselijke levensstijl. Het is slechts een van de ideeën om van een huis een thuis te maken.’

Omgeving
Maarten geeft nog enkele voorbeelden van de kansen en mogelijkheden: ‘Door het gebouw qua vorm en oriëntatie zo goed mogelijk op de gekozen locatie te situeren, kan de natuurlijke lichttoetreding worden verbeterd. Dat heeft niet alleen een gunstig effect op de warmte- en koelbehoefte. Het bioritme sluit beter aan op de buitenomgeving en dat zorgt weer voor meer welbevinden van bewoners, bezoekers en zorgprofessionals.
Zorggebouwen hebben een relatie met de buurt, het dorp of de stad. Je kunt voor verbondenheid met de omgeving zorgen door in het gebouw voorzieningen op te nemen waarvan zowel bewoners als buurtbewoners gebruik kunnen maken. Dat kunnen medische voorzieningen zijn, maar bijvoorbeeld ook horecavoorzieningen en vergaderruimten. Aansluiten bij bestaande initiatieven in de buurt is een andere mogelijkheid.’ Ten slotte wijst Maarten op de mogelijkheid om in de omgeving een dementievriendelijke wandelroute uit te zetten en daarbij de bewoners en ondernemers in de buurt te betrekken.